Động vật miệng nguyên sinh hoặcđộng vật nguyên khẩu (danh pháp khoa học:Protostomia) (từtiếng Hy Lạp:miệng đầu tiên) là mộtđơn vị phân loại (không phân hạng) nằm giữa siêu ngành và phân giới của giớiđộng vật. Cùng vớiĐộng vật miệng thứ sinh (Deuterostomia) chúng hợp thành nhánhNephrozoa, chủ yếu bao gồm các động vật có thân hìnhđối xứng hai bên và 3lớp mầm. Các khác biệt chính giữađộng vật miệng thứ sinh và động vật miệng nguyên sinh được tìm thấy trong giai đoạn phát triển của phôi thai. Ở động vật miệng nguyên sinh thì lỗ hổng đầu tiên trong sự phát triển,lỗ phôi, trở thànhmiệng của động vật trong khi ở động vật miệng thứ sinh thì lỗ phôi trở thànhhậu môn của động vật. Protostomia có cái mà người ta gọi là sự phân chia xoắn ốc được xác định, nghĩa là sự chết đi của các tế bào được xác định khi chúng được hình thành. Điều này là ngược lại với Deuterostomia, có sự phân chia tế bào tỏa tia và không được xác định.[1]
Một khác biệt khác là sự hình thành củakhoang cơ thể. Protostomia là dạng khoang nứt, nghĩa là một khối đặc trung bì phôi thai tách ra để tạo thành khoang cơ thể trong khi Deuterostomia là dạng khoang ruột, nghĩa là các nếp gập của ruột nguyên thủy tạo thành khoang cơ thể. Các dữ liệu phân tử hiện tại cho rằng các động vật miệng nguyên sinh có thể được phân chia thành 3 nhóm chính như sau:
Tổ tiên chung của động vật miệng nguyên sinh (Protostomia) và động vật miệng thứ sinh (Deuterostomia) hiển nhiên là động vật thủy sinh trông giống như giun. Hai nhánh này đã tách khỏi nhau khoảng 600 triệu năm trước. Động vật miệng nguyên sinh đã tiến hóa thành trên 1 triệu loài còn sinh tồn ngày nay, so với chỉ khoảng 60.000 loài động vật miệng thứ sinh.[3]
^Hejnol, A; Martindale, MQ (tháng 11 năm 2008). “Acoel development indicates the independent evolution of the bilaterian mouth and anus”.Nature.456 (7220): 382–6.doi:10.1038/nature07309.ISSN0028-0836.PMID18806777.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
^Richard Dawkins. The ancestor’s tale. Boston. Mariner Books. 2004. p. 377–386
^Edgecombe, Gregory D.; Giribet, Gonzalo; Dunn, Casey W.; Hejnol, Andreas; Kristensen, Reinhardt M.; Neves, Ricardo C.; Rouse, Greg W.; Worsaae, Katrine; Sørensen, Martin V. (tháng 6 năm 2011). “Higher-level metazoan relationships: recent progress and remaining questions”.Organisms, Diversity & Evolution.11 (2): 151–172.doi:10.1007/s13127-011-0044-4.
.jpg)
.jpg)
.JPG)
