| Chuyên đề |
| Lịch sử Việt Nam |
|---|
 |
|
 Cổng thông tin Lịch sử Việt Nam |
Nhà Hậu Lê (chữ Nôm: 茹後黎,chữ Hán: 後黎朝,Hán Việt:Hậu Lê triều; (1428-1789) là một triều đạiphong kiếnViệt Nam tồn tại sau thờiBắc thuộc lần 4 và đồng thời vớinhà Mạc,nhà Tây Sơn trong một thời gian, trướcNhà Nguyễn
Nhà Hậu Lê doLê Lợi lập ra. Nó được phân biệt vớinhà Tiền Lê (980–1009) doLê Hoàn lập ra cuốithế kỷ X. Nhà Hậu Lê gồm 2 giai đoạn:
Thời kỳ này của Lê Trung Hưng còn được gọi làNam Bắc triều, nhà Lê vànhà Mạc chia đôi nướcĐại Việt. Khinhà Mạc bị đánh bại phải chạy lênCao Bằng (1592 tới năm1677) thì công thần có công đánh Mạc làhọ Trịnh đã nắm hết quyền hành. Công thầnhọ Nguyễn không thần phụchọ Trịnh, ly khai ở phía nam, do đó phần lớn hậu kỳ thời Lê Trung hưng, nướcĐại Việt lại bị chia cắt bởichúa Trịnh vàchúa Nguyễn, gọi làTrịnh Nguyễn phân tranh.
.png)
| Miếu hiệu | Niên hiệu | Tên húy | Sinh mất | Cai trị | Thụy hiệu | An táng |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Thái Tổ (太祖) | Thuận Thiên (順天) | Lê Lợi (黎利) | 1385-1433 | 1428-1433 | Thống Thiên Khải Vận Thánh Đức Thần Công Duệ Văn Anh Vũ Khoan Minh Dũng Trí Hoàng Nghĩa Chí Minh Đại HiếuCao Hoàng đế (統天啟運聖德神功睿文英武寬明勇智弘義至明大孝高皇帝) | Vĩnh Lăng |
| Thái Tông (太宗) | Thiệu Bình (紹平) Đại Bảo (大寶) | Lê Nguyên Long (黎元龍) | 1423-1442 | 1433-1442 | Kế Thiên Thể Đạo Hiển Đức Thánh Công Khâm Minh Văn Tư Anh Duệ Nhân Triết Chiêu Hiến Kiến TrungVăn Hoàng đế(繼天體道顯德功欽明文思英睿仁哲昭憲建中文皇帝) | Hựu Lăng |
| Nhân Tông (仁宗) | Thái Hòa (太和) Diên Ninh (延寧) | Lê Bang Cơ (黎邦基) | 1441-1459 | 1442-1459 | Khâm Văn Nhân Hiếu Tuyên Minh Thông Duệ Tuyên Hoàng đế(欽文仁孝宣明聰睿宣皇帝) | Mục Lăng |
| Phế Đế | Thiên Hưng (天興) | Lê Nghi Dân (黎宜民) | 1439-1460 | 1459-1460 | Lệ Đức hầu (厲德侯) | |
| Thánh Tông (聖宗) | Quang Thuận (光順)Hồng Đức (洪德) | Lê Tư Thành (黎思誠) | 1442-1497 | 1460-1497 | Sùng Thiên Quảng Vận Cao Minh Quang Chính Chí Đức Đại Công Thánh Văn Thần Vũ Đạt HiếuThuần Hoàng đế(崇天廣運高明光正至德大功聖文神武達孝淳皇帝) | Chiêu Lăng |
| Hiến Tông (憲宗) | Cảnh Thống (景統) | Lê Tranh (黎鏳) | 1461-1504 | 1497-1504 | Thể Thiên Ngưng Đạo Mậu Đức Chí Nhân Chiêu Văn Thiệu Vũ Tuyên Triết Khâm Thành Chương HiếuDuệ Hoàng Đế (體天凝道懋德至仁昭文紹武宣哲欽聖彰孝睿皇帝) | Dụ Lăng |
| Túc Tông (肅宗) | Thái Trinh (泰貞) | Lê Thuần (黎㵮) | 1488-1505 | 1504-1505 | Chiêu Nghĩa Hiển Nhân Ôn Cung Uyên Mặc Đôn Hiếu Doãn CungKhâm Hoàng đế(昭義顯仁溫恭淵默惇孝允恭欽皇帝) | Kính Lăng |
| Phế Đế | Đoan Khánh (端慶) | Lê Tuấn (黎濬) | 1488-1509 | 1505-1509 | Mẫn Lệ công (愍厲公) Uy Mục đế (威穆帝) | An Lăng |
| Phế Đế | Hồng Thuận (洪順) | Lê Oanh (黎瀠) | 1495-1516 | 1509-1516 | Linh Ẩn vương (靈隱王)Tương Dực đế(襄翼帝) | Nguyên Lăng |
| Chiêu Tông (昭宗) | Quang Thiệu (光紹) | Lê Y (黎椅) | 1506-1527 | 1516-1522 | Thần Hoàng đế (神皇帝) | Vĩnh Hưng Lăng |
| Phế Đế | Thống Nguyên (統元) | Lê Xuân (黎椿) | 1507-1527 | 1522-1527 | Cung Hoàng đế (恭皇帝) | Hoa Dương Lăng |
| Trang Tông (莊宗) | Nguyên Hòa (元和) | Lê Ninh (黎寧) | 1515-1548 | 1533-1548 | Dụ Hoàng đế (裕皇帝) | Cảnh Lăng |
| Trung Tông (中宗) | Thuận Bình (顺平) | Lê Huyên (黎暄) | 1535-1556 | 1548-1556 | Vũ Hoàng đế (武皇帝) | Diên Lăng |
| Anh Tông (英宗) | Thiên Hựu (天祐) Chính Trị (正治)Hồng Phúc (洪福) | Lê Duy Bang (黎維邦) | 1532-1573 | 1556-1573 | Tuấn Hoàng đế (峻皇帝) | Bố Vệ Lăng |
| Thế Tông (世宗) | Gia Thái (嘉泰) Quang Hưng (光興) | Lê Duy Đàm (黎維潭 | 1567-1599 | 1573-1599 | Tích Thuần Cương Chính Dũng QuảNghị Hoàng đế(積純剛正勇果毅皇帝) | Hoa Nhạc Lăng |
| Kính Tông (敬宗) | Thận Đức (慎德) Hoằng Định(弘定) | Lê Duy Tân (黎維新) | 1588-1619 | 1599-1619 | Hiển Nhân Dụ Khánh Tuy PhúcHuệ Hoàng đế (显仁裕庆绥福惠皇帝)Giản Huy đế (簡輝帝) | Hoa Loan Lăng |
| Thần Tông (神宗) | Vĩnh Tộ (永祚) Đức Long (德隆)Dương Hòa (陽和) | Lê Duy Kỳ (黎維祺) | 1607-1662 | 1619-1643 | Uyên Hoàng đế (淵皇帝) | Quần Ngọc Lăng |
| Chân Tông (真宗) | Phúc Thái (福泰) | Lê Duy Hựu (黎維祐) | 1630-1649 | 1643-1649 | Thuận Hoàng đế | Hoa Phố Lăng |
| Thần Tông (神宗) | Khánh Đức (慶德) Thịnh Đức (盛德) Vĩnh Thọ (永壽) Vạn Khánh (萬慶) | Lê Duy Kỳ (黎維祺) | 1607-1662 | 1649-1662 | Uyên Hoàng đế (淵皇帝) | Quần Ngọc Lăng |
| Huyền Tông (玄宗) | Cảnh Trị (景治) | Lê Duy Vũ (黎維禑) | 1654-1671 | 1662-1671 | Mục Hoàng đế | Quả Thịnh Lăng |
| Gia Tông (嘉宗) | Dương Đức (陽德)Đức Nguyên (德元) | Lê Duy Cối (黎維禬) | 1661-1675 | 1671-1675 | Khoan Minh Mẫn Đạt Anh Quả Huy Nhu Khắc Nhân Đốc NghĩaMỹ Hoàng đế (寬明敏達英果徽柔克仁篤義美皇帝) | Phúc An Lăng |
| Hy Tông (僖宗) | Vĩnh Trị (永治) Chính Hoà (正和) | Lê Duy Cáp (黎維祫) | 1663-1705 | 1675-1705 | Chương Hoàng đế (章皇帝) | Phú Ninh Lăng |
| Dụ Tông (裕宗) | Vĩnh Thịnh (永盛) Bảo Thái (保泰) | Lê Duy Đường (黎維禟) | 1679-1731 | 1705-1729 | Thuần Chính Huy Nhu Ôn Giản Từ Tường Khoan Huệ Tôn MẫuHòa Hoàng đế | Cổ Đô Lăng Kim Thạch Lăng |
| Phế Đế | Vĩnh Khánh (永慶) | Lê Duy Phường (黎維祊) | 1709-1735 | 1729-1732 | Hôn Đức công (昏德公) | Kim Lũ Lăng |
| Thuần Tông(純宗) | Long Đức (龍德) | Lê Duy Tường (黎維祥) | 1699-1735 | 1732-1735 | Giản Hoàng Đế | Bình Ngô Lăng |
| Ý Tông (懿宗) | Vĩnh Hựu (永佑) | Lê Duy Thận (黎維祳) | 1719-1740 | 1735-1740 | Ôn Gia Trang Túc Khải Túy Minh Mẫn Khoan Hồng Uyên DuệHuy Hoàng đế | Phù Lê Lăng |
| Hiển Tông (顯宗) | Cảnh Hưng (景興 | Lê Duy Diêu (黎維祧) | 1717-1786 | 1740-1786 | Uyên Úy Khâm Cung Nhân Từ Đức Thọ Hoàng ĐếVĩnh Hoàng đế (永皇帝) | Bàn Thạch Lăng |
| Chiêu Thống (昭統) | Lê Duy Khiêm (黎維謙) | 1765-1804 | 1786-1789 | Mẫn Hoàng đế (愍皇帝) | Bàn Thạch Lăng |
| Hoằng Dụ Vương (Lê Trừ) | 1 Lê Thái Tổ (Lê Lợi) | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hiển Công Vương (Lê Khang) | 2 Lê Thái Tông (Lê Nguyên Long) | ||||||||||||||||||
| Quang Nghiệp Vương (Lê Thọ) | 3 Lê Nhân Tông (Lê Bang Cơ) | 4 Thiên Hưng Đế (Lê Nghi Dân) | 5 Lê Thánh Tông (Lê Tư Thành) | ||||||||||||||||
| Trang Giản Vương (Lê Duy Thiệu) | 6 Lê Hiến Tông (Lê Tranh) | Kiến Vương (Lê Tân) | |||||||||||||||||
| Lê Duy Khoáng | 8 Uy Mục Đế (Lê Tuấn) | 7 Lê Túc Tông (Lê Thuần) | 8 Tương Dực Đế (Lê Oanh) | Cẩm Giang Vương (Lê Sùng) | |||||||||||||||
| 13 Lê Anh Tông (Lê Duy Bang) | 9 Lê Chiêu Tông (Lê Y) | 10 Cung Hoàng Đế (Lê Xuân) | |||||||||||||||||
| 14 Lê Thế Tông (Lê Duy Đàm) | 11Lê Trang Tông(Lê Duy Ninh) | ||||||||||||||||||
| 15 Lê Kính Tông (Lê Duy Tân) | 12Lê Trung Tông(Lê Duy Huyên) | ||||||||||||||||||
| 16 & 18 Lê Thần Tông (Lê Duy Kỳ) | |||||||||||||||||||
| 17Lê Chân Tông(Lê Duy Hựu) | 19Lê Huyền Tông (Lê Duy Vũ) | 20Lê Gia Tông(Lê Duy Cối) | 21Lê Hy Tông(Lê Duy Cáp) | ||||||||||||||||
| 22 Lê Dụ Tông (Lê Duy Đường) | |||||||||||||||||||
| 23 Lê Phế Đế (Lê Duy Phường) | 24Lê Thuần Tông(Lê Duy Tường) | 25Lê Ý Tông(Lê Duy Thận) | |||||||||||||||||
| 26Lê Hiển Tông(Lê Duy Diêu) | |||||||||||||||||||
| An Định Thái Tử (Lê Duy Vĩ) | |||||||||||||||||||
| 27Chiêu Thống Đế(Lê Duy Kỳ) | |||||||||||||||||||
| Lê sơ | Thái Tổ · Thái Tông · Nhân Tông · Lệ Đức hầu · Thánh Tông · Hiến Tông · Túc Tông · Uy Mục Đế · Tương Dực Đế · Lê Quang Trị · Chiêu Tông · Lê Bảng · Lê Do · Cung Hoàng | .png) |
|---|---|---|
| Lê trung hưng | Trang Tông · Trung Tông · Anh Tông · Thế Tông · Kính Tông · Thần Tông(lần 1) · Chân Tông · Thần Tông(lần 2) · Huyền Tông · Gia Tông · Hy Tông · Dụ Tông · Hôn Đức công · Thuần Tông · Ý Tông · Hiển Tông · Mẫn Đế | |
Các chính thể và lực lượng cát cứ |   | ||||
|---|---|---|---|---|---|
Các vua (* làvua bị giết) | Trang Tông • Trung Tông • Anh Tông* • Thế Tông • Kính Tông* • Thần Tông • Chân Tông • Huyền Tông • Gia Tông • Hy Tông • Dụ Tông • Hôn Đức công* • Thuần Tông • Ý Tông • Hiển Tông • Mẫn Đế | ||||
Các sự kiện, cuộc chiến | |||||
Các lĩnh vực | |||||
Nước ngoài liên quan | |||||
| Quốc gia | |
|---|---|
| Khác | |
