| Tiếng Hạ Đức Mennonite | |
|---|---|
| Plautdietsch | |
| Sử dụng tại | Argentina,Belize,Bolivia,Brazil,Canada,Đức,Kazakhstan,Mexico,Paraguay,Hoa Kỳ,Uruguay |
| Tổng số người nói | 447.000 |
| Phân loại | Ấn-Âu
|
| Mã ngôn ngữ | |
| ISO 639-3 | pdt |
| Glottolog | plau1238[1] |
| Bài viết này có chứa ký tự ngữ âmIPA. Nếu không thích hợphỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tựUnicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xemTrợ giúp:IPA. | |
Tiếng Hạ Đức Mennonite còn gọi làPlautdietsch, là mộtphương ngữ tiếng Hạ Phổ củaĐông Hạ Đức với ảnh hưởng củatiếng Hà Lan phát triển trong thế kỷ 16 và 17 ở vùng đồng bằngWisła củaHoàng gia Phổ.[2][3] TừPlautdietsch dịch thành"tiếng Đức đồng bằng (hoặc thấp)", từplaut (hoặcplautt) có nghĩa là "phẳng" (ám chỉ vùng đồng bằng miền bắc nước Đức hoặc sự đơn giản của ngôn ngữ này) vàdietsch có nghĩa là (thuộc về) tiếng Đức.[4] Tên gọiDietsch có cùng nguồn gốc với chữDuits tiếng Hà Lan vàDeutsch tiếng Đức (có nghĩa là "từ một bộ lạc", chẳng hạn "người Đức"), ban đầu có nghĩa là "ngôn ngữ bản địa" trong tất cảngôn ngữ German Tây. Trong các phương ngữ tiếng Hạ Đức khác, từ dành cho tiếng Hạ Đức thường viết làPlattdütsch/Plattdüütsch hoặcPlattdüütsk, nhưng cách viếtPlautdietsch (hoặcPlauttdietsch) được sử dụng để chỉ riêng cho biến thể ở Wisla.
Tiếng Hạ Đức Mennonite, một phương ngữ Hạ Đức Đông giống nhưcác phương ngữ Đức khác cho đến khi nó được những người định cư Mennonite bắt đầu đưa đến tây namĐế quốc Nga vào năm 1789.[3] Sau đó, bắt đầu vào năm 1873, ngôn ngữ này lan sang Bắc Mỹ theo chân những người trong làn sóng di cư, bắt đầu từ năm 1873; và chủ yếu từ đó đếnMỹ Latinh bắt đầu từ năm 1922.
Tiếng Hạ Đức Mennonite được nói bởi khoảng 400.000người Mennonite Nga, đáng chú ý nhất là ở các nước Mỹ Latinh như Mexico, Bôlivia, Paraguay, Belize, Brazil,[5] Argentina và Uruguay, cũng như ở Hoa Kỳ và Canada (đặc biệt làManitoba,Saskatchewan vàOntario).
Ngày nay, tiếng Hạ Đức Mennonite được chia thành hai phương ngữ chính bắt đầu từ sự tách biệt của họ ở Ukraine. Hai phương ngữ này phân chia giữaChortitza vàMolotschna. Nhiều người Mennonite Nga trẻ tuổi ở Canada và Hoa Kỳ ngày nay chỉ nói tiếng Anh. Ví dụ, Homer Groening, cha đẻ củaMatt Groening (người tạo raThe Simpsons), đã nói tiếng Hạ Đức Mennonite khi còn là một đứa trẻ trong một cộng đồng Mennonite ởSaskatchewan vào những năm 1920, nhưng Matt không bao giờ học ngôn ngữ này.
Năm 2007, nhà làm phim người MexicoCarlos Reygadas đạo diễn bộ phimStellet Licht (Silent Light), lấy bối cảnh tại một cộng đồng Mennonite ởChihuahua, Mexico. Hầu hết các đoạn hội thoại của bộ phim là bằng tiếng Plautdietsch, một số diễn viên đã phải học phiên âm. Các phần khác đã được diễn bởi người của cộng đồng địa phương.