კუბაშ რესპუბლიკა (ესპ. República de Cuba ) — კოკი სახენწჷფოკარიბიშ ზუღაშ ღანჩოს . კუბაშ სახენწჷფო აკმოდირთუ თარი კოკიშე — კუბაშე, თაშნეშეხუვენტუდიშე დო მუსხირენარქიპელაგიშე . ქიანაშ ნანანოღა დო უდიდაში ნოღაჰავანა . სიდიდათ მაჟირა ნოღა რესანტიაგო-დე-კუბა .[ 6] [ 7] კუბაშ ოორუეშე იდვალაუფუამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფი დობაჰამიშ კოკეფი , ბჟადალშე —მექსიკა , ობჟათეშე —კაიმანიშ კოკეფი დოიამაიკა , ობჟათე-ბჟაეიოლშე —ჰაიტი დოდომინიკარეფიშ რესპუბლიკა .
კუბაშ ორენი 1492 წანას, ალმახანურ კუბაშ კოკისქრისტეფორე კოლუმბიქ მიანჭჷ დო თინაესპანეთიშ ომაფეშ ორხველობათ გჷმაცხადჷ. კუბა ესპანეთიშ ტერიტორიათ რდჷ მერჩქინელი1898 წანაშესპანეთ-ამერიკაშ ლჷმაშახ ,1902 წანას ამერიკაშე ფორმალური ზოხორინალა მიღჷ.1953 -1959 წანეფსკუბაშ რევოლუცია მიშჷ, ნამუქჷთფულხენსიო ბატისტაშ დიქტატურა გათუ.[ 8] რევოლუციაშ უკული გეგმიქიმინჷ ახალ თარობაქფიდელ კასტროშ ხემანჯღვერობათ. ალმახანური თარობაშდემოკრატიაშ ინდექსი იფასებუ მუჭოთ „ავტორიტარული“.
კუბაშ მახორობა მეხოლაფირო აკმოდირთუ 11 მილიონშე უმოსი ადამიერშე; მახორობაშ მუდანობათ დო ტერიტორიათ რეკარიბიშ ღანჩოშ კოკი სახენწჷფოეფშე არძოშე დიდი.კუბარეფიშ კულტურა დო წეს-რჩქვანელობეფი აკმოდირთუ მუჭოთ აბორიგენი კათეფიშ,ტაინოეფიშ დოსობონეიეფიშ , თაშნეშეესპანეთიშ იმპერიაშ დო აფრიკალი ჭკორეფიშ მონძალაშე, თაშნეშე თაქ დიდი გოლინა იღვენუ ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფწკჷმა სიარხოვექ.
კუბას წინგიერობაშ კოეფიციენტი აკმადგინანს 99,8%-ის,[ 9] [ 10] ჩქჷჩქჷეფიშ ღურაშ მაძირაფალი უმოსი დაბალი რე ვინდარო კანკალე გოვითარაფილ ქიანას,[ 11] დო მახორობაშ თელარაშ ოშქაშე მუდანობა 77.64 რე.[ 9]
ჯოხოდვალაკუბა მოურს ტაინოშ კათაშ ნინაშე. თე ზიტყვაშ ზუსტი შანულობა ვარე რჩქინელი, მარა, დოხოლაფირო თინა შილებე გეჸვენჯიშობურო ითანგას:სოდეთ ჸოფიერი დიხეფი ბრელი რე (კუბაო)[ 12] ვარდადიდი აკანი (კოაბანა).[ 13] მარა, რენა მარკუალეფი, ნამუთ მითმირჩქინანა, ნამთა თის ჯოხოქრისტეფორე კოლუმბიქ პორტუგალიას მადვალუ ანტიკური ნოღაშკუბაშ პატიოცემელო გიოდჷ.[ 14] [ 15]
ტაინო ოსურიშ მუნახაზი ესპანარეფიშ მოულაშახ კუბა დოხორელი რდჷინდიელეფიშ ტომეფით. თარო მახორობას აკმადგინანს:ტაინოეფი ,არავაკეფი ,გუანახატაბეიეფი დოსობონეიეფი . ჯინჯიერი მახორობაშ ნოგორეფიევროპალეფიშ მოულაშახ მუსხირენ ოშწანურათ ადრე მიგრირაფილეფი რენა მუჭოთოორუე , თეშობჟაღე ამერიკაშ კონტინენტიშე.[ 16] ტაინოეფს კოკიშა უჯოხონაკაობანა .[ 17] აბანობური მახორობა მეჸუნსმეორინჯალას ,მეჩხომობას , ნადირუას დო შაყარუას.
დიეგო ველასკეს დე კუელიარი, კუბაშკონკისტადორი ქრისტეფორე კოლუმბიქ 1492 [ 18] წანაშ 12 გჷმათუთას მაართათ მორთჷ კოკიშა, ნამუსჷთ უკული გიადჷგუანახანქ , დო უკული თიქ კუბაშ ოორუე-ბჟაეიოლ წყარპიჯიშა 27[ 18] ან 28[ 19] [ 20] გჷმათუთას დართჷ თი აკანს, ნამუსჷთ ამდღაბარაკოა ჯოხო. თიქ კოკი ესპანეთიშ ახალი ომაფეშ დორხველობათ გჷმაცხადჷ[ 21] დოIsla Juana გიოდჷ ასტურიაშ პრინციშხუანიშ პატიოცემელო.[ 22] 1511 წანას,დიეგო ველასკეს დე კუელიარიქ ბარაკოას მაართა ესპანური ოხორე ქჷდარსხუ. მალას გორჩქინდჷ შხვა ოხორეფქ ხოლო, თინეფს შქასჰავანა კუბაშ მუმალი ნანანოღა, ნამუთ1515 წანას დირსხუ. ესპანარეფქ თე პერიოდის დოხოლაფირო 100 000 აბანობური მახორუ ჭკორო ქიგირინეს, ნამუსჷთ ორქოშ ოგორუე ხანდეფშო გჷმირინუანდეს. კოკიშ ჯინჯიერი მახორობაშ დიდი ნორთიშ მოჯალაგუა გჷმიჭანუინფექციურ ლახარეფქ ხოლო, მუშენ-და თე ლახარეფიშ სააწმარენჯოთ ორთაშობური იუნიტეტი ვაუღუდეს.[ 23] 1529 წანას,წითელე პატონეფიშ დოდიდ ბატონეფოშ გეშა კუბაშ მახორობაშ 2/3-აშ ღრა გჷმიჭანუ.[ 24] [ 25]
კუბა ესპანეთიშ დორხველობაშა დოხოლაფირო 400 წანა მიშმეშჷ (1511–1898). თიში ეკონომიკა თარო აკმოდირთუდჷოფუტეშ მეურნობაშ დო ოგვალე ოგორუეშე. კუბაშე ისრულებუდჷშანქარიშ ,ყავაშ დოთუთუმიშ ევროპაშა ექსპორტი, მოგვიანაფათოორუე ამერიკაშა ხოლო. მოხანდეთ გჷმირინუაფუდჷ აფრიკაშე მოჸონაფილიჭკორეფი .
კარლოს მანუელ დე სესპედესიოდაბადეშ მუმა , თიქ ესპანეთიშე ზოხორინალა გჷმაცხადჷ1868 წანას. 1820 -იან წანეფს, მიჟანსჷთესპანეთიშ იმპერიაშ ტერიტორიეფილათინურ ამერიკას ებუნტეს დო ზოხორინელი სახენწჷფოეფი გჷმოქიმინეს, კუბა მაფაშ ართგურობას ინარჩუნენდჷ. მარა, თაქ ხოლო მუთმოხვადუდჷ ზოხორინალაშო მორინეფი, ესპანეთიქ კუბას მეჩჷ დევიზიLa Siempre Fidelísima Isla („ირო არძოშე ართგური კოკი“). თე ართგურობა მიშჷ კუბაშ მახორობაშ ესპანეთიშა ოვაჭარე დოჸუნალათ, თაშენეშე თინეფი ღებულენდესკორსანტობაშე დოჭკორეფიშ ბუნტარკიაშე თხილუას.
1868 წანაშ ებუნტუაშ მოტივი, ნამუსჷთკარლოს მანუელ დე სესპედესი ხემანჯღვერენდჷნ, ეპანეთიშე ზოხორინალა რდჷ. სესპედესი —შანქარიშ პლანტაციაშ მაღვენჯი, კუბაშ ზოხორინალაშო ოლჷმეთ ჭკოლარეფს ადუდიშულენდჷ. 1868 წანაშ 27 ქირსეთუთას, თიქ გიშაშქუ ზოჯუა ჭკორალაშ გოუქვაფაშე არძო თინეფშო, მით ოურდუმე ნინალაშა მიშმეშჷნ.[ 26] 1868 წანაშ ებუნტუაქ გეგნორთჷ კონფლიქტშა, ნამუთ რჩქინელი რდჷ მუჭოთვითწანამი ლჷმა .ააშქ ვაღიარჷ კუბაშ ახალი თარობა, თაშ მიქცუ ლათინურ დო ევროპულ ბრელი ქიანაქ ხოლო.[ 27] ლმაქ1878 წანას, ხანხონიშ პაქტით გეთუ, ნამუთჷთ კუბაქ ფართო ავტონომია მიღჷ.1879 –1880 წანეფს, კუბარ პატრიოტიქკალიქსტო გარსიაქ აწარმჷ ვაწჷმოძინელი, მაჟირა ლჷმა ზოხორინალაშო, ნამუთ რჩქინელი რე მუჭოთჭიჭე ლჷმა .[ 28]
ვიკიოწკარუეს
? რე ხასჷლა თემაშენ:
↑ Cuban Peso Bills . Central Bank of Cuba. კითხირიშ თარიღი: 2009-09-07.↑ National symbols . Government of Cuba. კითხირიშ თარიღი: 2009-09-07.↑ Government type (most recent) by country , Nationmaster.com↑ Anuario Estadístico de Cuba 2010 , Oficina Nacional de Estadísticas, República de Cuba. Accessed onSeptember 30 , 2011.↑ http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Tables.pdf ↑ თომას, ჰაგი (March 1971).Cuba; the Pursuit of Freedom . New York: Harper & Row.ISBN 0060142596 . ↑ Thomas, Hugh (1997).The Slave Trade: The Story of the Atlantic Slave Trade, 1440–1870 . New York, NY: Simon & Schuster.ISBN 0684835657 . ↑ Remarks of Senator John F. Kennedy at Democratic Dinner, Cincinnati, Ohio . John F. Kennedy Presidential Library & Museum — Jfklibrary.org (1960-10-06). კითხირიშ თარიღი: 2010-11-07.↑9.0 9.1 CIA — The World Factbook . Cia.gov. კითხირიშ თარიღი: 2011-09-30.↑ unstats | Millennium Indicators . Mdgs.un.org (2010-06-23). კითხირიშ თარიღი: 2010-11-07.↑ CIA World Factbook . Cia.gov. კითხირიშ თარიღი: 2011-09-30.↑ Alfred Carrada,The Dictionary of the Taino Language (plate 8) ↑ Dictionary — Taino indigenous peoples of the Caribbean Dictionary -- ↑ Augusto Mascarenhas Barreto: O Português. Cristóvão Colombo Agente Secreto do Rei Dom João II. Ed. Referendo, Lissabon 1988. English: The Portuguese Columbus: secret agent of King John II, Palgrave Macmillan,ISBN 0-333-56315-8 ↑ da Silva, Manuel L. and Silvia Jorge da Silva. (2008).Christopher Columbus was Portuguese , Express Printing, Fall River, MA. 396pp.ISBN 978-1-60702-824-6 . ↑ Ramón Dacal Moure, Manuel Rivero de la Calle (1996).Art and archaeology of pre-Columbian Cuba . University of Pittsburgh Press, ხს. 22.ISBN 082293955X . ↑ Taino Name for the Islands . Indio.net. კითხირიშ თარიღი: 2010-11-07.↑18.0 18.1 Ted Henken (2008).Cuba: a global studies handbook . ABC-CLIO, ხს.30 .ISBN 9781851099849 . (gives the landing date in Cuba asOctober 27 )↑ Cuba Oficina Del Censo (2009).Cuba: Population, History and Resources 1907 . BiblioBazaar, LLC, ხს.28 .ISBN 9781110288182 . (gives the landing date in Cuba asOctober 28 )↑ These are Julian calendar dates. ↑ Gott, Richard (2004).Cuba: a new history . New Haven, Conn.: Yale University Press, ხს. 13.ISBN 0300104111 . ↑ Andrea, Alfred J. (2005). "Letter by Christopher Columbus concerning recently discovered islands",The Human Record . Houghton Mifflin Company, ხს. 8.ISBN 0618370404 . ↑ Diamond, Jared M. (1998).Guns, Germs, and Steel: The Fates of Human Societies . New York, NY: W.W. Norton & Co.ISBN 0393038912 . ↑ Byrne, Joseph Patrick (2008).Encyclopedia of Pestilence, Pandemics, and Plagues: A-M . ABC-CLIO, ხს. 413.ISBN 0313341028 . ↑ J. N. Hays (2005). "Epidemics and pandemics: their impacts on human history ". p.82.ISBN 1-85109-658-2 ↑ Chomsky, Carr დო Smorkaloff 2003 ↑ Historia de las Guerras de Liberación de Cuba .↑ The Little War (La Guerra Chiquita) .