Phương pháp khoa học là một bộ cáckỹ thuật nhằm nghiên cứu cáchiện tượng, mục đích là để thu đượckiến thức mới, hoặc chỉnh sửa và gắn kết với các kiến thức trước.[1] Để được coi là khoa học, phương pháp điều tra phải được dựa vào việc thu thập chứng cứthực nghiệm hoặc chứng cứ đo lường được, tuân thủ theo những nguyên tắc lý luận cụ thể.[2]Từ điển tiếng Anh Oxford định nghĩa phương pháp khoa học là "một phương pháp hay thủ tục đặc trưng củakhoa học tự nhiên từ thế kỷ 17, bao gồm quan sát có hệ thống, đo lường, và thí nghiệm, và xây dựng, kiểm định và sửa đổi các giả thuyết".[3]
Một đặc điểm nổi trội của phương pháp khoa học so với các cách thức thu thập kiến thức khác là việc các nhà khoa học cố gắng để thực tế chứng minh cho thực tế, ủng hộ một lý thuyết khi những dự đoán về một lý thuyết được xác nhận và thách thức một lý thuyết khi những dự đoán đó là sai. Cách thức tiến hành của các dạng điều tra rất đa dạng, nhưng phương pháp khoa học có những đặc trưng có thể nhận diện so với những phương pháp thu thập kiến thức khác. Các nhà khoa học đề xuất cácgiả thuyết như là những lý giải cho hiện tượng, và thiết kế các nghiên cứu thực nghiệm để kiếm định các giả thuyết này thông qua những dự đoán từ chúng. Những bước này đều phải lặp lại nhằm ngăn chặn những sai lầm hoặc lúng túng trong bất cứ một thí nghiệm cụ thể nào. Các lý thuyết bao hàm nhiều dạng điều tra có thể kết nối rất nhiều những giả thuyết rút ra độc lập thành một cấu trúc gắn kết và hỗ trợ nhau. Ngược lại, các lý thuyết có thể giúp hình thành nên các giả thuyết mới và đặt một nhóm các giả thuyết vào một bối cảnh.
Nghiên cứu khoa học phải thật khách quan hết mức có thể nhằm giảm thiểu những diễn giải thiên vị về kết quả. Một điều nữa là các phương pháp luận và dữ liệu nghiên cứu nên được lập thành tài liệu, lưu trữ và chia sẻ để các nhà nghiên cứu khác có thể xem xét, tạo điều kiện để xác minh kết quả.
^Newton, Isaac (1999) [1726 (3rd ed.)].Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica [Mathematical Principles of Natural Philosophy]. The Principia: Mathematical Principles of Natural Philosophy. Cohen, I. Bernard; Whitman, Anne; Budenz, Julia biên dịch. Includes "A Guide to Newton's Principia" by I. Bernard Cohen, pp. 1–370. (ThePrincipia itself is on pp. 371–946). Berkeley, CA: University of California Press. 791–796 ("Rules of Reasoning in Philosophy");see alsoPhilosophiæ Naturalis Principia Mathematica#Rules of Reason.ISBN978-0-520-08817-7.
Bynum, W.F.; Porter, Roy (2005),Oxford Dictionary of Scientific Quotations, Oxford,ISBN978-0-19-858409-4.
Cowles, Henry M. (2020),The Scientific Method: An Evolution of Thinking from Darwin to Dewey, Cambridge, MA: Harvard University Press,ISBN978-0674976191
Dales, Richard C. (1973),The Scientific Achievement of the Middle Ages (The Middle Ages Series), University of Pennsylvania Press,ISBN978-0-8122-1057-6
English translation:Galileo Galilei (2003) [1914 by Macmillan].Dialogues concerning two new sciences. Henry Crew & Alfonso de Salvio biên dịch . New York: Dover.ISBN978-0-486-60099-4. Additional publication information is from the collection of first editions of the Library of Congress surveyed byBruno (1989), tr. 261–264.
Ørsted, Hans Christian (1997),Selected Scientific Works of Hans Christian Ørsted, Princeton,ISBN978-0-691-04334-0. Translated to English by Karen Jelved, Andrew D. Jackson, and Ole Knudsen, (translators 1997).
Poincaré, Henri (1905),Science and Hypothesis, London: Walter Scott Publishing,lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 9 năm 2007, truy cập ngày 1 tháng 8 năm 2007 – qua The Mead Project.
Sanches, Francisco (1988) [1581], Limbrick, Elaine; Thomson, Douglas (biên tập),That Nothing is Known (Quod nihil scitur), Cambridge: Cambridge University Press,ISBN978-0-521-35077-8,OCLC462156333 Critical edition.
Smith, A. Mark (2001a). "Alhacen's Theory of Visual Perception: A Critical Edition, with English Translation and Commentary, of the First Three Books of Alhacen's "De aspectibus", the Medieval Latin Version of Ibn al-Haytham's "Kitāb al-Manāẓir": Volume One: Introduction and Latin text".Transactions of the American Philosophical Society.91 (4):1–337.doi:10.2307/3657358.JSTOR3657358.
Smith, A. Mark (2001b). "Alhacen's Theory of Visual Perception: A Critical Edition, with English Translation and Commentary, of the First Three Books of Alhacen's "De aspectibus", the Medieval Latin Version of Ibn al-Haytham's "Kitāb al-Manāẓir": Volume Two: English translation".Transactions of the American Philosophical Society.91 (5):339–819.doi:10.2307/3657357.JSTOR3657357.
Smith, A. Mark (2010). "ALHACEN ON REFRACTION: A Critical Edition, with English Translation and Commentary, of Book 7 of Alhacen'sDe Aspectibus. Volume One: Introduction and Latin Text. Volume Two: English Translation".Transactions of the American Philosophical Society.100 (3).JSTOR20787647.
Thurs, Daniel (2011). "12. Scientific Methods". Trong Shank, Michael; Numbers, Ronald; Harrison, Peter (biên tập).Wrestling with Nature: From Omens to Science. Chicago: University of Chicago Press. tr. 307–336.ISBN978-0-226-31783-0.
Crombie, A.C. (1953),Robert Grosseteste and the Origins of Experimental Science 1100–1700, Oxford: Clarendon
Earman, John (ed.),Inference, Explanation, and Other Frustrations: Essays in the Philosophy of Science, University of California Press, Berkeley & Los Angeles, CA, 1992.
Fraassen, Bas C. van,The Scientific Image, Oxford University Press, Oxford, 1980.
Gadamer, Hans-Georg,Reason in the Age of Science, Frederick G. Lawrence (trans.), MIT Press, Cambridge, MA, 1981.
Giere, Ronald N. (ed.),Cognitive Models of Science, vol. 15 in 'Minnesota Studies in the Philosophy of Science', University of Minnesota Press, Minneapolis, MN, 1992.
Hacking, Ian,Representing and Intervening, Introductory Topics in the Philosophy of Natural Science, Cambridge University Press, Cambridge, 1983.
Heisenberg, Werner,Physics and Beyond, Encounters and Conversations, A.J. Pomerans (trans.), Harper and Row, New York, 1971, pp. 63–64.
Misak, Cheryl J.,Truth and the End of Inquiry, A Peircean Account of Truth, Oxford University Press, Oxford, 1991.
Oreskes, Naomi, "Masked Confusion: A trusted source of health information misleads the public by prioritizing rigor over reality",Scientific American, vol. 329, no. 4 (November 2023), pp. 90–91.
Piattelli-Palmarini, Massimo (ed.),Language and Learning, The Debate between Jean Piaget and Noam Chomsky, Harvard University Press, Cambridge, MA, 1980.
Popper, Karl R.,Unended Quest, An Intellectual Autobiography, Open Court, La Salle, IL, 1982.
Putnam, Hilary,Renewing Philosophy, Harvard University Press, Cambridge, MA, 1992.
Rorty, Richard,Philosophy and the Mirror of Nature, Princeton University Press, Princeton, NJ, 1979.
Salmon, Wesley C.,Four Decades of Scientific Explanation, University of Minnesota Press, Minneapolis, MN, 1990.
Shimony, Abner,Search for a Naturalistic World View: Vol. 1, Scientific Method and Epistemology, Vol. 2, Natural Science and Metaphysics, Cambridge University Press, Cambridge, 1993.
Thagard, Paul,Conceptual Revolutions, Princeton University Press, Princeton, NJ, 1992.
Ziman, John (2000).Real Science: what it is, and what it means. Cambridge: Cambridge University Press.
