Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Bước tới nội dung
WikipediaBách khoa toàn thư mở
Tìm kiếm

Pierre-Simon Laplace

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Pierre-Simon Laplace
Chân dung sau khi ông mất do Bà Feytaud vẽ, 1842
Sinh23 tháng 3 năm1749
Beaumont-en-Auge,Normandy,Pháp
Mất5 tháng 3, 1827(1827-03-05) (77 tuổi)
Paris, Pháp
Tư cách công dânPháp
Trường lớptạiCaen (1765-1767)
Nổi tiếng vìCông trình trongCơ học thiên thể
phương trình Laplace
toán tử Laplace
Biến đổi Laplace
Tínhthủy triều
Sự nghiệp khoa học
NgànhThiên văn học
Toán học
Nơi công tácÉcole Militaire (1769-1776)

Pierre-Simon Laplace (23 tháng 317495 tháng 31827) là mộtnhà toán họcnhà thiên văn học ngườiPháp, đã có công xây dựng nền tảng của ngànhthiên văn học bằng cách tóm tắt và mở rộng các công trình nghiên cứu của những người đi trước trong cuốn sách 5 tập với tựa đềMécanique Céleste (Cơ học Thiên thể) (1799-1825). Cuốn sách này đã chuyển đổi các nghiên cứu vềcơ học cổ điển mang tính hình học bởiIsaac Newton thành một nghiên cứu dựa trênvi tích phân, được biết đến như là cơ học (vật lý)[1].

Ông cũng là người đầu tiên đưa raphương trình Laplace.Biến đổi Laplace xuất hiện trong tất cả các ngànhtoán lý — một ngành mà ông là một trong những người sáng lập.Toán tử Laplace, được sử dụng nhiều trongtoán học ứng dụng, được đặt theo tên ông.

Ông trở thànhbá tước củaĐế chế Pháp thứ nhất vào năm1806 và được phonghầu tước và năm1817 sau sựkhôi phục củanhà Bourbon.

Tiểu sử

[sửa |sửa mã nguồn]

Pierre Simon Laplace được sinh ra ởBeaumont-en-Auge,Normandy, là con của một gia đình nông dân, sự giáo dục của ông được tài trợ bởi một số hàng xóm giàu có nhờ khả năng học vượt trội của ông. Được một lá thư giới thiệu chod'Alembert, ông đếnParis để thử vận may. Một bài báo về các định luật cơ học đã làm d'Alembert chú ý, và ông giới thiệu một chỗ trong trường quân sự cho Laplace.

Có được một chỗ, Laplace bây giờ dốc toàn sức vào các nghiên cứu của bản thân, và trong 17 năm kế tiếp, 1771-1787, ông đã sản sinh ra hầu hết các nghiên cứu mới của riêng ông trong thiên văn học. Các công trình này bắt đầu bằng một luận án, đọc trướcViện Hàn lâm Khoa học Pháp (Académie des Sciences) vào năm 1773, trong đó ông đã chỉ ra được chuyển động của các thiên thể là ổn định, chi tiết đến lập phương của độ lệch tâm và góc nghiêng. Công trình này được theo sau bởi một số bài báo khác trong vi tích phân, sai số hữu hạn, phương trình vi phân, và thiên văn học.

Laplace có một kiến thức sâu rộng trong nhiều lĩnh vực khoa học và có ảnh hưởng lớn trong các cuộc thảo luận của Viện hàn lâm.

Laplace trải hầu hết cuộc đời làm việc trong ngành thiên văn học mà ông tích lũy lại được trong chứng minh về sự cân bằng động củaThái dương hệ với giả sử rằng chúng chỉ là một nhóm các vật rắn di chuyển trong chân không. Một mình ông thiết lập nêngiả thuyết nebular và là một trong những khoa học gia đầu tiên đưa giả thuyết về sự tồn tại củalỗ đen và khái niệmsụp đổ trọng lực.

Ông được nhớ đến như là một nhà khoa học lỗi lạc (đôi khi được nhắc đến như là mộtNewton của Pháp) với một tài năng toán học tự nhiên mà không một ai cùng thời với ông sánh được.Anders Johan Lexell ghé thăm Viện Hàn lâm Khoa học Pháp ở Paris vào năm 1780-81 và kể lại rằng Laplace muốn người ta biết đến ông như là nhà toán học lỗi lạc nhất nước Pháp.

Chức vụ và tước hiệu

[sửa |sửa mã nguồn]

Napoleon đã bổ nhiệm Laplace vào chức Bộ trưởng Bộ nội vụ vào năm1799, phong hiệuBá Tước (năm1806),Hầu tước (1817).

Các câu nói

[sửa |sửa mã nguồn]
Wikiquote có bộ sưu tập danh ngôn về:
  • "Những điều ta biết không nhiều. Những điều ta không biết thật vô hạn."
  • "Tôi không cần đến giả thiết đó." (Je n'avais pas besoin de cette hypothèse-là). — là câu đáp lạiNapoleon, người đã hỏi ông tại sao không nói đến Chúa trong cuốn sách vềthiên văn).
  • "Do đó hiển nhiên là..." (thường được dùng trong quyểnMécanique Céleste khi ông đã chứng minh được một điều gì nhưng lại quên mất phần lý luận đó, hoặc thấy nó lủng củng. Một dấu hiệu cho sự thật hiển nhiên, nhưng khó chứng minh.)
  • "Bằng chứng của một phát biểu kì quặc phải có trọng lượng tỉ lệ với độ lạ lùng của nó." (được biết đến với tên gọiNguyên lý Laplace).

Xem thêm

[sửa |sửa mã nguồn]

Tham khảo

[sửa |sửa mã nguồn]

Đọc thêm

[sửa |sửa mã nguồn]
  • Gillispie, Charles Coulston (1997)Pierre Simon Laplace 1749-1827: A Life in Exact Science, Princeton: Princeton University Press,ISBN 0-691-01185-0
  • Hahn, Roger (2005)Pierre Simon Laplace 1749-1827: A Determined Scientist, Cambridge, MA: Harvard University Press,ISBN 0-674-01892-3

Liên kết ngoài

[sửa |sửa mã nguồn]
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện vềPierre-Simon Laplace.
Tiền nhiệm:
Michel-Louis-Étienne Regnaud de Saint-Jean d'Angély
Vị trí 8
Académie française
1816-1827
Kế nhiệm:
Pierre-Paul Royer-Collard
Quốc tế
Quốc gia
Học thuật
Nhân vật
Khác
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Pierre-Simon_Laplace&oldid=74143388
Thể loại:
Thể loại ẩn:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp