| Mondulkiri មណ្ឌលគិរី | |
|---|---|
| — Tỉnh — | |
| Tỉnh Mondulkiri ខេត្តមណ្ឌលគិរី | |
   Trên: Phong cảnh Mondulkiri Dưới: Bùng binh đặt tượngbò xám, vừa là biểu tượng của tỉnh vừa là quốc thú | |
 Bản đồ Campuchia điểm dấu Mondulkiri | |
.svg)  Mondulkiri | |
| Quốc gia |  Campuchia |
| Ngày thành lập | Ngày 30 tháng 12 năm 1961 |
| Thủ phủ | Sen Monorom |
| Chính quyền | |
| • Tỉnh trưởng | Thong Savon (CPP) |
| • Đại biểu Quốc hội | 1 / 125 |
| Diện tích | |
| • Tổng cộng | 14.288 km2 (5,517 mi2) |
| Thứ hạng diện tích | Nhất |
| Dân số(2023)[1] | |
| • Tổng cộng | Tăng 101,340 |
| • Thứ hạng | 23 |
| • Mật độ | 6/km2 (20/mi2) |
| • Thứ hạng mật độ | 25 |
| Múi giờ | UTC+7 |
| Mã vùng | 073 |
| Mã ISO 3166 | KH-11 |
| Website | mondulkiri |
Mondulkiri (tiếng Khmer: ខេត្តមណ្ឌលគិរី) là mộttỉnh phía đông củaCampuchia, phía tây giáptỉnh Kratié, phía bắc giáptỉnh Ratanakiri, phía đông bắc giáptỉnh Stung Treng, phía đông và nam giáptỉnh Đắk Lắk,Đắk Nông vàBình Phước củaViệt Nam. Thủ phủ là thị trấnSenmonorom. Đơn vị hành chính dưới tỉnh chia làm 4huyện, 1 thành phố trực thuộc tỉnh, 21 xã và 98 ấp. Đây là tỉnh rộng nhất nhưng dân số lại nhỏ nhất Campuchia.
Tên gọi của tỉnh có nghĩa là "ngọn núiMạn-đồ-la" trongtiếng Khmer. Biểu tượng của tỉnh làbò xám, cũng làquốc thú củaCampuchia. Thời nhà Nguyễn, Việt Nam gọi Mondul Kiri này là Ngọc Bài
Tỉnh này chủ yếu là đồi núi, có ba thác nước lớn là: Thác Bou Sra, Sen Monorom và thác Romnea. Dân cư thưa thớt nhất (32.407 người trên diện tích 14.288 km²) nước. Các cộng đồng dân tộc ít người bản địa có tổng số 53.444 người, tương đương 57,20% tổng dân số của tỉnh, gồm tám dân tộc, gồm: Pnong, Kroleng, Kreang,Steang, Tampoun,Jarai, Thmoun và Koy.
Tại khu vực Okvau của tỉnh này có mỏ vàng với trữ lượng dự đoán là 8,1 triệu tấn quặng.[2]
Theo báo cáo củatổ chức phi chính phủ quốc tếGlobal Witness, tỉnh này đang đối mặt tình trạng phá hoạirừng nguyên sinh gây ra bởi các vụ chặt cây đốn gỗ phi pháp.[3]
Vương triều Angkor, hoặc gọi là Đế quốc Khmer, tồn tại từ thế kỉ IX đến thế kỉ XV, quốc thế hưng thịnh, văn hoá rực rỡ, bản đồ bao gồm toàn bộCampuchia ngày nay cùng với một phần lãnh thổ của ba nướcThái,Lào,Việt. Năm 1430,vương triều Ayutthaya xâm lượcCampuchia, bao vâythành Angkor bảy tháng, cuối cùng đánh pháAngkor. Do Angkor nằm quá gần biên giớiXiêm La, nênCampuchia từ bỏAngkor, dời đô vềPhnôm Pênh.
Năm 1960,quốc vương CampuchiaNorodom Sihanouk ra lệnh thành lập Mondulkiri từtỉnh Kratié.Senmonorom được chọn làm làm thủ phủ vào năm 1962. TrongChiến tranh Việt Nam vào cuối những năm 1960, Mondulkiri là nơi đặt ba căn cứ cách mạng củaMặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, khiến cho lực lượngHoa Kì đột kích và ném bom với số lượng lớn. Năm 1970, tỉnh này nằm dưới sự thống trị củaKhmer Đỏ. Sau đó, phần lớn dân chúng bị cưỡng bức di dời đếnhuyện Kaoh Nheaek nhằm cung cấp lao động cho việc trồng lúa. Trường học, bệnh viện và toàn bộ làng mạc bị phá huỷ. Có tới một nửa số người trong tỉnh đã chết trong quá trình cưỡng bức di cư vào những năm 1970.
Người Bunong dường như đã cư trú ở tỉnh này khoảng 2000 năm, nhưng có rất ít tài liệu đề cập, trước khithực dân Pháp đô hộ Campuchia vào năm 1864. Giống như những người khác trong tỉnh, người Bunong bị yêu cầu rời đi vào từ năm 1970, và chỉ có thể trở về quê hương truyền thống sau năm 1980.[4]
Đơn vị hành chính dưới tỉnh chia làm 4huyện, 1 thành phố trực thuộc tỉnh, 21 xã và 98 ấp.
| Mã ISO | Tên đơn vị hành chính | Chữ Khmer | Dân số (2019)[1] | Đơn vị hành chính cấp dưới | |
|---|---|---|---|---|---|
| — Thành phố thuộc tỉnh — | |||||
| 11-05 | Senmonorom | សែនមនោរម្យ | 13.195 | 4 phường | |
| — Huyện — | |||||
| 11-01 | Kaev Seima | កែវសីមា | 28.904 | 5 xã | |
| 11-02 | Kaoh Nheaek | កោះញែក | 22.223 | 6 xã | |
| 11-03 | Ou Reang | អូររាំង | 6.645 | 2 xã | |
| 11-04 | Pechreada | ពេជ្រាដា | 19.523 | 4 xã | |
Trừ thành phố Senmonorom và huyện Kaev Seima, các huyện còn lại của Monduk Kiri đều giáp với Việt Nam ở phía đông.
| TP trực thuộc trung ương (1) |  | |
|---|---|---|
| Tỉnh (24) | Banteay Meanchey • Battambang • Kampong Cham • Kampong Chhnang • Kampong Speu • Kampong Thom • Kampot • Kandal • Kep • Koh Kong • Kratié • Mondulkiri • Oddar Meancheay • Pailin • Pursat • Preah Vihear • Prey Veng • Ratanakiri • Siam Reap • Sihanoukville • Stung Treng • Svay Rieng • Tbong Khmum • Takéo | |