Thế vận hội Mùa hè 1996 (tên chính thức làThế vận hộiMùa hè lần thứ XXVI, còn được gọi làAtlanta 1996 và thường được biết đến với tên gọiThế vận hội Kỷ niệm 100 năm)[3][4][5] là một sự kiện thể thao đa môn quốc tế được tổ chức từ ngày 19 tháng 7 đến ngày 4 tháng 8 năm 1996 tạiAtlanta, bangGeorgia,Hoa Kỳ. Đây là kỳ Thế vận hội Mùa hè thứ tư được tổ chức tại Hoa Kỳ, khiến nước này trở thành quốc gia đầu tiên có ba thành phố khác nhau đăng cai Thế vận hội Mùa hè.[6] Thế vận hội 1996 cũng đánh dấu kỷ niệm 100 năm kỳ Thế vận hội hiện đại đầu tiên tổ chức tại Athens năm 1896. Đây còn là kỳ Thế vận hội Mùa hè đầu tiên được tổ chức vào một năm khác với Thế vận hội Mùa đông kể từ khi cả hai được tổ chức cùng năm vào năm 1924, sau khi Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) quyết định từ năm 1994 sẽ tổ chức hai kỳ Olympic vào các năm chẵn xen kẽ nhau. Thế vận hội 1996 là kỳ đầu tiên trong hai kỳ Olympic liên tiếp được tổ chức tại quốc gia nói tiếng Anh, trướcThế vận hội Mùa hè 2000 ởSydney,Úc. Đây cũng là kỳ Thế vận hội Mùa hè cuối cùng tổ chức tạiBắc Mỹ cho đến năm 2028, khiLos Angeles sẽ tổ chức lần thứ ba – và cũng sẽ là lần thứ hai Hoa Kỳ tổ chức Olympic trước Úc, doBrisbane 2032 sẽ diễn ra sauLos Angeles 2028.
Có tổng cộng 10.318 vận động viên đến từ 197 Ủy ban Olympic quốc gia tham gia tranh tài ở 26 môn thể thao. Kỳ Olympic này chứng kiến lần đầu góp mặt của các môn bóng chuyền bãi biển, xe đạp địa hình và bóng mềm, cùng với các nội dung mới như chèo thuyền hạng nhẹ, tiếp sức 4x200m tự do nữ, đấu kiếm nữ, thể dục nhịp điệu đồng đội và bóng đá nữ. Có 24 quốc gia tham gia Thế vận hội Mùa hè lần đầu tiên tại Atlanta, bao gồm 11 quốc gia thuộcLiên Xô cũ tranh tài lần đầu dưới tư cách quốc gia độc lập.
Hoa Kỳ dẫn đầu bảng tổng sắp huy chương với 101 huy chương các loại, gồm 44 HCV và 32 HCB – là lần đầu tiên kể từ năm 1984 (và kể từ năm 1968 nếu không tính các kỳ Olympic bị tẩy chay) mà nước chủ nhà đứng đầu bảng tổng sắp huy chương tại Thế vận hội Mùa hè. Những màn trình diễn nổi bật tại kỳ Thế vận hội này bao gồmAndre Agassi, người sau đó trở thành tay vợt nam đầu tiên giành trọn bộ "Golden Slam" (4 Grand Slam và HCV Olympic); Donovan Bailey với kỷ lục thế giới mới 9,84 giây ở nội dung 100m nam; Lilia Podkopayeva, người trở thành nữ VĐV thể dục dụng cụ thứ hai giành HCV cá nhân sau khi đoạt ngôi vô địch toàn năng; và đặc biệt là "Magnificent Seven", đội tuyển thể dục nghệ thuật nữ Hoa Kỳ giành HCV đồng đội đầu tiên trong lịch sử.[7]
Atlanta đã giành quyền đăng cai Thế vận hội Mùa hè 1996 vào ngày 18 tháng 9 năm 1990 tạiTokyo,Nhật Bản, vượt qua các đối thủ nặng ký gồmAthens,Beograd,Manchester,Melbourne vàToronto. Thành phố bắt đầu chiến dịch ứng cử từ năm 1987, chỉ 12 năm sau khiLos Angeles – cũng của Hoa Kỳ – tổ chức thành côngThế vận hội Mùa hè 1984. Trong cuộc đua giành quyền đăng cai, Atlanta phải đối mặt với nhiều đối thủ tiềm năng. Toronto khởi động chiến dịch từ năm 1986 và được đánh giá cao nhờ kinh nghiệm tổ chứcThế vận hội Mùa đông 1988 tạiCalgary. Melbourne, nơi từng tổ chứcThế vận hội Mùa hè 1956, cũng là một ứng viên mạnh với hy vọng đưa Thế vận hội trở lại nước Úc. Đặc biệt, Athens nhận được nhiều sự ủng hộ vì năm 1996 đánh dấu cột mốc 100 năm kể từ kỳ Thế vận hội hiện đại đầu tiên được tổ chức tại chính thành phố này vào năm1896.
Các mẫu thiết kết huy chương của Thế vận hội Mùa hè 1996
Chương trình Thế vận hội Mùa hè 1996 bao gồm 271 nội dung thi đấu thuộc 26 môn thể thao. Các môn xuất hiện lần đầu tiên trong chương trình Olympic gồm có bóng mềm (softball), bóng chuyền bãi biển và đua xe đạp leo núi. Bên cạnh đó, một số nội dung mới dành cho nữ cũng được bổ sung như bóng đá nữ, chèo thuyền hạng nhẹ, bơi lội nữ, đấu kiếm nữ và nội dung đồng đội trong thể dục nhịp điệu.
Tổng cộng có 197 quốc gia và vùng lãnh thổ – tức toàn bộ các Ủy ban Olympic Quốc gia tồn tại và được công nhận vào thời điểm đó – đã tham gia Thế vận hội Mùa hè 1996, với tổng số vận động viên vào khoảng 10.318 người. Có 24 quốc gia lần đầu góp mặt tại Olympic trong năm nay, bao gồm 11 quốc gia thuộcLiên Xô cũ từng thi đấu dưới danh nghĩa Đội Thống Nhất năm 1992.Nga lần đầu tiên tham gia Thế vận hội Mùa hè với tư cách một quốc gia riêng biệt kể từ năm 1912 (khi còn làĐế quốc Nga). Trước đó, Nga từng là một phần của Đội Thống Nhất tại Olympic 1992 cùng với 11 quốc gia hậu Xô Viết khác.Cộng hòa Liên bang Nam Tư tham dự với tên gọi Nam Tư. Sau khi vắng mặt tại Thế vận hội 1992,Afghanistan vàCampuchia đã quay trở lại và cử đoàn đến Atlanta.
The 14 countries making their Olympic debut were: Azerbaijan, Burundi, Cape Verde, Comoros, Dominica, Guinea-Bissau, Macedonia, Nauru, Palestinian Authority, Saint Kitts and Nevis, Saint Lucia, São Tomé and Príncipe, Tajikistan and Turkmenistan. The ten countries making their Summer Olympic debut (after competing at the 1994 Winter Olympics in Lillehammer) were: Armenia, Belarus, Czech Republic, Georgia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Moldova, Slovakia, Ukraine and Uzbekistan. The Czech Republic and Slovakia attended the games as independent nations for the first time since the breakup of Czechoslovakia, while the rest of the nations that made their Summer Olympic debut were formerly part of the Soviet Union.[citation needed]
