Thợ mộc, người đàn ông lớn tuổi bế hài nhi Giêsu và tay cầm cành hoa huệhuệ tây.
Thánh Giuse (hayYuse từ tiếng ÝGiuseppe, từtiếng Do Thái: יוֹסֵף "Yosef";tiếng Hy Lạp:Ἰωσήφ; từtiếng Anh:Joseph,đôi khi cũng được gọi làThánh Giuse Thợ,[3] hoặcThánh Cả Giuse,[4]Giuse thành Nazareth hoặcGiô-sép) là một vịthánh củaKitô giáo. Những ghi chép về Giuse xuất hiện đầu tiên trong các bảnPhúc Âm Luca vàMatthew (còn những văn bản ra đời sớm củaPhúc Âm như các thưSứ đồ Phaolô hayPhúc Âm Máccô không đề cập đến ngườichồng củaMaria). Tuy các thông tin đề cập trong hai sách trên không hoàn toàn thống nhất với nhau nhưng chúng cùng mô tả Giuse là bạn thanh sạch của Maria và cha về mặt pháp lý củaGiêsu. Theo Phúc Âm Luca, Giuse là người thuộc chi họGiuđa, hậu duệ đời thứ 40 của vuaDavid,[5] sinh trú tạiBêlem. Ông thuộc tầng lớp gia đình bình dân của xã hội thời đó.[6] Ông đính hôn vớiMaria - một thiếu nữ quê ởNazareth, cũng thuộc chi họ Giuđa.[7]
Tất cả các sáchTân Ước đều không thuật lại một lời nói nào của Giuse mà chỉ nhắc đến những hành động được cho là thi hành lời củaThiên Chúa phán quasứ thần.[8] Đứng trước sự việcMaria mang thai không phải bởi mình, Giuse đã không từ bỏ Maria và cái thai trong bụng bà mà ông muốn họ có một tư cách pháp lý theo luật Do Thái: "là con cháuvua David đúng như lờiThiên Chúa đã hứa từ thờiCựu Ước".[9] Ông Giuse cũng nhận lời phán truyền củaThiên Chúa qua lờithiên sứ để đưa Maria và Jesus rời xứJudea sangAi Cập nhằm tránhcuộc thảm sát của vua Herode Đại đế. Sau đó cũng chính ông nghe lời của thiên sứ truyền báo để đưa gia đình trở về quê hương sau khiHêrôđê chết. Các sáchPhúc Âm không cho biết Giusequa đời vào thời điểm nào. Lần cuối cùng các văn bản này nhắc đến Giuse là khi ôngtìm được trẻ Giêsu tạiđền thờ Jerusalem, lúc đóGiêsu đang luận bàn giáo lý với các nhà thông họcDo Thái giáo.[10] Những chứng cứ gián tiếp cho thấy nhiều khả năng ông mất trước giai đoạn Giêsu hoạt động công khai.
Tên Giuse ít được nhắc đến trong Kitô giáo thời sơ khai. Tuy vậy, vai trò của ông về sau ngày càng được đề cao. Ngày nay, tất cả các nhánh của Kitô giáo, bao gồmCông giáo Rôma,Chính Thống giáo Đông phương vàAnh giáo đều tôn kính Giuse. Ông làThánh bổn mạng của nhiềuquốc gia, vùng lãnh thổ, dòng tu, namgiáo dân. Cùng với sự lớn mạnh của ngành thần học nghiên cứu về Đức Mẹ Maria (Thánh Mẫu học), ngành thần học nghiên cứu về Thánh Giuse (tiếng Anh:Josephology) cũng đã xuất hiện. Từ những năm1950, có nhiều trung tâm nghiên cứu về ngành này đã được thành lập và phát triển.[11]
Các thư sứ đồ PhaoLô được coi là tư liệu Kitô giáo xưa nhất còn tồn tại có đề cập tớimẹ củaGiêsu (dù không nêu tên bà) nhưng đã không nhắc tới cha của ông (ngoàiChúa Cha), chẳng hạn nhưThư gửi tín hữu Rôma 15:26. Bản Phúc Âm sớm nhất củaMáccô cũng không nhắc đến cha củaGiêsu.[12]
Giuse được xuất hiện đầu tiên trong các sáchPhúc Âm củaMátthêu vàLuca.Phúc âm Luca có nhắc đến cha của ông Giuse là Heli trong khi Matthew lại gọi tên cha Giuse là "Jacob" (không phảiJacob Cựu Ước).[13][14]Phúc Âm Matthew vàLuca có cách mô tả hơi khác nhau về gia phả dòng tộc Giuse: trong khi Matthew cho rằngGiêsu theo nhánh chính của dòng tộc David nghĩa là con cháu vuaSolomon thì Luca lần ngược tổ tiên Giuse lên tới Nathan, một người con khác của vua David, và lập ra một phả hệ khác hẳn. Một số học giả tìm cách hòa giải những mâu thuẫn này bằng cách xem Giuse thuộc dòngSolomon trong khi Maria thuộc dòng Nathan.[15][16]
Trongsách Mátthêu, tác giả gọiGiêsu là con của mộttekton (τέκτων),[17] cònMáccô thì gọi Giêsu chính là mộttekton.[18] Từtekton thường được dịch là "thợ mộc", nhưng nghĩa rộng hơn (tek là nguồn gốc các từtechnical,technology chỉ kĩ thuật, công nghệ) có thể bao gồm những người chế tạo vật dụng từ nhiều vật liệu khác nhau không chỉ làgỗ; thậm chí có thể chỉ cả thợ xây.[19]
Những kết quả khai quật ởNazareth[20] dấy lên suy đoán rằng Giuse đã tham dự vào việc tái dựng thành Sepphoris (tứcTzippori) bị ngườiLa Mã phá hủy năm 4TCN, một vấn đề gây nhiều tranh cãi. Một số học giả nêu ra các tư liệu chứng minh sự thiếu lao động thủ công lành nghề trong thời đó và cho rằngtekton nghĩa là một thợ thủ công lão luyện, có thể có xưởng thuê người làm việc. Nhìn chung, đó là một nghề mà có thể suy luận rằng gia đình Giuse có lẽ cũng khá giả. Trongđế quốc La Mã ngày xưa, xã hội được chia thành hai tầng lớp: hạng ngườihumiliores là những người bình dân, ít của cải; vàhonestiores là những người giàu có. Những ngườitekton thuộc về tầng lớphonestiores.[19]Geza Vermes nghiên cứu kinhTalmud củađạo Do Thái chỉ ra trong đó đã sử dụng từnaggar (thợ mộc) để chỉ những người khôn ngoan, được học hành.[21] Nhưng truyền thốngKitô giáo ngay từ thời sơ khai đã coi Giuse xuất thân trong một gia cảnh tầm thường bình dân, như trongPhúc Âm Luca đã viết.[22]
Trong các trình thuật về tuổi ấu thơ củaGiêsu, tuy tiếp tục có sự khác nhau giữa các tác giả Tân Ước, nhưng tựu trung có thể thấy một sự tương đồng giữaMôisê trongCựu Ước vàGiêsu trongTân Ước.[23][24] Cả hai đều gặp nguy hiểm từ một vịvua độc ác, cả hai đều có người cha tên là Giuse (Joseph) và cha của hai Joseph này đều tên là Giacóp (Jacob). Phúc âm Mátthêu còn đi xa hơn khi miêu tả Giuse, chồng củaMaria cũng nhận thông báo củathiên thần trong giấc mơ báo trước hiểm nguy (vua Hêrôđê tàn sát trẻ nhỏ) và đi sangAi Cập, rất giống như trình thuật về Môisê. Chi tiết này không có trong sách của Luca.
TheoMátthêu, ông Giuse sống ởBêlem, nơi nàyGiêsu đã được sinh ra, sau đó di chuyển đếnNazareth vớigia đình sau cái chết củavua Hêrôđê.[25] Sau khi Giêsu được sinh ra, ông Giuse vẫn ởBêlem trong một thời gian không xác định (có lẽ hai năm) cho đến khi phải lánh nạn ởAi Cập. Sau đó, ông mang gia đình trở lại xứJudea, rồi định cư tạiNazareth.
Trongsách Luca, ông Giuse đã sống ởNazareth, và Giêsu được sinh ra tạiBêlem, vì Giuse và Maria phải đi đến Bêlem để thực hiện việc điều tra dân số trong lúcMaria đang sắp sửa đến ngày sinh. Luca không đề cập đến cácthiên sứ và giấc mơ, cũng như việc chạy trốn sangAi Cập củaThánh Gia.
Ông Giuse xuất hiện lần cuối cùng trongPhúc Âm ở câu chuyệnlễ Vượt Qua và chuyến thăm đền thờ tạiGiêrusalem khi Giêsu 12 tuổi, được mô tả trong sách củaLuca. Câu chuyện về thời kỳ này có tính chất mô phạm, nhấn mạnh sự ý thức của Giêsu về sứ mệnh sắp tới của ông: ông nhắc tới từ "cha của tôi", nghĩa là chỉChúa Cha, nhưng ông Giuse và bàMaria đều không hiểu.[26]
Không có sách Tin Mừng nào đề cập đến Giuse trong những sự kiện của quá trình trưởng thành và rao giảng củaGiêsu. Có một chi tiết là người dân ởNazareth nghi ngờ việc Giêsu là một tiên tri bởi họ biết rõ vềgia đình ông. Trong sách của Mátthêu,[27] những thị dân gọi ông là "con trai của bácthợ mộc và bàMaria" thay vì tênGiêsu, và đề cập tới những anh em trai tên là James, Joses, Simon và Judas.[28] Trongsách Máccô, có một số người gọi Giêsu là "con trai của người thợ mộc" thay vì gọi tên Giuse.[29] Trongsách Luca,[30] dân chúng đã gọi Giêsu là con trai của Giuse con của Heli, nhưng không đề cập đến người anh em nào của Giêsu.[31] Dân chúng nói về Giêsu được Luca miêu tả với giọng điệu tích cực còn trong sự miêu tả củaMáccô vàMátthêu thì lại có hàm ý chê bai về gia phả của ông.[32] Việc này cũng không xuất hiện trong sách củaGioan nhưng cũng có một câu chuyện được kể lại với chi tiếtngười Do Thái không tinGiêsu nên đã nói: "Ông Giêsu con ông Giuse, người có cha và mẹ mà chúng ta đều biết".[33]
Ông Giuse không xuất hiện cùng Maria và Giêsu trongtiệc cưới ở Cana, sự kiện bắt đầu cho giai đoạn "sứ mệnh" của Giêsu, hay sự chịu nạn của Giêsu. Nếu ông Giuse có mặt trong cuộc đóng đinh Giêsu vàothập giá thì theo phong tụcDo Thái ông sẽ đón nhận thi thể của Giêsu với tư cách là người cha, nhưng việc này Giêsu đã giao cho ôngGiuse Arimathea đảm nhận.[34] Tương tự, Giêsu cũng sẽ không ủy thác mẹ ông là bà Maria cho Gioan chăm sóc nếuchồng của bà là Giuse còn sống.[35] Sự thiếu vắng thông tin về sự qua đời của Giuse khiến đưa tới suy luận của Giáo hội Công giáo rằng ông đã hưởng một cái chết bình an, họ xem ông là "quan thầy các kẻ chết lành".[19]
Sự khác biệt giữa các bảnPhúc âm trong việc mô tả mối quan hệ giữa Giuse và Maria đã để lại nhiều thắc mắc cho đến tận ngày nay. Nhiều nhánh Kitô giáo có nhận xét khác nhau trong việc mô tả về mối quan hệ này. Gioan và Máccô đều nhắc đến Giêsu là "con trai Giuse" hay "con trai người thợ mộc" và nhấn mạnh, dòng dõi gia đình của Giuse là sự kế tục của vua Đavít.[52] Khi xem xét mối quan hệ giữa Giuse và Maria, vấn đề trở nên phức tạp hơn khi đọc các văn bảnPhúc âm củaTin Lành. Các văn bản này đề cập tới các "anh em trai" hay "chị em gái" củaGiêsu. Thậm chí một số phái Tin lành cho rằng Kinh Thánh nói Bà Maria sau khi sinh Giêsu còn sinh cho ông Giuse một số người con khác một cách bình thường.[53] Trường hợp James là đặc biệt rõ ràng, được Phaolô nhắc lại là "anh em trai của Chúa", người có ảnh hưởng lớn đến Cộng đồng Kitô giáo sau khi Giêsu qua đời. Các tác giả từthế kỷ thứ II tớithế kỷ thứ V đã tìm cách giải thích việc làm sao mà Giêsu có thể đồng thời là "con của Chúa" và đồng thời là "con của Giuse".[54] Câu chuyện còn kéo theo tranh luận về sự đồng trinh của Maria, một vấn đề không thống nhất và gây tranh cãi giữa các nhánh của Kitô giáo ở mọi thời đại.
Tài liệu Cơ đốc giáo đầu tiên đề cập trực tiếp làPhúc âm của James (Protoevangelium of James), được viết khoảng năm 150Công nguyên bởi một người tự xưng là "James" (Giacôbê), người anh em của Giêsu. Trong khi bốn tác giả Phúc Âm quy điển không đề cập tới tuổi của Giuse, James giới thiệu Giuse là một ông già đượcsố mệnh chọn (tức do chính Chúa chọn) để trông nom thiếu nữ Đồng trinh Maria. Cũng theo Phúc âm James thì những người mà Máccô nhắc đến là "anh em trai" của Giêsu (bao gồm chính James) thực ra là con của Giuse với vợ trước, không phải anh em ruột cùng mẹ của Giêsu. Phúc âm James sử dụng tuổi tác và đức công chính của Giuse để biện luận rằng ông Giuse không có quan hệ thân xác với Maria, James dẫn lời Giuse: "Tôi nhận cô ấy làm vợ tôi bởi số mệnh, và cô ấy chưa phải vợ tôi, mà cô ấy thụ thai bởiThánh Linh".[55] Phúc âm James này đã từng hết sức phổ biến đương thời, nhưng sự biện giải của nó cũng để ngỏ khả năng rằng Giuse có thể đã có những quan hệ thân xác với Maria sau khi Giêsu ra đời (trong cách nói "... cô ấychưa phải vợ tôi").
Vàothế kỷ V, truyện kể "Lịch sử Giuse Thợ mộc" - sách tự xưng là tiểu sử của Giuse do chính Giêsu đọc để ghi lại - đã mô tả Giuse ở tuổi 90 (Phúc âm của James không nói tuổi cụ thể) góa vợ với bốn con trai và hai con gái. Ông đã đính hôn với Maria (khi đó mới 12 tuổi) và Maria đã về ở với Giuse để nuôi dưỡng con út của Giuse là James. Giuse và Maria cưới nhau 2 năm rưỡi sau đó. Giuse mất năm 111 tuổi, được chăm sóc bởi cácthiên thần. Việc khẳng định sự "Đồng trinh trọn đời" (Trinh tuyền vĩnh viễn) của Maria chiếm một nửa tác phẩm này.[56]
Cho đến ngày nay, lập trường chính củaChính Thống giáo Đông phương vàCông giáo Rôma vẫn là bảo vệ sựđồng trinh trọn đời củaMaria. Chính Thống giáo khẳng định Giuse có một người vợ trước tên là Salome, là mẹ của những người được gọi là "anh em trai" của Giêsu. Sau khi bà Salome mất, Giuse chỉ thuần túy đính hôn với Maria chứ chưa cưới.[57] Quan điểm của Công giáo xuất phát từ các bài luận nghiên cứu củaThánh Jerome cho rằng Giuse là chồng của Maria, nhưng khi nhắc đến các "anh em trai" của Giêsu cần hiểu là anh em họ hoặc anh em cùng cha khác mẹ.[58]
Ngoài ra, cũng có những tranh luận khác về Giuse trong nội bộ Giáo hội. Chẳng hạn, Thánh Bernarđinô thànhSiena và một số nhàthần học cho rằng sau khi chết, ông Giuse được lên trời giống nhưMaria. Giáo hộiHy Lạp cũng tiếp nhận giả thuyết này. Thánh Irenê có trước Thánh Bernarđinô có viết rất nhiều về đề tài này. NhưngGiáo hội Công giáo không bao giờ chính thức tuyên bố như vậy.[59] Ngoài ra, có tài liệu nói rằng dường như ông cũng có một người em tên là Cleôpha, nhưng không được chứng thực.[19]
Ngay từ những thế kỷ đầu, Giáo hội Công giáo đã công khai tôn thờGiêsu và tôn kính Đức trinh nữMaria. Còn căn cứ theo các sách sử thì Giuse ít được chú trọng hơn. Vì ban đầu, họ đang cần củng cố giáo lý về thiên tính của Giêsu và sự đồng trinh của Maria.[60] Tuy nhiên, một sốgiáo phụ nhưGioan Kim Khẩu,Giêrônimô,Augustine thành Hippo đã ca ngợi ông Giuse trong các bài giảng của họ.[61] Vàothế kỷ XV, nhà thần họcJean Gerson đọc một bài diễn văn hùng hồn tại Đại Công đồng Constancia (1416)[62] về quyền chức của Giuse và đề nghị lập lễ kính cho ông, để xin ơn bình an cho Giáo hội Công giáo đang trong cơn khủng hoảng. Đồng thời,Hồng yPierre d'Ailly xuất bản cuốn sách "Những vinh hiển và đặc ân của Thánh Giuse". Từ đó, lễ Kính Giuse được phổ biến trong Giáo hội Công giáo. Khắpchâu Âu, nhiềunhà thờ được xây cất để kính ông.[63]Thế kỷ XVI, Thánh nữTêrêsa thành Avila, một tông đồ sùng tín Giuse, đã cải tổdòng Cát Minh và dâng kính hầu hết các tu viện bà sáng lập cho Giuse. Đồng thời, bà chép sách cổ vũ việc sùng kính Giuse.[61]
Năm1870,Giáo hoàng Piô IX, thể theo đề nghị của cácGiám mục thế giới đang nhóm họp Công đồng Vatican I, đã long trọng tôn phong ông làm Đấng bảo trợ toàn thểGiáo hội Công giáo.[66] Năm1889,Giáo hoàng Lêô XIII ra một thông điệp thời danh, được gọi là Hiến chương Thần học (Pluries Quamquam),[67] tuyên dương sự vinh hiển của Giuse và truyền lấy tháng 3 làm tháng kính ông. Trong Hiến chương. ông kêu gọi ngườiCông giáo cầu nguyện với Giuse, quan thầy của Giáo hộiCông giáo trong những khoảng thời gian khó khăn đối với Giáo hội, như khi sự đồi bại ngày càng tăng, vấn đề đạo đức suy thoái trong thế hệ trẻ.[68]
Từ năm1950 có rất nhiều những nghiên cứuthần học về Giuse. Ba trung tâm được hình thành, đầu tiên là Valladolid ra đời ởTây Ban Nha, kế tiếp là trung tâm Saint Joseph Oratory ởMontréal và trung tâm thứ thứ ba là Logate Viterbo, ởÝ.[69] Năm1955,Giáo hoàng Piô XII đã lập nên lễ Thánh Giuse và đặt ngày kính nhớ vào mồng1 tháng 5, ngày mà nhiều nước chọn cử hànhlễ lao động. Niên biểu không hoàn toàn phổ quát nên lễ Thánh Giuse Thợ cũng được để tự do.[70] Năm1989, nhân dịp một trăm năm Quamquam Pluries,Giáo hoàng Gioan Phaolô II ban Tông HuấnRedemptoris Custos[71][72] (nghĩa là người giám hộ của Đấng Cứu Chuộc[73] hay Người Trông Nom Đấng Cứu Thế[74]). Tông Huấn này thảo luận về các tầm quan trọng của ông Giuse trongThánh Gia, và trình bày quan điểm củaGiáo hoàng về Giuse trong kế hoạch cứu chuộc củaThiên Chúa. Bằng cách nàyGiáo hoàng Gioan Phaolô II đã đưa vị trí của ông thành tấm gương của một ngườicha đầy yêu thương và gương mẫu tronggia đình.[75][76]
Ngày19 tháng 12 năm2010Giáo hoàng Biển Đức XVI đã giao phó cáclinh mục trên toàn thế giới cho sự bảo trợ của Giuse, bằng cách nhắc mọi linh mục nhìn đến vai trò người "cha hợp pháp" củaGiêsu, trong kế hoạch cứu độ củaThiên Chúa.[2] Riêng vớiGiáo hội Công giáo Việt Nam, ông là một vị Thánh đặc biệt quan trọng và được đặc biệt sùng kính một cách phổ biến. Ngày17 tháng 8 năm1678,Giáo hoàng Innôcentê XI đã ban hành Tông Hiến Sacrosancti Apostolatus (Thánh vụTông đồ) đề tôn nhận Giuse là quan thầy cácGiáo phận truyền giáoTrung Hoa (cùng vớiĐàng Trong,Đàng Ngoài củaViệt Nam).[77][78] Ngày09 tháng 10 năm2013, Uỷ ban Phụng Tự của Hội đồng Giám mục Việt Nam đã ra "Thông cáo về việc đọc tên Thánh Giuse trong các Kinh nguyện Thánh Thể". Theo thông cáo này, Hội đồng Giám mục Việt Nam quyết định phải đọc tên Thánh Giuse trong các kinh nguyên Thánh Thể do lòng tôn kính Thánh Giuse (theo như sắc lệnh số Prot.N.215/11L ban hành ngày 11 tháng 5 năm 2013 của Bộ Phụng Tự Thánh và Kỷ Luật Các Bí Tích).[79]
Một số tác phẩm âm nhạc viết về Giuse được nhiều người biết đến:
"Joseph est bien marié" (tiếng Việt: "Giuse đã kết hôn"), là một bản hợp xướng được lấy lời từPhúc âm, sáng tác bởiNicolas Chadeville (1696 - 176?) vào năm1755. Nội dung bản hòa ca, ca ngợi cuộc đời Thánh Giuse từ khi cưới Maria cho tới lúc hạ sinh Giêsu.[80][81]
Tranh vẽ riêng về Giuse như là một "nhân vật chính" ra đời khá muộn. Mãi đếnthế kỷ XVII mới có những bức tranh nói về nhân vật chính là Giuse đầu tiên. Một số ít, thể hiện hình ảnh Giuse đang bếChúa Hài đồng Giêsu. Còn lại, phần lớn, xoay quanh chủ đề " Giấc mơ của Thánh Giuse ". Giuse trong những tác phẩm này được mô tả là một người đàn ông với mái tóc màu xám, hơi hói, cùng với một bộ râu theo như phong tụcDo Thái. Trong các sáchTin Mừng không cho biết tuổi của Giuse nhưng trong các tác phẩm viết về ông thường mô tả ông như một người già (ngay cả trong thời điểm đám cưới với bà Maria).[42] Nhưng trong các sáchPhúc Âm Nhất Lãm Giuse được mô tả trẻ hơn bời Jean Gerson.[85][86]
Trong nhữngthế kỷ kế tiếp và gần đây Giuse trở thành một nhân vật quan trọng của Thánh Gia, một trụ cột của gia đình và là tấm gương cho những người gia trưởng noi theo. Vì vậy ông thường được mô tả là một người đàn ông trẻ hơn hoặc thậm chí trẻ trung (đặc biệt là trong sự miêu tả của giáo hộiTin Lành). Ông xuất hiện cùng với một công việcthợ mộc bình thường hàng ngày và tham tham gia các công việc của gia đình cùng với bà Maria và người con trai Giêsu, Giuse là một thành viên bình đẳng trong gia đình.[87]
Cá biệt, nhà phê bình nghệ thuật Waldemar Januszczak đã mô tả ông Giuse như là một người già. Ông cho đó là điều cần thiết để nói về sự nhẫn nại của ông Giuse góp phần trong sứ mạng cứu chuộc của con Thiên Chúa. Waldemar Januszczak đã vẽ nên một Maria như một cô thiếu nữ trẻ tuổi (khoảng 15 tuổi còn ông Giuse thì... khoảng 70 tuổi). Tác giả cho đó là "mối quan hệ tình yêu thực sự giữa một là Maria Đồng Trinh và một Giuse với một nhiệm vụ cao cả".[88]
Trong các trình thuật ngụy thư (các sách đã có từ những thế kỷ đầu nhưng không được Giáo hộiCông giáo nhìn nhận là sách được linh hướng) có nhiều chi tiết về tuổi tác của Giuse, nhưng không thật đáng tin cậy. Ở đó các tác giả đã quan tâm bảo vệ một vài chân lý thuộc về tín lý, như sự đồng trinh củaMaria, thiên tính củaGiêsu vừa làChúa vừa làngười.[19]
Các trình thuật này đã ảnh hưởng đến hình tượng của Giuse qua mọi thời đại. Người ta thường thể hiện ông là người cao niên, chống gậy, râu tóc bạc phơ. Thật ra, khi cướiMaria về làm vợ, ông vẫn còn trẻ trung. Vào thời đó các thiếu nữ Do Thái lấy chồng lúc 12 đến 14 tuổi, trong khi con trai trạc 16 đến 18 tuổi. Vì thế, có thể nói Maria trở thành người vợ hứa hôn của Giuse khi lên 12 tuổi, còn Giuse lúc đó tương ứng khoảng 16, 17 tuổi.[19]
Trong một số tác phẩm rất hiếm hoi thờiTrung Cổ, Altarpiece Mérode (khoảng1425) đã mô tả ông Giuse như một người thợ mộc đứng đầu và giỏi giang. Một số bức tượng của Giuse khắc họa hình ảnh ông cùng với những bônghoa huệ tây như là một biểu hiện của việc ông đã được chính Chúa chọn, hay có khi cùng với một cây gậy đi bộ. Một số tranh vẽ ông đội với một chiếc mũ của người Do Thái. Trong một số tác phẩm nghệ thuật củaViệt Nam, người ta thường thấy hình tượng ông Giuse đang bế một em bé Giêsu hay ông đang cầm một dụng cụ của nghề mộc (cưa, thước hay búa).[65]
Trong các sáchPhúc âm, "không có tác giả nào ghi lại một lời nào của Giuse nói". Riêng chỉ cóPhúc âm Mátthêu ghi lại việc ông Giuse ba lần giữa đêm khuya mau mắn trỗi dậy và làm theo ýChúa:
Lần I:Phúc âm Mátthêu ghi lại việc, ông Giuse đượcSứ thần báo mộng vào giữa đêm:"Hãy trỗi dậy đón Maria về, vìMaria mang thai là do quyền năngChúa Thánh Thần", nghe được điều này, ông Giuse thực hành tức khắc.[89]
Lần II:Phúc âm kể về việc ông Giuse đượcSứ thần báo mộng:"Hãy đem Hài Nhi và Mẹ Ngài trốn sangAi Cập, vìVua Hêrôđê sắp lùng bắt Hài Nhi để giết", ông Giuse cũng mau mắn làm theo lờiSứ thần thúc giục.[90]
Lần III: vàPhúc âm Mátthêu cũng cho biết, giữa đêm ông Giuse lại đượcSứ thần báo mộng:"Hãy trỗi dậy đem Hài Nhi và Mẹ Ngài về đấtIsrael vì những kẻ tìm hại tính mạng Hài Nhi đã chết rồi"[91] và ông cũng mau mắn thi hành lệnh Chúa như những lần trước.
Ông là một vịThánh đượcGiáo hội Công giáo Rôma chọn đến 2 ngày trong năm để tổ chức lễ kính nhớ.[65][92] Ông được nhiều tín hữuCông giáo tin tưởng và sùng kính vì họ tin rằng, ông giúp họ vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Nhắc đến ông,giáo dân thường hay kể đến nhiều giai thoại về những phép lạ liên quan mà ông được cho là tác giả đã làm giúp họ lúc họ đường cùng.[60][93][94][95] Một số người tin rằng, nếu trong nhà họ có một bức tượng của Giuse thì việc kinh doanh buôn bán hay việc bán ngôi nhà của họ sẽ nhanh chóng, thuận lợi.[96]
Tạinhà nguyện[97] được xây vàothế kỷ XIX ở thành phốSanta Fe, New Mexico,Hoa Kỳ, người ta vẫn thường kể về một giai thoại có liên quan đến phép lạ được cho là của Giuse. Các nữ tu của nhà nguyện đã được mộtthợ mộc vô danh giúp đỡ làm một cầu thang sau khi họ làmTuần Cửu Nhật cầu xin Thánh Giuse Thợ. Điểm đặc biệt là:mọikiến trúc sư,kỹ sư đều cho rằng không thể hiểu được làm thế nào chiếc cầu thang có thể đứng vững mà không có điểm tựa ở trung tâm (như thường thấy ở các cầu thang loại xoắn ốc). Người thơ mộc này đã làm chiếc cầu thang với chỉ một mình mà không cần người trợ giúp. Còn phần gỗ được sử dụng làm cầu thang thì không hề có trong vùng ấy.[94][98]
^Giuse Nguyễn Hưng Lợi, DCCT (ngày 28 tháng 4 năm 2003)."Thánh Giuse Thợ".Giáo phận Đà Lạt.Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2012.
^Antôn Lương Văn Liêm (ngày 17 tháng 3 năm 2011)."Thánh Cả Giuse".Giáo phận Kon Tum. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2012.
^LuCa."LuCa 3,23-31".BibleGateway.com. Sách phúc âm online. Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2012.
^LuCa."LuCa 2:24".BibleGateway.com. Sách phúc âm online. Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2012.
^Cát Biển (ngày 2 tháng 3 năm 2011)."Thánh Giuse Trong Thánh Kinh".Giáo xứ Đaminh Ba Chuông.Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 2 năm 2013. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2012.
^Linh mục Augustine, SJ (ngày 20 tháng 12 năm 1998)."Tìm hiểu và chia sẻ đời sống Tin Mừng".Vietnamese Missionaries in Asia Home Page.Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 10 năm 2009. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2012.
^LuCa."LuCa 2:41 - 51".BibleGateway.com. Sách phúc âm online. Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2012.
^Matthew."Matthew 13:55".BibleGateway.com. Sách phúc âm online. Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2012.
^Mac Cô."Mac Cô 6:3".BibleGateway.com. Sách phúc âm online. Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2012.
^abcdefNt. Maria Đinh Thị Sáng (ngày 19 tháng 3 năm 1998)."Phác họa chân dung về Thánh Giuse".Hội Dòng Đa Minh Tam Hiệp.Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 8 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2012.
^Crossan, John Dominic. The essential Jesus. Edison: Castle Books. 1998. "Contexts", trang 1-24.
^Leo Land Man (ngày 28 tháng 4 năm 2003)."Short Notices".Center for Advanced Judaic Studies, University of Pennsylvania. Truy cập ngày 31 tháng 10 năm 2012.
^Gilles de Christen, Andrzéj Laton, Daniel J. Picot, Tarcisio Stramare et Joseph-Marie Verlinde, Op. cit., trang 33
^Lm. VĨNH SANG, DCCT (ngày 8 tháng 3 năm 2012)."Môsê, ông là ai?".Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2012.
^abcLM Dr. Francis Hồ Ngọc Thỉnh (ngày 12 tháng 10 năm 2012)."Hãy đến cùng Thánh Cả Giuse!".Cộng Đoàn Công giáo Hamburg. Truy cập ngày 29 tháng 10 năm 2012.
^abcdeLm. Hồng Phúc, C.Ss.R.; LM. Joseph Nguyễn Thanh; LM Trần Xuân Lãm; Lm Giuse Hoàng Kim Đại; Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh (ngày 20 tháng 3 năm 2011)."Sưu tập về Thánh Giuse".Giáo phận Cần Thơ.Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2012.{{Chú thích web}}: Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
^Lm. Hồng Phúc, C.Ss.R."Thánh CẢ GIUSE".Giáo phận Nha Trang. Truy cập ngày 29 tháng 10 năm 2012.
^Phan Tấn Thành (ngày 14 tháng 5 năm 2012)."CARITAS - VERITAS".Giáo phận Đà lạt.Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2012.
^Foundations of the Christian way of life by Jacob Prasad 2001ISBN 88-7653-146-7 trang 404
^Cradle of redeeming love: the theology of the Christmas mystery by John Saward 2002ISBN 0-89870-886-9 trang 230
^Divine likeness: toward a Trinitarian anthropology of the family by Marc OuelletISBN 0-8028-2833-7 trang 102
^Lịch sử Vương Quốc Đàng Ngoài của Linh mục Đắc Lộ, trích trong tập Thánh Cả Giuse của linh mục Hồng Phúc, bản dịch của Hồng Nhuệ. Nhà xuất bản Tôn Giáo, trang 90-92
^Lịch sử truyền giáo ở Việt Nam, Nhà xuất bản Tôn Giáo, quyển I, trang 99
^abDòng Đa Minh (ngày 29 tháng 3 năm 2009)."Chiếc Cầu Thang Của Thánh Giuse?".Tỉnh Dòng đa Minh.Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 3 năm 2013. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2012.
^Linh mục Giuse Nguyễn Hưng Lợi, DCCT (ngày 18 tháng 3 năm 2012)."Thánh GIUSE GIÚP TA TRONG MỌI TRƯỜNG HỢP".Giáo phận Đà Lạt.Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 5 tháng 11 năm 2012.
^Nhà Nguyện Loretto (Loretto Chapel), Địa chỉ: 207 Old Santa Fe Trail, Santa Fe, NM 87501. Điện thoại: 505-982-0092
^Trần văn Huyến, Vietcatholic news (ngày 14 tháng 3 năm 2012)."Cầu Thang Thánh Giuse".Giáo phận Ban Mê Thuật. Truy cập ngày 15 tháng 2 năm 2013.
^Trang Chủ của National Geospatial-Intelligence Agency."National Geospatial-Intelligence Agency".National Geospatial-Intelligence Agency.Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 12 năm 2009. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2012.
^San Jose ở California, được đặt tên từ thực dân Tây Ban Nha
^Trang Chủ Dòng Các Cha Thánh Giuse (ngày 23 tháng 10 năm 2012)."Josephite Fathers".Josephite Fathers (C.J.).Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 4 năm 2007. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2012.
^Trang Chủ Dòng Các Nữ Tu Thánh Giuse (ngày 23 tháng 10 năm 2012)."Sisters of St. Joseph (C.S.J.)".Sisters of St. Joseph (C.S.J.). Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2012.
^Trang Chủ Dòng Thánh Giuse (ngày 23 tháng 10 năm 2012)."Congregation of St. Joseph".Congregation of St. Joseph (C.S.J.). Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2012.
^Trang Chủ Dòng Các Nữ Tu Thánh Giuse Hòa Bình (ngày 23 tháng 10 năm 2012)."Sisters of St. Joseph of Peace (C.S.J.P.)".Sisters of St. Joseph of Peace (C.S.J.P.). Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2012.
^Trang Chủ Dòng Truyền giáo Thánh Giuse (ngày 23 tháng 10 năm 2012)."Missionaries of St. Joseph".Missionaries of St. Joseph (M.J.). Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2012.
^Trang Chủ Dòng Oblates Thánh Giuse (ngày 23 tháng 10 năm 2012)."Oblates of St. Joseph".Oblates of St. Joseph (O.S.J.).Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2012.
^Dòng Mến Thánh Giá Đà Lạt (1999)."Dòng Mến Thánh Giá Việt Nam".Dòng Mến Thánh Giá.Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2012.
.jpg)
