Pharaon, nghĩa là "ngôi nhà vĩ đại", ban đầu được dùng để chỉcung điện củavua, nhưng dưới triều đại củaThutmose III (1479–1425 trướccông nguyên), sau sự cai trị ngoại lai củaHyksos, đã trở thành cách gọi nhà vua[5] và con trai của thầnRa."Người ta nói rằng vịthần mặt trời Ai CậpRa, được xem là cha của mọi pharaon, đã tạo ra chính mình từ một mô đất hìnhkim tự tháp trước khi sinh ra tất cả các vị thần khác." (Donald B. Redford, tiến sĩ, Penn State)[6]
Thuật ngữpharaon xuất phát từ một từ nốipr-ꜥ3, được viết bằng hai dấu hiệu hai chữpr "ngôi nhà" vàꜥꜣ "cây cột". Từ này chỉ được dùng trong các cụm từ lớn hơn nhưsmr pr-ꜥꜣ 'cận thần của ngôi nhà tối cao', chỉ những tòa nhà của cung điện.[7] TừVương triều thứ 12 trở đi từ này xuất hiện trong một câu chúc 'ngôi nhà vĩ đại, hãysống, thịnh vượng và mạnh khỏe', nhưng vẫn nhằm chỉ cung điện hoàng gia chứ không phải một người.
Ví dụ lâu đời nhất về việc sử dụngpr-ꜥꜣ để chỉ nhà vua là trong một bức thư gửiAmenhotep IV (Akhenaten), cai trị trong khoảng thời gian 1353–1336 trước công nguyên, cụ thể là dòng chữ 'Pharaon,hãy sống, thịnh vượng và mạnh khỏe!.[8] TrongVương triều thứ 18 (từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIV trước công nguyên), tước hiệu pharaon được sử dụng để gọi nhà vua một cách kính cẩn. Tuy nhiên, khoảng cuốiVương triều thứ 21 (thế kỉ X trước công nguyên), thay vì được dùng độc lập như trước, nó bắt đầu được thêm vào những tước hiệu đứng trước tên của nhà vua, và từVương triều thứ 25 (từ thế kỉ VIII đến thế kỉ VII trước công nguyên), nó trở thành tiền tố duy nhất được dùng phổ thông cho hoàng gia.[9]
TừVương triều thứ 19 trở đi,pr-ꜥꜣ đứng độc lập cũng được dùng thường xuyên nhưhm.f, 'Bệ hạ'. Do đó, thuật ngữ này, từ một từ dùng để chỉ một tòa nhà, đã biến thành tên gọi kính cẩn dành cho nhà vua, nhất là ởVương triều thứ 22 vàVương triều thứ 23.[10]
Chẳng hạn, trường hợp đầu tiên được ghi nhận về việc tước hiệu pharaon gắn liền với tên một nhà vua xảy ra vào năm 17 củaSiamun trên một mảnh giấy ghi chép của các thầy tếKarnak. Ở đây, việc một cá nhân được phong làm thầy tế Amun xảy ra chính xác vào triều đại củaPharaon Siamun. Tập quán này tiếp diễn trong triều đại tiếp theo củaPsusennes II cũng như các vị vua của Vương triều thứ 21. Trong khi đó việc gọi nhà vua làpr-ꜥꜣ dược tiếp tục trong các văn hóa dân gian Ai Cập.[11]
Đến lúc này, từpr-ꜥꜣ đã được cấu trúc lại và được phát âm là*par-ʕoʔ, φαραώpharaō trong tiếngHy Lạp cổ đại vàpharaō trongtiếng Latinh, nguồn gốc của từtiếng Anh "Pharaoh". Theo thời gian,*par-ʕoʔ biến thành từtiếng Coptprro và sau đó làrro.[12]
"Pharaon" trongtiếng Ả Rập hiện đại ở Ai Cập ngày nay là فرعون phát âm nhưFirʻawn; trongtiếng Hebrew là פַּרְעֹה phát âm nhưParʻō và trongtiếng Ge'ez làFärʻon, tất cả những tên gọi trên đều xuất phát từper-aa trong tiếng Ai Cập cổ đại.
Quyền trượng và gậy là dấu hiệu chung của quyền lực ởAi Cập cổ đại. Một trong số những quyền trượng hoàng gia đầu tiên được tìm ra trong lăng mộ củaKhasekhemwy ởAbydos. Các vị vua cũng được biết đến với việc sử dụng một cây gậy, PharaonAnedjib được miêu tả trên các bức hình khắc vào đá là đang cầm một cây gậymks. Chiếc quyền trượng có lịch sử lâu đời nhất có lẽ làheqa, đôi khi được miêu tả là cái móc của người chăn cừu. Những ví dụ sớm nhất của biểu chương này có từ thời sơ triều đại. Một chiếc quyền trượng đã được tìm thấy trong một lăng mộ ở Abydos có từ giai đoạn Naqada.
Một chiếc quyền trượng khác có liên quan đến nhà vua làwas, một cây gậy dài có đỉnh là đầu thú. Những bức vẽ miêu tảwas có từVương triều thứ nhất. Chiếc quyền trượng này xuất hiện trong tay cả các vị vua lẫn các vị thần.
Chiếcđòn đập lúa có liên quan mật thiết tới quyền trượngheqa, nhưng nhà vua cũng được miêu tả chỉ cầm chiếc đòn đập lúa, ví dụ như trên một cán dao có từ thời sơ triều đại, hay trênđầu chùy Narmer.[13]
Bằng chứng lâu đời nhất về việc sử dụngUraeus — một conrắn hổ mang đang bạnh cổ — thuộc triều đại củaDen từVương triều thứ nhất. Con rắn hổ mang được cho là sẽ bảo vệ pharaon bằng cách phun lửa vào kẻ địch.[13]
Vương miện màu đỏ của Hạ Ai Cập -Deshret - có từ thời sơ triều đại. Một chiếc vương miện đỏ đã được tìm thấy trên một mảnh gốm vỡ ởNaqada. VuaNarmer cũng được miêu tả đang đội vương miện đỏ trênđầu chùy Narmer vàtấm bảng Narmer.
Vương miện màu trắng của Thượng Ai Cập -Hedjet - được tìm thấy trên một lư hương Qustul có từ thời sơ triều đại. cảVua Hổ Cáp lẫn vua Narmer đều được miêu tả đang đội vương miện trắng.
Sự kết hợp của vương miện đỏ và trắng -Pschent - được ghi nhận lần đầu tiên vàoVương triều thứ nhất. Những mô tả đầu tiên có từ triều đại củaDjet.[13]
Mũ đội đầukhat là một loại vải trùm đầu được buộc đuôi lại như tóc đuôi gà. Những mô tả đầu tiên vềkhat có từ triều đại của Den, nhưng không được nhắc đến cho tới triều đại củaDjoser.
Mũ đội đầuNemes có từ thời Djoser, dựa trên bức tượng của ông ởSaqqara.[13]
Nhà Ai Cập họcBob Brier đã chỉ ra rằng mặc dù rất phổ biến trong những bức chân dung hoàng gia, chưa từng có một chiếc vương miện Ai Cập cổ nào được tìm ra. Lăng mộ củaTutankhamun, được khai quật trong trạng thái gần như nguyên vẹn, chứa những biểu trưng quyền lực như cái móc và cần đập lúa, nhưng không hề có một chiếc vương miện nào.[14]
Vương miện được cho là có phép thuật. Brier phỏng đoán rằng vương miện là những vật dụng tôn giáo, nên rất có thể một vị pharaon đã chết sẽ không được đem theo chiếc vương miện vào hầm mộ, mà thay vào đó chúng được truyền lại cho người kế vị.[cần dẫn nguồn]
Trong thời kỳCổ Vương quốc, các vị vua có thể có tới 3 tước hiệu. TênHorus là cổ nhất và có từ thời sơ triều đại. TênNesw Bity được bổ sung giữaVương triều thứ nhất. TênNebty xuất hiện ở cuốiVương triều thứ nhất.[13] Tênbik-nbw chưa được tìm hiểu rõ. Tên ngai và tên đầy đủ xuất hiện muộn hơn và thường nằm trong hình ô van.[4] Đến thời kỳ trung vương quốc, các tên gọi của nhà vua bao gồm Horus, nebty, Horus vàng, tên đầy đủ và tên ngai,[15] với một số pharaon, chỉ có một hoặc hai trong số đó được biết đến.
TênNesw Bity bắt nguồn từ triều đại củaDen, được viết bằng chữ tượng hình của "cây sậy và con ong", thường được dịch là vua củaThượng và Hạ Ai Cập. Tênnews bity mới có thể là tên khai sinh của nhà vua và là tên gọi được ghi chép lại trong sử sách.[13]
Tên Horus được nhà vua đặt khi đăng quang và được viết trong một khung hình vuông tượng trưng cho cung điện gọi làserekh. Ví dụ lâu đời nhất của serekh có từ triều đại của vuaKa, trước Vương triều thứ nhất.[16] Tên Horus của một số vị vua thể hiện mối liên hệ với vị thầnHorus.Aha nghĩa là "chiến binh Horus",Djer nghĩa là "Horus hùng mạnh", vân vân. Sau đó, các vị vua thể hiện những lý tưởng về vương vị trong tên Horus của mình,Khasekhemwy nghĩa là "Horus: hai quyền năng hòa làm một",Nebra nghĩa là "Horus, chúa tể của Mặt Trời", vân vân.[13]
Ví dụ đầu tiên của tênnebty có từ triều đại của vuaAha ởVương triều thứ nhất. Tên gọi này liên kết nhà vua với các vị nữ thầnNekhbet vàWadjet.[4][13] Đứng trước tước hiệu này là hình ảnh con kền kền (Nekhbet) và con rắn hổ mang (Wadjet) trên một chiếc rổ.[13]
Đứng trước tên Horus vàng là hình ảnh con chim ưng trên một dấu hiệu vàng (nbw). Tước hiệu này có lẽ tượng trưng cho thần tính của nhà vua. Mối liên hệ giữa hai dấu hiệu Horus và vàng có thể dùng để chỉ quan niệm rằng cơ thể các vị thần được làm bằng vàng, cũng như cáckim tự tháp và cột đá tượng trưng cho tia nắng mặt trời. Dấu hiệu vàng còn có thể được dùng để chỉ Nubt, thành phố của Set. Điều này ám chỉ việc Horus đánh bại Set.[13]
Hai tên gọi này được viết trong một hình ô van. Tên ngai thường đứng sau Vua của Thượng và Hạ Ai Cập (nsw bity) hoặc Chúa tể của Hai Vùng đất (nebtawy) và thường bao gồm tên thầnRe. Tên riêng thường đứng sau Con trai thần Re (sa-ra) hoặc Chúa tể của Sự hiện diện (neb-kha).[4]
^abClayton 1995, p. 217. "Although paying lip-service to the old ideas and religion, in varying degrees, pharaonic Egypt had in effect died with the last native pharaoh, Nectanebo II in 343 BC"
^abvon Beckerath, Jürgen (1999).Handbuch der ägyptischen Königsnamen. Verlag Philipp von Zabern. tr. 266–267.ISBN978-3422008328.
^Beck, Roger B.; Black, Linda; Krieger, Larry S.; Naylor, Phillip C.; Shabaka, Dahia Ibo (1999). World History: Patterns of Interaction. Evanston, IL: McDougal Littell. ISBN0-395-87274-X.
^abcdDodson, Aidan and Hilton, Dyan. The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. 2004.ISBN 0-500-05128-3
^Redmount, Carol A. "Bitter Lives: Israel in and out of Egypt." p. 89–90.The Oxford History of the Biblical World. Michael D. Coogan, ed.Oxford University Press. 1998.
^Redford, Donald B., Ph.D.; McCauley, Marissa.“How were the Egyptian pyramids built?”.Research. The Pennsylvania State University. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2012.
^Ancient Egyptian Grammar (3rd ed.), A. Gardiner (1957) 71–76
^Hieratic Papyrus from Kahun and Gurob, F. LL. Griffith, 38, 17. Although see alsoTemples of Armant, R. Mond and O. Myers (1940), pl.93, 5 for an instance possibly dating from the reign ofThutmose III.
^Redmount, Carol A. "Bitter Lives: Israel in and out of Egypt." p. 89–90. The Oxford History of the Biblical World. Michael D. Coogan, ed. Oxford University Press. 1998.
Ronald J. Leprohon (2013).The Great Name: Ancient Egyptian Royal Titulary. Society of Biblical Literature.ISBN978-1589837355.
Gardiner, Alan Henderson (1957).Egyptian Grammar; Being an Introduction to the Study of Hieroglyphs (ấn bản thứ 3). Oxford: Griffith Institute.
Quirke, Stephen G. J. (1990).Who Were the Pharaohs? A History of Their Names with a List of Cartouches. London: British Museum Publications Limited.
Schneider, Thomas (1993). “Zur Etymologie der Bezeichnung 'König von Ober- und Unterägypten'”.Zeitschrift für ägyptische Sprache und Altertumskunde.120: 166–181.
