Türkçe Yeterlik Sınavı (TYS), Türkçenin uluslararası geçerliğe sahip standart bir sınava kavuşması ve yabancı öğrenci kabulünü kolaylaştıran politikalara destek olunması amacıyla, Türkçeyi yabancı ya da anadil olarak öğrenen bireylerin dil yeterliklerini ölçmek üzere Yunus Emre Enstitüsü Sınav Merkezi tarafından Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni’ne göre geliştirilen bir yeterlik sınavıdır.
TYS, yabancı öğrencilerin Türkiye’ye ilgisini artırmakla birlikte söz konusu öğrencilerin kabulünü kolaylaştırması ve daha sağlam bir düzlemde değerlendirilmelerini sağlaması açısından büyük önem arz etmektedir.
Türkçenin uluslararası geçerliğe sahip standart sınavı olacak TYS, bu özelliğiyle yurt dışında Türkçe öğreten farklı kurumlardaki öğretimi de standart kılmayı amaçlamaktadır. Böylece örneğin, A ve B kurumları arasındaki öğretim programı ile kursiyerlerin öğrenim farkını kapatması sağlanacaktır.
6 Ekim 2011 tarihinde sınav hazırlıklarına ilişkin YÖK’te yapılan koordinasyon toplantısından sonra, Enstitü çatısı altında Ankara, Ege, Gazi ve Hacettepe TÖMER’lerden akademisyenler ve MEB’den uzmanların katılımıyla oluşturulan çalışma grubu tarafından TYS için rehber niteliğinde olan Çerçeve Program hazırlanmıştır. Daha sonra, 4-8 Şubat 2013 tarihleri arasında YEETKM’lerdeki eğitim koordinatörleri, Türkçe Yeterlik Sınavı (TYS) hazırlanması konusunda Yunus Emre Enstitüsü ile işbirliğini kabul etmiş üniversitelerin TÖMER’lerinde çalışan Türkçe okutmanları ve alanda çalışan akademisyenler ile Ankara’da geniş katılımlı bir “TYS Çalıştayı” düzenlenmiştir. Bu çalıştayda, “Soru Hazırlama Teknikleri” ile “Ölçme ve Değerlendirme” konuları üzerinde teorik ve uygulamalı çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Çalıştayın ardından Yunus Emre Enstitüsü Sınav Merkezince TYS Çerçeve Programı’na uygun sınav modeli oluşturulmuş ve söz konusu katılımcılardan oluşan TYS Soru Bankası yazarları, bu modele göre hazırladıkları testleri Yunus Emre Enstitüsü Sınav Merkezine göndermeye başlamıştır. Bu testler, ölçme-değerlendirme uzmanının kontrolünden geçerek uygulanmaya hazır hâle getirilmiştir.
İlk TYS uygulaması, 19.10.2012 tarihinde Tahran Türk Kültür Merkezinde yapılmıştır. Uluslararası ölçekte ilk uygulama, 24-25 Mayıs 2013 tarihleri arasında 10 ülkede (Kosova, Arnavutluk, Mısır, İran, Azerbaycan, Japonya, Gürcistan, Bosna Hersek, Belçika, Kazakistan); son uygulama ise 21 Eylül 2013 tarihinde 9 ülkede (Azerbaycan, Gürcistan, Rusya/Tataristan), Kazakistan, İran, Japonya, Ürdün, Mısır, Bosna Hersek) gerçekleştirilmiştir.
Halen kâğıt tabanlı olarak uygulanan, ancak daha sonra çevrimiçi (online) sınav uygulamasıyla da gerçekleştirilecek TYS’de adayların okuma, dinleme, yazma ve konuşma becerilerindeki yeterlikleri ölçülmektedir.uygulanabilmektedir.
