William Wyler |
|---|
 |
| Sinh | Wilhelm Weiller
(1902-07-01)1 tháng 7, 1902
Mülhausen,Alsace,Đức (nay làMulhouse,Haut-Rhin,Pháp) |
|---|
| Mất | 27 tháng 7, 1981(1981-07-27) (79 tuổi)
Los Angeles,California,Mỹ |
|---|
| Quốc tịch | Mỹ,Thuỵ Sĩ |
|---|
| Nghề nghiệp | Đạo diễn, nhà sản xuất |
|---|
| Năm hoạt động | 1925–1970 |
|---|
| Phối ngẫu | Margaret Sullavan (1934–1936)
Margaret Tallichet (1938–1981) |
|---|
William Wyler (01/07/1902 – 27/07/1981) là mộtđạo diễn tiên phong về phim ảnh, nhà sản xuất và biên kịch người Mỹ gốc Alsace (thuộc Pháp). Ông là một trong những biểu tượng của nền công nghiệp phimHollywood.
Các tác phẩm nổi tiếng của ông gồmBen-Hur (1959),The Best Years of Our Lives (1946), vàMrs. Miniver (1942) đã mang đến cho ông giảiĐạo diễn xuất sắc nhất vàPhim xuất sắc nhất, Giải thưởng điện ảnh Oscar. Năm 1936, ông giành được đề cửOscar đầu tiên trong vai trò đạo diễn phimDodsworth (phim cóWalter Huston vàMary Astor thủ vai chính), đánh dấu 20 năm cống hiến không ngừng của ông cho nềnđiện ảnh.
Nhà sử học điện ảnhIan Freer gọi Wyler là tín đồ củachủ nghĩa hoàn hảo, người luôn khao khát lưu giữ và mài giũa mọi sắc thái. Việc ông đưa dòngvăn học cổ điển vào các rạp chiếu phim lớn và đạt được những thành công vang dội đã đưa ông trở thành một trong những nhà làm phim Hollywood giàu có nhất trong những năm 30 và 40.
Các phim nổi tiếng khác của ông gồm cóFunny Girl (1968),How to Steal a Million (1966),The Big Country (1958),Roman Holiday (1953),The Heiress (1949),The Letter (1940),The Westerner (1940),Đồi gió hú (1939),Jezebel (1938),Dodsworth (1936),A House Divided (1931), vàHell's Heroes (1930).
William Wyler được sinh ra trong một gia đìnhDo Thái, bố là ngườiThụy Sĩ và mẹ là ngườiĐức, ở vùngMulhouse,Alsace,Pháp (về sau thuộcĐế chế Đức). Mẹ ông là cháu củaCarl Laemmle, người sáng lậpUniversal Pictures. Cha ông, Leopold, khởi nghiệp là một nhà buôn, sau này là một doanh nhân thành đạt về kinh doanh quần áo nam giới.
Trong suốt thời thơ ấu, Wyler thường xuyên phải chuyển trường do bị đuổi học vì hạnh kiểm. Mẹ ông thường đưa ông và anh trai Robert tới các buổi hòa nhạc, opera, rạp hát và rạp chiếu phim. Gia đình ông và bạn bè hay tổ chức những buổi diễn nhỏ không chuyên tại nhà để giải trí.
Sau khi nhận ra rằng William không hứng thú với việc kinh doanh gia đình, và trải qua những năm khó khăn về tài chính sauChiến tranh thế giới thứ nhất, mẹ ông, bà Melanie, liên lạc với người họ hàng xa để tìm kiếm một cơ hội làm việc cho ông. Laemmle hàng năm thường đếnchâu Âu để tìm những chàng trai trẻ đầy hứa hẹn đến Mỹ làm việc cho ông ta.
Vào năm 1921, Wyler tình cờ đi trên cùng một con tàu tới New York với một chàng trai trẻ người Séc là Paul Kohner. Sau một thời gian nghỉ ngơi ngắn ngủi trên chuyến tàu hạng nhất đó, họ ngỡ ngàng khi biết mình phải trả tiền cho chuyến đi bằng việc làm phục vụ trên tàu với mức lương $25/tuần để đến Universal Pictures ởNew York. Sau khi làm việc vài năm ở New York và phục vụ ở Lực lượng Cảnh sát Quốc gia New York trong một năm, Wyler quyết định rằng ông muốn đến Hollywood và trở thành một đạo diễn.
Vào khoảng năm 1923, sau khi đăng ký quốc tịch Mỹ, Wyler đếnLos Angeles và bắt đầu làm việc cho Universal Studios với công việc lau sàn và khuân vác. Cơ hội đã đến khi ông được thuê làm trợ lý biên tập thứ 2. Trạng thái làm việc của ông rất thất thường nênIrving Thalberg đặt cho ông biệt danh "Worthless Willy". Sau vài lần như vậy (có lần bị đuổi việc), Wyler bắt đầu mong muốn trở thành một đạo diễn. Ông bắt đầu với vai trò trợ lý đạo diễn thứ 3 và vào năm 1925, ông trở thành đạo diễn trẻ tuổi nhất, thúc đẩy danh tiếng của Universal trong lòng giới khán giả phương Tây. Năm 1928, ông trở thành công dân hợp pháp củaHợp chủng quốc Hoa Kỳ. Ông đạo diễn bộ phim đầu tiên không mang phong cách phương Tây của mình làAnybody Here Seen Kelly? (bộ phim được cho là đã bị mất tích) vào năm 1928. Tiếp đó là những bộphim câm của ông như:The Shakedown vàThe Love Trap.
Wyler sớm chứng tỏ được tài năng của mình và đầu những năm 30 của thế kỷ 20, ông đã trở thành một trong những tài sản lớn nhất của Universal, đạo diễn những bộ phim nhưThe Love Trap,Hell's Heroes,Tom Brown of Culver, vàThe Good Fairy. Ông nổi tiếng bởi sự tàn bạo của mình và rất có duyên với giải thưởng. Ông còn nhận được nhiều những lời khen từ phía các diễn viên. Sau khi rời Universal, ông bắt đầu một sự hợp tác lâu dài vớiSamuel Goldwyn - nhà sản xuất cùng làm việc với ông để cho ra đời những bộ phim kinh điển nhưDodsworth (1936),These Three (1936),Dead End (1937),Đồi gió hú (1939),The Westerner (1940),The Little Foxes (1941) vàThe Best Years of Our Lives (1946).
Laurence Olivier, người đã giành được đề cửOscar đầu tiên trong đời cho vai diễn trong bộ phimĐồi gió hú của đạo diễn William Wyler, cho biết rằng Wyler là người đã dạy anh cách diễn, cho dù hai người thường xuyên có những bất đồng trong suốt quá trình làm phim. Olivier giữ kỷ lục cho hầu hết các đề cử trong hạng mụcNam diễn viên xuất sắc nhất.Bette Davis nhận được ba đề cử Oscar cho vai diễn trong phim của đạo diễn Wyler, và giành cho mình giải Oscar lần thứ hai trong bộ phim sản xuất năm 1938 của Wyler làJezebel. Charlton Heston đã giành được đề cử duy nhất và giải Oscar ở hạng mục Nam diễn viên xuất sắc nhất cho bộ phimBen-Hur (1959) của Wyler.Barbra Streisand đồng giành giải Oscar tại hạng mụcNữ diễn viên xuất sắc nhất năm 1968 cho vai diễn đầu tay của cô là nghệ sĩ Fanny Brice trong bộ phimFunny Girl. Audrey Hepburn đã giành được giải Oscar cho vai diễn đầu tiên của cô trong phimRoman Holiday. Tổng cộng, đã có tất cả 13 diễn viên đã giành được các giải Oscar từ những bộ phim được đạo diễn bởi William Wyler.
Vào năm 1941, Wyler đã đạo diễn một trong những bộ phim rất quan trọng thời bấy giờ nhằm thức tỉnh xã hội Mỹ đang chậm chạm trong việc nhận thức mối đe doạ từ châu Âu và ủng hộ Anh chống lại Đức Quốc xã, đó là bộ phimMrs. Miniver (1942), một câu chuyện về một gia đình trung lưu Anh đang xoay xở với cuộc sống dưới thời chiến.Mrs. Miniver đã mang lại cho Wyler giải thưởng Oscar lần đầu tiên trong đời, giải Đạo diễn xuất sắc nhất, cùng với 5 giải Oscar khác.
Vì Wyler là một người đi theo chủ nghĩa hoàn hảo và cầu toàn nên ông có một biệt danh là "Wyler 90-lần". Trong một cảnh quay của bộ phimJezebel, Wyler yêu cầuHenry Fonda thực hiện đến 40 lần, lời hướng dẫn của ông chỉ là "Lại!" sau mỗi lần quay hỏng. Khi Fonda yêu cầu một sự hướng dẫn tỉ mỉ hơn, Wyler trả lời, "Nó rất tệ". Tương tự như vậy, khiCharlton Heston hỏi đạo diễn về những thiếu sót của mình trong vai diễn trong bộ phimBen-Hur, Wyler bác bỏ quan ngại của mình với một đơn giản "Hãy làm tốt hơn".
Giữa năm 1942 và 1945, Wyler đảm nhận một vị trí quan trọng trongLực lượng Không quân Hoa Kỳ và đạo diễn hai bộ phim tài liệu làThe Memphis Belle: A Story of a Flying Fortress (1944) vàThunderbolt (1947) - bộ phim do Wyler đồng đạo diễn vớiLester Koenig vàJohn Sturges, là một câu chuyện của phi đội máy bay chiến đấu-ném mom P-47 ởĐịa Trung Hải. Wyler đã rất mạo hiểm khi quay bộ phimThe Memphis Belle, bay trên lãnh thổ của địch trong các vụ ném bom thực tế vào năm 1943; vào một chuyến bay, Wyler đã bị bất tỉnh do thiếukhí oxy. Đồng nghiệp của Wyler, nhà quay phimHarold J. Tannenbaum đã bị bắn và thiệt mạng trong quá trình làm phim, còn Wyler thì bị mất thính giác do âm thanh lớn củađộng cơ máy bay.
Wyler đã đạo diễn một bộ phim ghi lại tâm trạng của cả đất nước ngay sau chiến tranh.The Best Years of Our Lives (1946) là câu chuyện của 3cựu chiến binh trở về nhà và hoà nhập với cuộc sống thường nhật. Đây là một bộ phim cá nhân của Wyler, ghi lại từ những kinh nghiệm của ông khi sống xa gia đình trong 3 năm.The Best Years of Our Lives đã giành được giải Oscar cho Đạo diễn xuất sắc nhất (lần thứ hai của ông) vàphim xuất sắc nhất.
Suốt giai đoạn hậu chiến ngay sau đó, Wyler đạo diễn rất nhiều bộ phim nhận được sự đánh giá cao và có tầm ảnh hưởng lớn,The Heiress đã mang lại choOlivia de Havilland giải Oscar lần thứ hai;Roman Holiday (1953) đã giới thiệu thành côngAudrey Hepburn tới công chúng Mỹ, đồng thời mang lại đề cử và giải thưởng Oscar đầu tiên cho sự nghiệp của nữ diễn viên này;Friendly Persuasion (1956) đã được trao giải Palme d'Or (Golden Palm) trongLiên hoan phim Cannes; vàBen-Hur (1959) đã giành được 11 giải Oscar, kỷ lục này đến giờ chỉ được lặp lại hai lần với các bộ phimTitanic (1997) vàChúa tể của những chiếc nhẫn 3: Sự trở về của nhà vua (2003). Wyler đã giành cho mình giải thưởng Oscar lần thứ 3 trong hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất cho bộ phimBen-Hur.
Những bộ phim của Wyler đã mang lại cho các nghệ sĩ tham gia trong phim nhiều giải thưởng hơn bất kỳ đạo diễn nào trong lịch sử Hollywood. Ông đã đạt được tổng cộng 12 đề cử Oscar cho hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất, đồng thời hàng loạt cộng sự và diễn viên của ông cũng giành được các giải Oscar và các đề cử. Vào năm 1965, Wyler đã giành giải thưởng Irving Thalberg cho thành tựu sự nghiệp. 11 năm sau, ông nhận được giải Thành tựu cuộc đời của ViệnĐiện ảnh Hoa Kỳ. Ngoài giải chophim xuất sắc nhất vàĐạo diễn xuất sắc nhất, 13 bộ phim của Wyler đã nhận được các đề cử Oscar chophim xuất sắc nhất.
Phong cách nghệ thuật của Wyler (theo những bình luận nghiệp dư) nổi tiếng là khó hiểu. Ông không xây dựng hệ thống nhân vật cố định như các đạo diễn khác. Ông đạo diễn rất nhiều phim ở mọi thể loại. Cách ông điều chỉnh ánh sáng, độ xa của máy quay và sự nghiêm túc trong công việc cho thấy sự liền mạch trong thế giới quan của ông.
Những hình ảnh về con người của Wyler đã được khéo léo đưa vào các bộ phimThe Children's Hour,The Collector,Funny Girl (bộ phim đã mang lại choBarbra Streisand giải Oscar cho Nữ diễn viên xuất sắc nhất), và bộ phim cuối cùng của ôngThe Liberation of L.B. Jones. Mặc dù, ông còn rất nhiều dự định ở phía trước nhưng tình trạng sức khoẻ đã khiến ông phải từ bỏ những bộ phim và giành nhiều thời gian hơn cho gia đình.
Vào ngày 24 tháng 7, năm 1981, Wyler thực hiện một cuộc phỏng vấn với con gái mình - nhà sản xuấtCatherine Wyler cho bộ phim tài liệu về cuộc đời và sự nghiệp của ông''Directed by William Wyler''. Chỉ vài ngày sau đó, Wyler qua đời vì một cơn đau tim. Những lời cuối cùng của Wyler về điện ảnh tập trung vào dự định của ông là "Tiếp theo sẽ là... "Going Home" ". Wyler hiện yên nghỉ ở Công viên nghĩa trang tưởng niệm Forest Lawn ởGlendale,California.
Wyler từng có một cuộc hôn nhân ngắn ngủi vớiMargaret Sullavan (25/11/1934 - 13/03/1936), sau đó kết hôn với Margaret Tallichet vào ngày 23, tháng 10 năm 1938. Họ có với nhau 5 người con Catherine, Judith, William Jr., Melanie và David và sống cùng nhau cho đến khi ông qua đời.
Wyler là đạo diễn có nhiều đề cử nhất trong lịch sử giải Oscar với tổng cộng 12 đề cử. Bên cạnh đó, Wyler rất lỗi lạc khi giành được 3 giải Oscar cho Đạo diễn xuất sắc nhất cho 3 bộ phimBen-Hur,The Best Years of Our Lives, vàMrs. Miniver. Ông và đạo diễnFrank Capra, chỉ xếp sau đạo diễnJohn Ford - người đã giành được 4 giải Oscar cho hạng mục này.William Wyler nhận giải Thành tựu Cuộc sống AFI lần thứ 4 vào năm 1976.
