.jpg)
Dihya (e-namazirⴷⵉⵀⵢⴰ, dihya
aschoûtez lu, e-n arabe, ديهيا dîhiya, pacô ricrît e-nalfabet laténTahiya), c' est l' vraiy no daKahina, li tchîftinne des tribusberberes, ki rbouta li prumire saye desArabes di concweri l'Afrike bijhrece.
Si no complet, come royinne, c' estDihya des Oresses.[1]
Si istwere est cnoxhowe pa les scrîts des cronikeus arabes. C' est zels k' el lomît "Kahina" (priyestresse des viyès rlidjons,macrale, dabôrd, po les muzulmans).
Les Arabes n' atakît vormint l' concweraedje di l' Afrike bijhrece (Numideye) ki cwand i bastixhîtCairouwan e670. Li tchîf des årmêyes, c' esteutOqba ben Nafii.
Si shuveu, Abou el Mouhajir Dinar, ala disk' a l' aschatecoûtchantrece del Numibeye e681. La, i parvén a cvierser a l' islam on tchîf berbere,Kousseyla. Mins Oqba riprinda l' moennance et, pus grandiveus, lu, fijha passer po rén li tchîf Kousseyla, divant les sinnes. Did la, en shûte di moudes. Kousseyla assazene Oqba (683); l' Arabe Zouhair ben Qayss rivindje Oqba tot vinkixhant Kousseyla, et l' touwer (688). Zouhair est rtouwé pa les Amazirs e 690.
C' est l' kimince d' ene margaye, ki deure disk' å djoû d' ouy, inte Amazirs et Arabes.
On n' sait rén di leye, divant k' ele ni dvegne rinne des Oresses. Djusse : elle aveut troes fis.
Elle a dvou crexhe dins l' airance k' a shuvou li cmince del margaye Arabes-Amazirs. Les Arabes sont des grandiveus, ki n' respectèt nén les uzances amazirs. Elzès fåt don espaitchî di concweri l' payis et l' islamijhî.
E 694, li tchîf arabe si lome Hassan Ben No3man. Il a les pinses di fote li plouzêye a Kahina.
Ci fourit l' contråve, et l' ôte diveur peter å diåle disk' aprèsTripoli. Et ratinde on ricfoircixhaedje di si årmêye, evoyeye på Calife.
I ratindrè 5 ans. So s' tins la, Kahina fwait distrure li payis inte di zels et des Arabes (politike del broûlêye tere). Mins, çoula deure trop lontins po les peuplåcions amazirs ki s' djokèt del sotni.
Kahina, k' on dit ki lét l' avni, voet bén cwè et s' aprestêye a mori.
Elle a apicî 800 ostaedje arabes tins d' ses victweres. Ele ni les towe nén mins les rlåtche tertos, ki onk, Xhalid Ben Yazid. Ele l'adoptêye, pu l' revoye mon les Arabes avou ses fis, divnous les frés da Xhalid, et cviersîs a l'islam.
Dins l' guere ki shût, magré k' ele riçût dobleure so dobleure, ele ni s' rind nén, et mori albataye (diviè 698).
Kahina va divni ene eroyene ki toplin des djins si vont rsovni d' leye.
