Tayon-bodjelatén « nos » (minmesinse)
nosomrin et femrin
- prono sudjet descåzants (1ire djin dopluriyal), metou padvant l’ viebe.
- Nos estans fir di nosse pitite patreye.
- Shuvoz les pî-sintes kins avans afroyî.
- Kibén d’ tins avansns co a viker ?
- (prono tonike radjouté l’ sudjetnos oudji pluriyal) :nozôtes
Prono d’ djin coplemint
[candjî]nosomrin et femrin
- prono coplemint descåzants (1ire djin dopluriyal), metou padvant l’ viebe.
- droet coplemint.
- Inos ont batou troes a zero.
- coplemint nén direk.
- Vosnos rindroz l’ pareye.
- viebe å pronomiroetrece.
- Nosnos veyéns totes les deus dins l’ miroe.
- Djinos avans brouyî dins les contes.
- viebe å pronononlôtrece.
- Nosnos avans batou a moirt.
- Djinos avans co margayî.
- prono descåzants metous dirî ene divancete.
- C’ est nén pornos, c’ est po les sinistrés.
Pronos d’ djins walons| Nombe | Djin | Djinre | Sudjet | Muroetrece | Acuzatif (droet coplemint) | Datif (coplemint nén direk) | Locatif | Djenitif (pårtixhrê) | Tonike (tot seu ou dirî dvancete) |
|---|
| Singulî | Prumire djin | — | dji,dj’
dju (padrî) | mi,m’,èm | mi,m’,èm (divant l’ viebe)
mu,m’ (dirî l’ viebe) | mi,m’,èm (divant l’ viebe)
mu,m’ (dirî l’ viebe) | — | — | mi |
|---|
| Deujhinme djin | — | vos,vs
ti,t’,èt
tu,-ss (padrî) | vos,vs
ti,t’,èt | vos,vis,vs ;ti,t’,èt | — | — | twè,ti,ti-minme,t’-minme,tizôte,etzôte |
|---|
| Troejhinme djin | Omrin | i,il | si,s’,ès | li,l’,el | lyi | î | è
endè,end,ndè,nd | lu |
|---|
| Feminine | ele,elle | li,l’,el | leye |
|---|
| Neute | on | — | — | — | — | lu |
|---|
| Pluriyal | Prumire djin | — | nos,ns ;dji,dj’ | nos,ns | — | — | nos,nozôtes |
|---|
| Deujhinme djin | — | vos,vs | vos,vs | vos,vs | vos,vis,vs | — | — | vos,vozôtes,tizôtes,etzôtes |
|---|
| Troejhinme djin | Omrin | i,il | si,s’ | les,ls ;lzès,lzè,elzès | lezî,elzî,lzî | î | è
endè,end,ndè,nd | zels,yeusses |
|---|
| Feminine | ele,elle | zeles,yeusses |
|---|
(cogne plinne / sipotch. dvant voyale / sipotch. dvant cossoune ou al fén)
Après 1900, foû rfondou
(Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Prezintoe d’ apårtinance
[candjî]nosomrin et femrin (nén spotchåve)
- prezintoe d’ apårtinance pluriyal descåzants et descåzantes (1ire djin do pluriyal).
- C’ estnos lives, dijhèt i vos frés.
- C’ estnos afwaires, ont ele respondou, totes les deus eshonne.
- acsegne les djins k' on djåzéve torade dissus.
- Ureuzmint k’ èn adjint d’ police
Moennanos deus femes å violon—Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.36, “Battaye di Feumme !” (fråze rifondowe).
Après 1900, foû rfondou
(Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- no (alofôme di «nosse» e Coûtchant walon)
- no (sustantif, no prôpe)
Prono d’ djin coplemint
[candjî]nosomrin et femrin
- nos(mot scrît e-nespagnol come ewalon) (loukî come on scawa dinosotros etnosotras).
- droet coplemint.
- Nos quiere mucho, a su padre y yo.
- I nos voet foirt voltî, si pa et mi.
- coplemint nén direk.
- Nos lo dijo.
- I nos l' dijha.
- coplemint di viebe å prono.
- Nos despertaremos a las seis.
- Nos nos dispietrans a shijh eures.
- coplemint aclapé å viebe.
- Despertémonos.
- Dispiertans ns.
Prezintoe d’ apårtinance
[candjî]- nos(mot scrît efrancès come ewalon)
- Nos pères ont défendu la France.
- Nos tayons ont disfindou l’ France.
