Sao xung (haypulsar) là cácsao neutron xoay rất nhanh, nó biểu hiện như một nguồnsóng radio, được phát ra đều đặn ở cácchu kì ngắn.Cường độbức xạ thay đổi theo mộtchu kì đều, điều này chỉ ra chuyển động xoay củangôi sao. Sao Neutron xoay nhanh đến mứclực li tâm làm biến dạng bức xạ của sao thànhhình nón đôi, với đỉnh chung ởtâm sao. Bức xạ hình nón này xoay tròn và chỉ quét qua một phầnkhông gian vũ trụ, bởi thế không phải sao xung nào cũng thấy được, kể cả khi nó ở rất gầnTrái Đất.
Sao xung lần đầu tiên đượcJocelyn Bell Burnell vàAntony Hewish củaĐại học Cambridge phát hiện năm1967 qua bức xạsóng vô tuyến,[1] về sau còn có cácsao xung tia X vàtia gamma được khám phá. Nhờ thành công này Antony Hewish được tặnggiải Nobel vào năm1974. Họ thu được những sóng radio đặc biệt, bao gồm những dao động đồng dạng có chu kỳ đều từ vài phần nghìn đến vài giây. Giả thiết đầu tiên họ đặt ra là những sóng này đến từ những nềnvăn minh ngoài Trái Đất. Ngày nay giới khoa học thiên về công nhận giả thiết giải thích sự đều đặn của sóng radio là do được phát ra từ mộtngôi sao nhiễm từ rất bé và quay rất nhanh. Để một ngôi sao có thể quay nhanh đến như thế mà không bị lực ly tâm làm tan rã, nó phải rất đặc mà đó là tính chất đặc trưng củasao neutron.
Sự phát sóng vô tuyến cực mạnh làm suy yếu năng lượng của sao xung làm cho tốc độ quay của nó chậm lại. Trong số này cósao xung Con Cua trongtinh vân Con Cua, tốc độ quay giảm một phần mười triệu mỗi năm. Trong các hệsao đôi, sao xung hút dần vật chất từ sao đồng hành để duy trì năng lượng này.
Cho đến nay có ba loại sao xung được biết, phân loại theo nguồn gốc năng lượng phát rasóng vô tuyến:
Sao xung có năng lượng biến đổi, năng lượng mất mát này làm phát sinh rasóng vô tuyến.
Sao xung tích tụ năng lượng (gồm phần lớn nhưng không phải tất cả các sao xung phát ra tia X), khi năng lượng củatrường hấp dẫn tăng lên đồng thời với vật chất tạo nên nguồn năng lượng (sản sinh ra tia X mà trên Trái Đất có thể nhận được).
Mặc dù cả ba loại sao trên làsao neutron, nhưng chúng có trạng thái và các tính chất vật lý tương đối khác nhau. Tuy nhiên chúng cũng có mối liên hệ với nhau. Chẳng hạn, cácsao xung phát ra tia X là các sao xung có năng lượng thay đổi đã về già và mất gần hết năng lượng, và chỉ nhận biết được khi cặp sao đồng hành mở rộng ra và chuyển vật chất về phía sao xung. Quá trình này tiếp tục phát triển sẽ chuyển đủmômen động lượng đến sao xung để "tái chế" nó thành sao xung có năng lượng biến đổi một phần nghìn giây.
.jpg)
