.jpg)
Tokonoma (床の間, Tokonoma?), gọi tắt làtoko (床 (sàng), toko?),[1][2] là kiểu góc tường hõm vào trong phòng tiếp khách kiểu Nhật, dùng để trưng bày các vật dụng có giá trị nghệ thuật.
Có hai giả thuyết về tiền thân của thiết kếtokonoma: thứ nhất là nó bắt nguồn từ cấu trúc phòng ốc củashinden-zukuri, một kiểu kiến trúc phát triển rực rỡ từthời Bình An (794–1185), đếnthời Thất Đinh (1336–1573) thì suy tàn; thứ hai là nó bắt nguồn từ cấu trúc của cácthiền việnthời Liêm Thương (1185–1333). Gian phòng của thiền viện có một loại bảng gọi là oshiita (押板 (áp bản), oshiita?) dùng trưng bày các đồ vật trên bàn thờ Phật như: chân đèn, lư hương và lọ hoa. Bức tường phía sauoshiita dùng treo tranh Phật giáo. Giả thuyết thứ hai cho rằng thiết kếoshiita cùng bức tường phía sau đã phát triển thành thiết kếtokonoma kiểushoin-zukuri vào thời Thất Đinh.[3][4]
Kiến trúcshoin-zukuri là một phong cách phát triển trong thời Thất Đinh ở Nhật Bản, trong kiểu kiến trúc này thìtokonoma được dùng làm trang trí trong gian phòng, chủ nhà ngồi trướctokonoma để tiếp khách. Tuy nhiên, trong trường hợp có những vị khách quý thì chủ nhà bắt họ ngồi trướctokonoma nhằm thể hiện sự khiêm tốn.[5]
Đồ vật thường được trưng bày trongtokonoma là tranh thư pháp, tranh cuộn và cắm hoaikebana. Ngoài rabồn tài vàokimono cũng rất phổ biến - mặc dù theo truyền thống thì người ta không coi bồn tài là xứng đáng để trưng bày ở góc trang nghiêm nhưtokonoma.Tokonoma là yếu tố thiết yếu trong trang trí nội thất truyền thống của Nhật Bản. Từtoko có nghĩa đen là "sàn";ma có nghĩa là "gian".
Khi cho khách ngồi trong phòng kiểu Nhật,phép tắc chuẩn là xếp vị khách quan trọng nhất ngồi gầntokonoma nhất vì đây là chỗ xa lối vào, vị trí này được gọi làkamiza.[6] Việc bước chân vào bên trong chỗ này là rất kiêng kị, trừ khi cần thay đổi trưng bày, khi đó sẽ phải tuân theo nghi thức nghiêm ngặt.
Cây cột nằm bên cạnhtokonoma được gọi là toko-bashira (床柱 (sàng trụ), toko-bashira?), thường làm bằng gỗ. Cột có thể chỉ là một thân cây thô ráp vẫn còn dính vỏ cây, cho đến loại hình vuông có tâm gỗ rất thẳng. Việc lựa chọntoko-bashira quyết định mức độ trang trọng củatokonoma.
Kiến trúc sư người MĩFrank Lloyd Wright chịu ảnh hưởng của kiến trúc Nhật Bản. Ông đã dịch ý nghĩa củatokonoma sang phiên bản phương Tây của nó làlò sưởi.[7] Cử chỉ này đã trở thành một cốt lõi nghi lễ trong kiến trúc của ông.