Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


跳至內容
WikipediaChū-iû ê Pek-kho-choân-su
Chhiau-chhoē

Tē-kiû

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
Tē-kiû🜨
Tùi Apollo 17 khoàⁿ tē-kiû
Kúi-tō sèng-chit
Goân-kîJ2000
Aphelion152100000 km(94500000 mi)
Kīn-ji̍t-tiám147095000 km(91401000 mi)
149598023 km(92955902 mi)
Lî-sim-lu̍t6998167086000000000♠0.0167086
365.256363004 d
(31558.1497635 ks)
29.78 km/s
(107200 km/h;66600 mph)
7000625904740362451♠358.617°
Khi-pêng
kī-lī J2000n̂g-tō3000803464756118225♠−11.26064°
2021-Jan-02 13:59
7000199330266505796♠114.20783°
Ōe-chheⁿGoe̍h-niû
Bu̍t-lí sèn-chit
Pêng-kin poàn-kéng
6371.0 km(3958.8 mi)
Chhiah-tō poàn-kéng
6378.1 km(3963.2 mi)
Ke̍k-tē poàn-kéng
6356.8 km(3949.9 mi)
Píⁿ-pêⁿ-lu̍t6997335280000000000♠0.0033528
1/7002298257222101000♠298.257222101 (ETRS89)
Îⁿ-chiu
  • 510072000 km2(196940000 sq mi)
  • 148940000 km2 land(57510000 sq mi)
  • 361132000 km2 water(139434000 sq mi)
Thé-chek7021108320999999999♠1.08321×1012 km3(7011259876000000000♠2.59876×1011 cu mi)
Chit-liōng7024597237000000000♠5.97237×1024 kg(7024597236001731600♠1.31668×1025 lb)
(7024596565000000000♠3.0×10−6 M)
Pêng-kinbi̍t-tō͘
5.514 g/cm3(0.1992 lb/cu in)
9.80665 m/s2(7000100000000000000♠g; 32.1740 ft/s2)
0.3307
11.186 km/s
(40270 km/h;25020 mph)
7004861641003520000♠0.99726968 d
(23h 56m 4.100s)
Chhiah-tō chū-choán sok-tō͘
1674.4 km/h
(0.4651 km/s;1674.4 km/h;1040.4 mph)
6999409092629495479♠23.4392811°
Hoán-siā-lu̍t
Piáu-bīnun-tō͘siōng-kēpêng-kinsiōng-koân
Kelvin184 K287.16 K(1961–90)330 K
Celsius−89.2 °C14.0 °C(1961–90)56.7 °C
Fahrenheit−128.5 °F57.2 °F(1961–90)134.0 °F
Tāi-khì-khoan
Piáu-bīnap-le̍k
7005101325000000000♠101.325 kPa (atMSL)
Thé-chek cho͘-sêng

Tē-kiû (地球; thian-bûn hû-hō:🜨) sīThài-iông-hē 9 tōahêng-chheⁿ chi-it, nā-beh pí-kàu chià-ê hêng-chhiⁿ lī Ji̍t-thâu ê hn̄g-kīn, Tē-kiû sǹg-sī pâi tī tē-3-ūi. Tē-kiû sī leh ûi-jiâuJi̍t-thâu chòkong-choán, siâng-sî iū-kohchū-choán chò ūn-tòng. Tē-kiû kong-chóan ūn-hêng ê kúi-tō liōng-kî-iok sī "ah-nn̄g-hêng"--ê. Tē-kiû se̍h Ji̍t-thâu 1-khôan sī 1-nî, chū-chóan 1-khôan sī 1-ji̍t (1-kang). Tē-kiû sī Thài-iông-hē siōng tōa ê lio̍k-tē hêng-seng (terrestrial planet), sī bo̍k-chêng ûi-chí, jîn-lūi chai-iáⁿ--ê î-it ūchúi kahsèⁿ-miā tī-leh ê hêng-chhiⁿ.

Tē-kiû ko·-ko· ū 1-lia̍p thian-jiân êoē-chheⁿ, tō-sīgo̍eh-niû. Ge̍h-niû ûi-jiâu Tē-kiû se̍h 1-khôan sī 1 go̍eh-ji̍t.

Sîn-kî ê hêng-chhiⁿ

[siu-kái |kái goân-sí-bé]

Thài-iông-hē 9 tōa hêng-chhiⁿ sī : Chúi-chheⁿ, Kim-chheⁿ, Tē-kiû, Hóe-chheⁿ, Bo̍k-chheⁿ, Thô·-chheⁿ, Thian-ông-chheⁿ, Hâi-ông-chheⁿ kah Bêng-ông-chheⁿ. Tī-lehÚ-tiū tang-tiong, Tē-kiû sī ûi-it chûn-chāichúi kahióng-khì ê chhiⁿ-kiû, che to̍h-sī Tē-kiû siāng-kài te̍k-pia̍t ê só·-chāi. Tē-kiû lī Jit-thâu tāi-iok 1-ek 5000-bān kong-lí hn̄g,kng-sòaⁿ ùi Ji̍t-thâu kiâⁿ-kàu Tē-kiû piáu-bīn, su-iàu 8 hun 20 bió ê sî-kan. Tē-kiû kong-chóan ê sok-tō· sī 1 tiám-cheng 1600 kong-lí, lán lâng soah lóng kám-kak bōe--chhut-lâi. Ge̍h-niû kah Tē-kiû chi-kan ê kū-lî sī 38-bān 4400 kong-lí.

Tē-kiû sī tī-sî hêng-sêng--ê

[siu-kái |kái goân-sí-bé]

Kàu-kah bo̍k-chiân ûi-chí,kho-ha̍k-ka hoat-hiān kóng Tē-kiû téng siāng-kài kó·-chá ê giâm-chio̍h chha-put-to hêng-sêng tī 45~46 ek nî í-chêng, hit-tong-sîThài-khong tiong chûn-chāi chin-chiàⁿ chōe êeng-ia kah thô·-hún. In-ūi eng-ia kah thô·-hún ná-lâi-ná-chōe, ná-kha̍h-ná-kāu, sî-kan chi̍t-ē kú-tn̂g, soah lâi hêng-sêng hiān-chú-sî ê Thài-iông-hē kah chiòng hêng-chheⁿ, Tē-kiû mā-sī tī chit-khóan ê chêng-hêng chi-hā seⁿ-chiâⁿ--ê.

Tē-kiû sījîn-lūi kahseng-bu̍t seng-chûn ê só·-chāi, i ê gōa-piáu îⁿ-lìn-lìn, chhin-chhiūⁿ 1-lia̍p kiû. lán lâng kā chit-lia̍p kiû khòaⁿ-chòe sī iû 2 pō·-hūn chó·-sêng--ê, to̍h-sī "tē-sim" (地心) kah "tē-hâm" (地函). Ah tē-hâm ê piáu-bīn sī "tē-khak" (地殼).

Hái kah lio̍k-tē ê kiû-thé

[siu-kái |kái goân-sí-bé]

Tē-kiû ê gōa-hêng sī téng-ē lio̍h-á khah píⁿ, tiong-ng lio̍h-á khah phòng, ē-sái kóng sī ah-nn̄g-hêng ê kiû-thé. Tē-kiû ū 2-tiâu chú-iàu ê pòan-kèng, khah tn̂g--ê hit-tiâu keng-kòeChhiah-tō, tāi-iok 6378 kong-lí tn̂g; khah té--ê hit-tiâu keng-kòeLâm-Pak-ke̍k, tāi-iok 6356 kong-lí tn̂g.

Tē-kiû ê piáu-bīn-chek tāi-iok 5-ek 1000-ban km², kî-tiong 71% sīhái-iûⁿ, lio̍k-tē bīn-chek kan-na chiàm 29%--niā-niā.

Tē-kiû gōa-piáu-bīnli-li lak-lak,mi̍h-mi̍h mauh-mauh, bōe pêⁿ-tháⁿ. Lio̍k-tē ê pêng-kin kôan-tō· kan-nā 875 kong-chhioh, put-jī-kò, sè-kài siāng-kôan ê soaⁿChomolangma Hong (tīSe-chōngHimalaya Soaⁿ-lêng), i êhái-po̍at ū 8848 kong-chhioh. Hái-iûⁿ ê pêng-kun chhim-tō· tāi-iok sī 3800 kong-chhioh, siōng-chhim êMariana hái-kau ū 10,911 kong-chhioh.

Chām-gōa liân-kiat

[siu-kái |kái goân-sí-bé]
Thài-iông-hē
Chheⁿ:Ji̍t-thâu
He̍k-chheⁿ:Chúi-chheⁿ |Kim-chheⁿ |Tē-kiû |Hóe-chheⁿ |Bo̍k-chheⁿ |Thó͘-chheⁿ |Thian-ông-chheⁿ |Hái-ông-chheⁿ
É-he̍k-chheⁿ:Ceres |Mê-ông-chheⁿ |Haumea |Makemake |Eris
Sió-bu̍t-thé:Sió-he̍k-chheⁿ |Hái-ông-chheⁿ goā chheⁿ-thé |Tn̂g-boé-chheⁿ
Oē-chheⁿ:Goe̍h-niû |Hoé-chheⁿ ê |Bo̍k-chheⁿ ê |Thó͘-chheⁿ ê |Thian-ông-chheⁿ ê |Hái-ông-chheⁿ ê
Tīn:Sió-he̍k-chheⁿ-toà |Kuiper-toà |Sàn-loān îⁿ-poâⁿ |Oort-hûn
Chhiáⁿ chham-khóthian-bûn bu̍t-thé,thài-iông-hē êchheⁿ-thé lia̍t-toaⁿ, chiàupoàⁿ-kèng pâi iah sī chiàuchit-liōng pâi
Sìn-kù khòng-chè
Lâi-goân: "https://zh-min-nan.wikipedia.org/w/index.php?title=Tē-kiû&oldid=3191086"
Lūi:
Chhàng khí-lâi ê lūi-pia̍t:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp