Tuvalu is een polynesische archipel in 't zuuden vanKiribati, ten noôr'n vanWallis en Futuna enFiji, ten oôssen van deSalomonseilan'n en ten wessen vanSamoa. 't Is t vierde kleinste land ter waereld, niVaticaânstad (0,44 km2),Monaco (1,95 km2) enNauru (21 km2). Ok ei tet ni Vaticaânstad 't kleinste inweunertal ter waereld. 't Is een van de mist afelehen plekk'n ter waereld en 't is lid van 'tBritse Hemeênebest. Dideur is der staetsoôd konehinneElizabeth II. Der premier is Apisai Ielemia. Tuvalu eêt'n tot 1 oktober 1978 de Ellice-eilan'n.
In2000 wier uttopleveldomein.tv voe 50 miljoen dollar uutebrocht. Deur de royalty's voe 't hebruuk in de komm'nde 12 jaer wier Tuvalu ineens rieke. Voôreen leev'n Tuvalu vurral van ontwikkeliengsulp, export vankopra, anmaeken van poszehels en veruur van vishebied'n anJapan de deVerênigde Staeten.
Tuvalu wier in1568 ontdekt deur de Spaânse zeêvaerderAlvaro de Mendaña de Neira. Sinsdien wier Tuvalu anedaen deur slavenandelaeren en walvisvaerders. Deur de Peruaânse slavenandelaeren en Europese ziekt'n liep 't inweunertal van Tuvalu tussen1850 en1875 ard terug. Vanaf1891 tot1978 eêt'n Tuvalu de Ellice-eilan'n, omdat tet toen deêl uut maek'n van 't Britseprotectoraât van de Gilbert- en Ellice-eilan'n. In 1974 koozen de Micronesische inweuners van de Gilbert-eilan'n voe de onafankelijkeid, en 't jaer dirop wiern ze een zelfstandige Britse kolonie. Op 1 oktober 1978 wier de totaele onafankelijkeid aferoep'n.
Tuvalu besti uut 9 atollen en 113 eilan'n. De naem Tuvalu beteek'n 8 eilan'n, dit sli derop dan vroeher mè 8 atollen beweund waâr'n. ('t Eiland Niulakita was tot 1949 nie beweund.) 3 van de 9 atollen bestin mè uut 1 eiland, en de rest uut mirdere. De 9 eilan'n zien:
Vuuf van de bovenhenoemde eilan'n zien korâalatollen, de are viere zien hewoon land dat a uut de zeê ni boven kom. Tuvalu lig op z'n oogst mè 5 meter boven de zeêspiehel. Evreest wor dirrum da Tuvalu a binn'n 50 jaer van de landkaerte verdwien, opeslokt deur de zeê. Ok is deur de stijhieng van de temperatuur van 't zeêwaeter Tuvalu a 70% van de huudihe koraâlriffen kwiet erocht.
De bevolkieng van Tuvalu besti voe 96% uutPolynesiërs en de rest (4%) besti uutMicronesiërs. 97% van de Tuvaluân'n is lid van deKerke van Tuvalu. Ok weun'n der anangers van 'tbahaïsme enzevendedagsadventist'n. De bevolkieng van Tuvalu hroei snel. Van1980 tot noe is 't inweunertal verdubbelt ni 11.000. Van de 11.000 mensen is 30% jonger dan 15 jaer, 65% tussen de 15 en 64 en 5% is ouwer dan 65 jaer.
De bevolkieng praetTuvaluaâns, en een klein deêl spreekKiribatisch, onder are op 't eiland Nui. Den are officiele tael isIengels, mè deze tael wor allin esprook'n bie buvobbeld officiele helehenheed'n.
