Maya's
| Maya's | |
 | |
| Bevolking | 9.000.000 |
| Verspreiding | Centraal Amerika |
| Taal | Huastec, Yucatec, Westelijk, Oostelijk Maya (Maya-talen), Engels en Spaans |
| Geloof | polytheïsme,animisme en later hetchristendom |
| Verwant | |
DeMaya's zijn een indianenvolk met een hoog ontwikkelde beschaving, net zoals hun noordelijke buren, deAzteken en hun zuidelijke buren, deInca's.De Maya’s leven in een heel uitgestrekt gebied van Zuid-Mexico,Belize enGuatemala tot inEl Salvador enHonduras. Een gebied tien keer zo groot als Nederland.
Geschiedenis
Tussen 500 en 900 na Christus waren de Maya’s op hun hoogtepunt. Ze bouwden toen gigantischesteden met paleizen en tempels. Ze schreven dikke boeken en konden ongelooflijk goed rekenen. Ze hadden zelfs zeer precieze kalenders. En bovendien hadden ze ook kunstenaars die bedrevenwaren in het schilderen en beeldhouwen. Toen deSpanjaarden in de zestiende eeuwMidden-Amerika veroverden, was de grote Maya-beschaving helemaal verstopt onder een dikke laag tropischoerwoud.
Er is nog altijd maar een klein stukje van die oude Maya-wereld blootgelegd. Maar de belangrijkste plekken zijn ondertussen wel opgegraven en bestudeerd. De Maya’s leefden in plaats van een groot rijk in verschillende grote onafhankelijke steden:Palenque,Tikal,Copán,Bonampak,Yaxchilán enChichén Itzá, met aan het hoofd machtigekoningen enpriesters. Koningen die de stad leidden en vaak oorlog voerden met elkaar. Ze voerden oorlog om veel macht te krijgen en omslaven te krijgen. De koningen kregen de belangrijkste rituelen, want ze waren ook bemiddelaars met de goden. En om een stad goed te besturen was er hulp van de goden nodig.
Zo moesten ze regelmatigbloedoffers brengen aan de goden. Ze doorboorden hun oren, tongen en zelfs hunpenis. Het bloed vingen ze dan op met een papiertje om het te verbranden. En als dat bloed dan verbrand was, dan konden ze met de goden spreken. De goden verschenen dan in de rook. De Maya’s zijn ook bekend om hun schrift dat we vooral kennen van wat er op de stenen staat, want de Spanjaarden hebben alle boeken verbrand. De GodChac, was de schepper van het leven, de rode god van het Oosten aan wie maïs en vlees geofferd werd. De Maya’s hadden niet alleen hun eigen schrift, maar ook hadden ze eigen getallen, zelfs met het getal 0 tot en met 19. De Maya's hadden ze niet genoeg aan één systeem en hadden ook nog hoofden waarmee ze rekenden. Dit is een vroege voorbeeld vanhoofdrekenen.
De Maya's leefden niet in een groot rijk, maar in verschillende stadstaten. De belangrijkste waren: Palenque, Tikan, Copal, Bonampak, Yaxchilan en Chichen Itza. Aan het hoofd van die steden stonden vrijwel altijd koningen en priesters. De koningen, die veel macht wilden, voerden vaak oorlog met elkaar. Als ze de oorlog wonnen, kregen ze veel macht, slaven, en soms grond. Ze vonden zichzelf dan ook heel belangrijk.
Maya’s waren ook experts inastronomie. Op basis van wat ze in de sterren zagen, ontwikkelden ze kalenders. Kalenders die vooral van belang waren om hun rituelen precies te kunnen plannen. Een ster die speciaal in de gaten gehouden werd wasVenus, de Ochtendster, die volgens de Maya’s verantwoordelijk was voor ongeluk. De Maya's waren ook het eerste volk met eenkalender.
Godsdienst
De Maya's geloofden vroeger dat zij dingen aan de goden moesten geven in de ruil voor bijvoorbeeld regen. Zij hielden veel rituelen en ceremonies door het jaar heen om dit voor elkaar te krijgen. Sommige rituelen waren pijnlijk. Zo moesten ze hun eigen bloed opvangen op papier en dit papier verbranden. Op deze manier ontstond er contact tussen de mens en de goden. Ook gaven de Maya's nog spullen of dieren aan God. Dit noem je offeren. Ze offerden bijvoorbeeld kippen, kaarsen, wierook en alcoholische dranken. Dit deden zij op verschillende belangrijke dagen, zoals deDag van de Doden.
Tegenwoordig combineren veel Maya-gemeenschappen hun traditionele rituelen met het christendom, dat sinds de kolonisatie een belangrijke rol speelt in hun cultuur. Ze vieren zowel christelijke feestdagen als oude Maya-ceremonies, waarbij ze bijvoorbeeld voedsel of bloemen offeren om hun voorouders en de natuur te eren.
Kunst
De Maya’s hebben ontzettend veel gebouwd. Denk aan binnenplaatsen, terrassen en pleinen en enorme gebouwen, tempels en piramiden. Ze bouwden ook hun eigen huizen. Er werd dan gebruik gemaakt van puin en aarde. Als ze in een gebied woonden waar stenen waren, maakten ze de huizen van steen. Dit deden zij om hun huis te beschermen tegen regen en ongedierte, zoals muizen. De vorm van de huizen waren meestal rechthoekig, maar de zijkanten konden ook een rondere vorm hebben. Dit model van het huis was de basis voor alle andere gebouwen die de Maya's hadden gebouwd alleen waren deze uitgebreider en van sterker en beter materiaal gemaakt.
De Maya's wilden dat alles zo goed mogelijk bewaard werd, zodat hun kinderen dit konden overnemen. Denk hierbij aan verschillende dingen die gebeurd zijn, kennis over bouwkunsten, het schrift en rituelen. Dit hebben zij in stenen en gebouwen gemaakt.
Weefkunst
Veel Maya's weven hun eigen kleren. Het materiaal wat zij hiervoor gebruikte waren wit en bruinkatoen. Katoen is makkelijk te gebruiken. Het is sterk, soepel en het is makkelijker om katoen te verven. Er worden bij het weven verschillende kleurcodes en patrooncodes gebruikt. Zo staat de kleur rood voor bloed, blauw voor offers, geel voor mais en voedsel en zwart voor wapens. Door gebruik te maken van verschillende ontwerpen wordt duidelijk bij welk gemeenschap en dorp je hoort. Dit betekent niet dat iedereen binnen een dorp dezelfde kleding draagt, maar ze hebben bepaalde kenmerken waar aan te zien is dat die mensen bij elkaar horen.