Quảng trường Marien, điêu khắc đồng củaMatthäus Merian, khoảng năm 1650
München được nhắc đến trong các văn kiện lần đầu tiên vào năm1158 khiHeinrich Sư tử (Heinrich der Löwe) cho xây một cầu mới quasông Isar gần các đảo sông Isar vào khoảng chỗcầu Ludwig (Ludwigsbrücke) ngày nay và phá hủy chiếc cầu đang tồn tại của Giám mục Freising gần Unterföhring nhằm để thu thuế qua việc buôn bán muối. Nhờ chiếc cầu này và qua đó là việc buôn bán muối, München nhận được quyền họp chợ, quyền phát hành tiền và quyền thu thuế do hoàng đếFriedrich I Barbarossa ban cho.
Mặc dầu trở thành nơi cư ngụ của hoàng đế từ năm1328, München chỉ bắt đầu vươn lên trở thành thành phố lớn 450 năm sau đó. Vào cuốithế kỷ thứ 18 München bắt đầu phát triển nhanh chóng và từ năm1806 tốc độ phát triển càng được gia tăng khi München trở thành thủ đô củaVương quốc Bayern. Nếu như thành phố München chỉ có 24.000 người vào năm1700 thì sau đó dân số cứ tăng lên gấp đôi 30 năm một lần, năm1871 đã có 170.000 người và năm1933 đã có 840.000 người cư ngụ ở München.Dưới quyền của vuaLudwig I München trở thành một thành phố nghệ thuật nổi tiếng.Leo von Klenze vàFriedrich von Gärtner đã thiết kế nhiều công trình như đường Ludwig (Ludwigstraße), Quảng trường hoàng gia (Königsplatz) và dinh thự cú vua.
Vào thời của Hoàng tửnhiếp chínhLuitpold von Bayern München đã trải qua một giai đoạn phát triển nhanh chóng cả về nghệ thuật lẫn về kinh tế. Ngoài những công trình khác, đường Hoàng tử nhiếp chính (Prinzregentstraße) và nhà hát Hoàng tử nhiếp chính (Prinzregenttheater) cùng được xây dựng trong thời gian này. Vào lúc giao thời giữa hai thế kỷ, khu vựcSchwabing đã trở thành khu phố của các nhà nghệ thuật, nơi lui tới của nhiều nhà văn và họa sĩ. Tên của tờ báo nghệ thuật ở München "Die Jugend" (Thời thanh niên), phát hành lần đầu tiên vào năm1896, đã trở thành tên cho thời kỳTân nghệ thuật trongtiếng Đức (Jugendstil, tiếng Pháp:l'art nouveau).
Sau khi được tái xây dựng chủ yếu theo quang cảnh đô thị trong lịch sử, thành phố München từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đã phát triển trở thành một trung tâm của công nghệ cao và ngoài ra còn là nơi đặt trụ sở của nhiều công ty thuộc các ngành truyền thông, bảo hiểm và ngân hàng. Ngành du lịch cũng phát triển mạnh trong thành phố vốn có nhiều viện bảo tàng quan trọng và nhiều thắng cảnh này. Năm1972 München là thành phố chủ nhà củaThế vận hội mùa Hè lần thứ 20, đã bị làm lu mờ bởi cuộc ám sát của nhóm khủng bốngười Palestine. (xem:Thảm sát München)
München là đô thị lớn cuối cùng ở cực Nam nướcĐức.
Điểm cao nhất của thành phố là đồi Warnberg (thuộc khu vực Solln) cao 579m trênmực nước biển, điểm thấp nhất cao 482m trênmực nước biển nằm trong khu Feldmoching của thành phố.
Sông Isar chảy xuyên qua thành phố dài 13,7 km từ Tây Nam đến Đông Bắc. Các đảo nổi tiếng nằm trên sông làMuseuminsel vớiViện bảo tàng Đức vàđảo Prater ngay bên cạnh. Có nhiều hồ lớn nằm ở ngoài ngoại ô nhưhồ Ammer,Wörthsee hayStarnberger See. Các dòng sông khác làsông Würm bắt nguồn từStarnberger See chảy xuyên qua phía Tây của München và nhiều kênh rạch nhưEisbach hay nhưAuer Mühlbach là kênh đầu tiên từ Isar chảy qua Vườn bách thú München ở Hellabrunn. Phần lớn các kênh rạch được đào dọc theosông Isar, một số chảy xuyên qua khu trung tâm thành phố. Ngày nay phần lớn các kênh rạch ở trung tâm được dẫn chảy ngầm bằng ống nước, một số được san lấp từ khi xây dựng các đường tàu điện ngầm và tàu lửa thành phố (S-Bahn). Các hồ trong thành phố München bao gồmhồ Kleinhesselohe trongvườn Anh, hồ trong khu vực Olympia và các hồ Lerchenauer See, Fasaneriesee, Feldmochinger See toàn bộ đều nằm về phía Bắc của München.
Tổng diện tích của München là 31.041ha, trong đó 44% là nhà và các diện tích phụ thuộc, 16,9% là diện tích nông nghiệp, 16,5% là diện tích giao thông, 14,7% là các diện tích dùng để nghỉ ngơi, 4,4% là rừng, 1,2% diện tích nước và 2,2% dùng cho các mục đích khác. Ranh giới thành phố dài 117,4 km.Chiều dài nhất của thành phố từ Bắc đến Nam là 20,9 km, từ Đông sang Tây là 26,8 km.
Thành phố München nằm trong vùng tiếp giáp giữakhí hậu Đại Tây Dương ẩm vàkhí hậu lục địa khô. Các yếu tố khác có ảnh hưởng đến thời tiết là núiAnpơ (Alpen) chia cắt thời tiết ởTrung Âu vàsông Donau chia cắt thời tiết trong vùng. Vì vị thế này mà thời tiết ở München hay thay đổi. Gió từ phía Nam mang đến luồng không khí ấm và khô quanh năm, đem lại tầm nhìn xa rất tốt thấy rõ cả núi Anpơ của vùng Bayern. Nhiệt độ chính thức cao nhất từ trước đến nay doCục thời tiết Đức đo được là 37,2độ Celcius vào tháng 7 năm1983. Với vị trí nằm trong tiểu bangBayern có nhiều giông tố nhất, München cũng đã chịu đựng nhiều cơn giông bão dữ dội. Đáng nhất là cơn mưa đá vào ngày12 tháng 7 năm1984 đã gây thiệt hại đến 1,5 tỉEuro. Vì gần núi Anpơ, München là thành phố lớn có nhiều tuyết nhất củaĐức.
Là thủ phủ của tiểu bang, München là nơi đặt trụ sở của Hội đồng tiểu bang và của chính phủ tiểu bangBayern. Ngoài ra, thành phố München còn là trụ sở của khu (Regierungsbezirk) Oberbayern, của tỉnh Oberbayern và của huyện München. Các đảng trung lập và khuynh tả có truyền thống chiếm ưu thế ở München, một việc tương đối hiếm ở Bayern. Từ tháng 5 năm 2014, München được điều hành bởi đại thị trưởngDieter Reiter (SPD), thay thế cho Christian Ude (SPD) mà nắm chức này trong 20 năm. Thị trưởng thứ 2 là Josef Schmid (CSU), nữ thị trưởng thứ 3 Christine Strobl (SPD). Từ 1996 cho tới 2014 Hội đồng thành phố München được lãnh đạo bởi một liên minh củaSPD,Liên minh 90/Đảng Xanh (Đức) và Danh sách Hồng (Rosa Liste), bây giờ bị thay thế bởi liên minh 2 đảng lớn.
Quảng trường Đức Mẹ (Marienplatz) được coi là trung tâm của München nằm giữa Tòa đô chính Mới (Neue Rathaus) và Tòa đô chính Cũ (Alte Rathaus), ngay trong trung tâm của khu phố cổ.Nhà thờ Đức Bà với hai tháp có hình dáng đặc biệt, biểu tượng của thành phố, cũng ở gần đó. Từ chỗ này có thể dễ dàng đi đến rất nhiều nơi đáng tham quan thí dụ nhưCung điện München, quán bia nổi tiếngHofbräuhaus am Platzl và chợ Viktualien.
Đường Maximilian, được xây trongthế kỷ thứ 19 để làm đường duyệt binh, bắt đầu từ phía Nam của Cung điện München, trước Nhà hát opera. Đường này chạy dài từ khu phố cổ qua sông Isar đi đếntòa nhà Maximilianeum, hiện nay là trụ sở củaQuốc hội tiểu bang Bayern. Ngày nay đường này là một con đường mua sắm sang trọng.
Quảng trường Odeon nằm về phía Bắc của trung tâm thành phố, ngay trước Cung điện München, có Hội trường tướng quân (Feldherrnhalle –tiếng Anh:Hall of the Field Lords) vànhà thờ dòng Theatine nổi tiếng theo được xây dựng theo lối kiến trúcBaroque và bên trong được trang hoàng theo kiểuRococo tráng lệ. Con đường lộng lẫy thứ hai của München, đường Ludwig/đường Leopold, bắt đầu từ đây đi về phía Bắc, quaĐại học Ludwig Maximilian München,Khải Hoàn Môn München (Siegestor), xuyên qua khuSchwabing ra ngoài thành phố.
Cách xa trung tâm thành phố một ít về phía Tây làlâu đài Nymphenburg có kết hợp độc đáo giữa công viên và dinh cơ và đã là dinh thự mùa hè của dòng họWittelsbach.
Ở phía Bắc thành phố làcông viên Olympia được xây dựng cho Thế vận hội mùa hè1972. Quang cảnh kiến trúc đáng xem bao gồm sân vận động Olympia, hồ bơi và hội trường Olympia nổi tiếng thế giới vì kiến trúc mái hình lều táo bạo hòa hợp với phong cảnh đồi chung quanh.Tháp Olympia cao 291m khánh thành năm1968 cũng được xây dựng tại đây.
Nổi tiếng thế giới làVườn Anh (Englische Garten,tiếng Anh:English Garden) chạy dài từ trung tâm München đến ranh giới phía Bắc của thành phố và với diện tích 3,7km2 còn lớn hơn cảCentral Park củaNew York.Công viên Olympia (Olympiapark) cũng là một công viên lớn, ngoài nhiều hồ ra từ đồi Olympia còn có thể nhìn toàn cảnh thành phố rất đẹp. Bên cạnh đó còn có rất nhiều công viên khác như Westpark hay công viên củalâu đài Nymphenburg.
Dọc theo sông Isar là các công viên tự nhiên nhỏ, một phần được tái tự nhiên hóa nhân dịp triển lãm vườn của liên bang năm2005. Có thể chạy bộ hay đi xe đạp xuyên qua thành phố từ Bắc đến Nam dọc theo sôngIsar mà lúc nào cũng ở trong màu xanh của tự nhiên.
Món xúc xíchWeißwurst được chế ra vào năm 1857 tại München và có lẽ là món đặc biệt nổi tiếng nhất. Ngoài ra còn có thể kể tới chảLeberkäs, bánh mì kẹp chảLeberkässemmel, bánh mìBrezn, bánh chiênAusgezogene (ein rundes Schmalzgebäck) và nước uốngMünchner Bier.
Sân bay quốc tế München Franz Josef Strauss, khánh thành năm1992, ở Erdinger Moss cách München 29 km, với 24 triệu hành khách năm2003 là phi trường lớn thứ hai củaĐức và lớn thứ tám củachâu Âu. Sau quyết định củaLufthansa thiết lập München trở thành đầu mối giao thông thứ hai bên cạnhFrankfurt am Main, phi trường ngày càng được liên kết với các đường bay quốc tế tốt hơn. Do số lượng hành khách tăng nhanh chóng một nhà đón khách mới được xây dựng thêm và đã khánh thành vào năm 2003. Tiểu bang München có kế hoạch nối liền phi trường và München bằng tàu chạy trên đệm từ trườngTransrapid nhưng đang bị tranh cãi và cũng bị đa số trong Hội đồng thành phố München phủ quyết. Một liên kết giao thông như vậy sẽ có thể giảm thời gian đi đến phi trường xuống còn khoảng 9 phút.
Trong giao thông công cộngMünchen S-Bahn phục vụ 10 tuyến S-Bahn; các tuyến chính đều chạy qua một đường hầm trong trung tâm thành phố. Để có thể chạy thường xuyên hơn, một đường hầm song song đang được dự định xây.Công ty giao thông München (Münchener Verkehrsgesellschaft) có 7 tuyến tàu điện ngầmU-Bahn, 11tuyến tàu điện (Tram) và 66 tuyến đường xe buýt. 45% của các tuyến đường xe buýt khác được các công ty tư nhân vận hành. Tất cả các hệ thống giao thông công cộng đều có một giá chung do Hiệp hội giao thông München quy định. Với 95 kmchiều dài, mạng lưới tàu điện ngầm của München là mạng dài thứ ba của Đức (với 86 km dưới mặt đất còn là dài thứ hai), số lượng hành khách hằng ngày là 960.000 người.[4]
Các ngành kinh tế quan trọng ở München là du lịch, ô tô và chế tạo máy, kỹ thuật điện và công nghiệp phần mềm. München cũng là một trung tâm tài chính và bảo hiểm quan trọng củaĐức. Ngoài ra thành phố là một vị trí quan trọng củacông nghệ sinh học, tập trung ởMartinsried thuộc về làng Planegg lân cận. SauNew York, München là nơi có nhiều trụ sở của các nhà xuất bản nhất thế giới. Vào khoảng 250 nhà xuất bản đặt trụ sở chính ở đây. Công nghiệp phim và truyền hình cũng phát triển mạnh ở München và vùng phụ cận.
Đại học kỹ thuật München (TUM), thành lập năm1868 là trường kỹ thuật bách khoa, năm1872 có thêm phân khoa nông nghiệp, năm1930 trường Đại học nông nghiệp và nấu bia Weihenstephan được sáp nhập vào. Từ năm1970 trường mang tên hiện nay
Đại học quân đội München thành lập năm1973 là nơi đào tạo sĩ quan và học viên sĩ quan của quân đội.
Đại học âm nhạc và ca kịch thành lập năm1830 là trường dạy hát, năm1867 theo lời đề nghị củaRichard Wagner được chuyển về Trường âm nhạc hoàng gia Bayern, từ năm1892 được nâng lên thành Học viện quốc gia nghệ thuật âm thanh. Năm1924 trường được mang tên là Đại học âm nhạc München. Từ năm1998 trường mang tên hiện nay.
Đại học triết München, thành lập năm1925 tạiPullach và trong cùng năm trường được công nhận là trường đào tạo linh mục. Trường thuộc về dòng Tên (dòng Jesuit)
.svg)
_in_Germany.svg)
.svg)
