| Trần Cao Vân Trần Công Thọ | |
|---|---|
 | |
| Tên khác | Trần Cao Đệ |
| Biệt hiệu |
|
| Pháp danh | Như Ý |
| Binh nghiệp | |
| Phục vụ | Phong trào Duy Tân Việt Nam Quang Phục Hội |
| Thông tin cá nhân | |
| Sinh | |
Ngày sinh | 1866 |
Nơi sinh | Đa Hòa,Điện Bàn,Quảng Nam,Đại Nam |
| Mất | |
Ngày mất | 17 tháng 5, 1916(1916-05-17) (49–50 tuổi) |
Nơi mất | Pháp trường An Hòa,Trung Kỳ,Đại Nam,Liên bang Đông Dương |
Nguyên nhân mất | Bị xử chém |
| Giới tính | nam |
| Nghề nghiệp | Nhà hoạt động cách mạng |
| Quốc tịch | Việt Nam |
| Thời kỳ | Nhà Nguyễn |
[sửa trên Wikidata]x • t • s | |
Trần Cao Vân (1866 – 17 tháng 5 năm 1916) là mộtquan lại Việt Nam củanhà Nguyễn được biết đến vì tinh thần yêu nước thờiPháp thuộc. Ông thuộc nhóm người cùng vuaDuy Tân lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chốngPháp tạiTrung Kỳ của Việt Nam doViệt Nam Quang Phục Hội chủ xướng, nhưng bị thất bại và bị người Pháp xử tử.
Trần Cao Vân sinh năm 1866 tại làng Tư Phú, tổng Đa Hòa (nay là xãĐiện Quang, thị xãĐiện Bàn, tỉnhQuảng Nam). Ông từng bị bắt giam ở các ngụcPhú Yên,Bình Định do tham gia cuộc khởi nghĩa củaVõ Trứ và liên quan tới Vụ án Trung thiên dịch, bị đày raCôn Đảo, cùng các đồng chí lập raViệt Nam Quang phục hội, liên lạc với vuaDuy Tân để khởi nghĩa năm 1916. Cơ mưu bại lộ, Trần Cao Vân làm cố vấn trong chính phủ lâm thời và bị bắt cùng vớiPhan Thành Tài (thống lãnh quân đội toàn quyền, giữ ấn Kinh lược Nam Ngãi),Lê Đình Dương (Bộ trưởng ngoại giao, giữ ấn Tổng trấn Nam Ngãi),Thái Phiên (Tổng trấnKinh thành Huế),... Do Trần Cao Vân và Thái Phiên nhận hết trách nhiệm về mình nên vị vua trẻ yêu nước Duy Tân thoát chết. Ngày 17 tháng 5 năm 1916, Trần Cao Vân, Thái Phiên, Tôn Thất Đề và Nguyễn Quang Siêu bị xử tại An Hòa (gần Thành nội Huế).
Trước khi bị xử tử, Trần Cao Vân đã ung dung đọc bốn câu thơ:
Trời chung không đội với thù Tây
Quyết trả ơn vua nợ nước này
Một mối ba giềng xin giữ chặt
Thân dù thác xuống rạng đài mây
Trần Cao Vân còn là ông củaTrần Thị Lý, nữAnh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳkháng chiến chống Mỹ.
Khi sắp bị hành hình, ông làm bài thơ này để tỏ nghĩa khí:[1]
TrongKháng chiến chống Pháp (1945–1954), từng có một đơn vị thanh niên kháng chiến lấy tên là Thanh niên Tiền phong đoàn Trần Cao Vân. Đơn vị sau được tổ chức thànhTrung đoàn Trần Cao Vân, sau là Trung đoàn 101, Đại đoàn 325 (nay là Trung đoàn 101,Sư đoàn 325,Quân đoàn 12,Quân đội nhân dân Việt Nam).[2]
Tên ông được đặt cho các đường phố và trường học tại nhiều nơi trên cả nước nhưHà Nội,Hạ Long,Đồng Hới,Quảng Bình,Đà Nẵng,Huế,Quảng Nam,Bình Định,...