Spitsbergn (Nôors:Svalbard) is een eilandngroep (archipel) in deNôordelyke Yszêe, 565 km te nôordn vanNôorweegn, die uut drie grôte en e stik of tachntig klêene eilandn bestoat. De groep makt sedert 1920 dêel uut van 't keunienkryk Nôorweegn met een apart statuut.
't Ippervlak bedroagt ca. 62.000 km², woarvan 60% bedekt is mè gletsjers. Ip hêel den archipel weunn, noargelang 't siezoen, 3000 toet 4000 menschn, woavan den helt in den hoofdstadLongyearbyen. Landinwoarts is 't landschap styf ruw mè steile bergn.
De noameSpitsbergn is gegeevn deur den Hollandsche zêevoarder Willem Barentsz in1596, ost ie ip weg was noa Nova Zembla, ip zoek noar e nôordelyke route noar Ôost-Azië. In 1925 kwam deNôorsche noameSvalbard in gebruuk ("koude rand" of, vryer vertoald, "koude kust").
De geschreevn geschiedenisse van Spitsbergn begost an 't ende van de zestienste êeuwe os de groep eilandn oentdekt wierd deur Willem Barentsz ip zyn derde expediesje.
In de zeevntienste êeuwe wierdn defjordn en zêen van d' eilandn 't jachtgebied van Hollandsche enIengelsche walvisjoagers.
Halverwege d'achttienste êeuwe woarn verre al de walvissn roend Spitsbergn gevangn en blêevn der bykan ginne mir over. Landn lyk deRepubliek der Zeevn Verenigde Provinciën en Iengeland verloorn doarmee under interesse in Spitsbergn. In die periode wierd 't vasteland van d'eilandn nieuw jachtgebied, nu vo pelsjoagers uutRusland en 't noorden van Nôorweegn.
In1920 wierd in 't Spitsbergnverdrag bepoald dat d'eilandn oender Nôors toezicht kwoamn.
De drie grotste eilandn zyn:
- Spitsbergn
- Nordaustlandet
- Edgeøya
Kleindere eilandn zyn oender andere:
- Barentszeiland (Barentsøya)
- Prins Karls Forland
- Amsterdam
- Moffen
- Kvitøya
Ook de zuudelyker geleegn eilandn, lyk Beirneiland (Bjørnøya) en Hopen moakn besteurlyk dêel uut van de groep. Ten ôostn van Spitsbergn ligt de Russische eilandngroep Frans Jozefland.
.svg)
