Bîn-cho̍k-chú-gī (Eng-gí:nationalism "Óa-im: "ná-sion-no͘-li-sèm"") ū chē khoán hêng-sek, pún koan-liām siōng-bô hâm nn̄g tiám hong-bīn ê lūn-tê. Tē-it tiám sī chi̍t-êbîn-cho̍k (nation) ê sêng-oân tùi inbîn-cho̍k jīn-tông ê koan-sim; chit-ê lūn-tê, koan-hē tio̍h hit-ê bîn-cho̍k ê khài-liām, koat-tēng bîn-cho̍k ê hong-sek thang hâm kiōng-tông ê lâi-goân,cho̍k-kûn, bûn-hòa liân-tòa, koh ū bîn-cho̍k sin-hūn ê chū-goān ia̍h hui chū-goān būn-tê. Nā tē-jī tiám, sī hit-ê bîn-cho̍k beh kiû ta̍t-sêng ia̍h sī pó-chhîchū-koat (self-determination) ê hêng-tōng; nā chit hāng lūn-tê, sī koan-hē tio̍h chū-koat sī beh keng-kòe oân-choân êkiàn-kok lâi ta̍t-sêng lāi-gōa ê tī-lí, he̍k-chiá sī si̍t-hêng thêng-tō͘ khah kē ê hong-hoat.[1]
Kó͘-tián bîn-cho̍k-chú-gī (classical nationalism) sī chi̍t khoán chèng-tī chú-tiuⁿ, jīn-ûi chi̍t-êcho̍k-kûn bîn-cho̍k chi̍p-thoân (ethno-national group), ia̍h sī tiāⁿ kóng "jîn-bîn" (people) he̍k-chiá "bîn-cho̍k", ū chek-jīm ài chhòng-chō kap pó-chhî sio̍k in ka-tī ê oân-choânchú-khoân kok-ka.[1]
Nā sī khoah-khǹg ì-bī ê bîn-cho̍k-chú-gī (nationalism in a wider sense), sī kok khoán kā ki-pún ê chèng-tī, tō-tek, bûn-hòa kè-ta̍t kau-hù hō͘ bîn-cho̍k kap bîn-cho̍k-sèng (nationality) ê hêng-tōng, jî-chhiá sán-seng chhut bîn-cho̍k sêng-oân tùi chia kè-ta̍t ê gī-bū. Ta̍k khoán khoah-khǹg ì-bī ê bîn-cho̍k-chú-gī, ū ke-kiám bô-kâng ê bîn-cho̍k koan-liām.[1]
Bîn-cho̍k-chú-gī ē-tàng pun chò nn̄g khoán, chi̍t khoán sīSe Au-chiu sek êkong-bîn bîn-cho̍k-chú-gī (civic nationalism), i-ê pōe-kéng sīKhé-bông kapHoat-kok Kek-bēng ín chhut ê chèng-tī-sèng, bîn-chú-sek, lí-sèng-sek, kiam kó͘-tián-sek ê kè-ta̍t. Lēng-gōa chi̍t khoán, sīTang Au-chiu sek êcho̍k-kûn bîn-cho̍k-chú-gī (ethnic nationalism), sī goân-khí chūLô-bān-chú-gī ín chhut êthoân-thóng-chú-gī,sîn-bi̍t-chú-gī (mysticism),le̍k-sú-chú-gī, kapbîn-sio̍k-chú-gī (folklorism).[2]
Mā ū chi̍t khoán khu-hun sī pun chò chèng-tī-sèng kap bûn-hòa-sèng ê bîn-cho̍k-chú-gī. Chèng-tī-sèng sī ài beh chi̍t-ê ka-tī ê kok-ka. Nā bûn-hòa-sèng sī beh ài thiàⁿ-sioh him-sióng in kiōng-tông ê giân-gí kap thoân-thóng.[2]
- ↑1.01.11.2Nenad Miscevic."Nationalism".Stanford Encyclopedia of Philosophy.2018-03-23 khòaⁿ--ê.
- ↑2.02.1Athena Leoussi (2011). "nationalism". Chū George Ritzer; J. Michael Ryan.The Concise Encyclopedia of Sociology. Blackwell Publishing Ltd.ISBN 978-1-405-18353-6.