Mùa hè haymùa hạ (âm Nôm cho chữ Hạ,Tiếng Anh:summer) là một trong bốnmùa thường được công nhận ở các vùngôn đới vàcận cực. Mùa hạ là mùa nóng nhất trong năm và thời điểm nó diễn ra rơi vào khoảng saumùa xuân và trướcmùa thu, thường bắt đầu từtháng sáu đếntháng tám ởBắc Bán Cầu và từtháng mười hai đếntháng hai ởNam Bán Cầu (Tức là khi ở Bắc Bán Cầu đang là mùa hè thì ở Nam Bán Cầu sẽ là mùa đông và ngược lại) Vào ngàyhạ chí, ngày là dài nhất còn đêm thì ngắn nhất, và kể từ sau ngày hạ chí trở đi quãng thời gian ban ngày bắt đầu giảm dần. Điểm khởi đầu của mùa hè là khác nhau phụ thuộc vàokhí hậu, truyền thống và văn hóa của từng quốc gia trên thế giới.
TrênTrái Đất, mùa này được định nghĩa theo tập quán trongkhí tượng học như là toàn bộ các thángSáu,Bảy vàTám ởBắc bán cầu và toàn bộ các thángMười Hai,Một vàHai ởNam bán cầu. Tại một số nước phương Tây, ngày đầu tiên của mùa hạ (ở Bắc bán cầu) rơi vào hoặc là xấp xỉ ngày21 tháng 6 (hạ chí) hoặc vào ngày1 tháng 6 (ngày thứ nhất là theo ý nghĩathiên văn học, ngày thứ hai là theo ý nghĩa khí tượng học). Theo lịch Trung Quốc cổ đại, mùa hạ bắt đầu vào khoảng ngày6 tháng 5, vớitiết khí có tên gọi là 立夏 (lập hạ), tức "ngày bắt đầu mùa hè" và chấm dứt khi kết thúc tiếtđại thử vào ngày 6 hoặc 7 tháng 8 dương lịch.
Mùa hạ nói chung được nhìn nhận như là mùa với những ngày có thời gian ban ngày dài nhất và nóng nhất trong năm, trong đó ánh sáng ban ngày là chủ yếu, mặc dù ở các mức độ khác nhau theo vĩ độ. Ở các vĩ độ cao, thời gian chạng vạng chỉ kéo dài trong vài giờ, càng lên các vĩ độ cao hơn thì thời gian chạng vạng càng ngắn lại (nếu tính cùng một thời điểm nhất định trong mùa hạ). Đôi khi trong những ngày cận kề với ngàyhạ chí thì nó có thể tạo ra nhữngđêm trắng nổi tiếng như ởSt. Petersburg vàScandinavia.
Đôi khi người ta cũng gọi nó là mùa của "Mặt Trời giữa đêm" ởBắc cực cũng như ởIceland.
Đối với nhiều người ở phương Tây, các mùa được coi là bắt đầu và kết thúc ở các điểm chí và các điểm phân theo ý nghĩa "thiên văn học". Tuy nhiên, do hiện tượngtrễ mùa, thời điểm bắt đầu của mùa "khí tượng học" đến sớm hơn, vào khoảng 3 tuần so với thời điểm bắt đầu của mùa "thiên văn". Sự chênh lệch về thời gian này giữ cho định nghĩa "khí tượng học" phân chia mùa đối xứng xung quanh khoảng thời gian ấm nhất/lạnh nhất của năm hơn so với mùa "thiên văn". Ngày nay, định nghĩa "khí tượng học" là phổ biến nhất, nhưng trong quá khứ thì định nghĩa "thiên văn" là phổ biến hơn và ngày nay thì một số người vẫn thích sử dụng nó. Ngoài ra, các điểm phân và các điểm chí còn được coi là điểm phân chia giữa mùa, chứ không phải là điểm bắt đầu, chẳng hạn trongthiên văn học của người Trung Quốc và các nước xung quanh chịu ảnh hưởng thì mùa hạ bắt đầu vào khoảng ngày6 tháng 5, vớitiết khí có tên gọi là 立夏 (lập hạ), tức "ngày bắt đầu mùa hè".
Trong phần lớn các quốc gia, trẻ em đượcnghỉ hè trong khoảng thời gian này của năm, mặc dù ngày có thể khác nhau. Một số bắt đầu vào đầu tháng Sáu, mặc dù tại Anh thì trẻ em trong độ tuổi 5-16 chỉ được nghỉ hè vào giữa tháng Bảy.
Mùa hè cũng là mùa mà nhiều loạihoa quả,rau cỏ và các loạithực vật khác có sự phát triển đầy đủ nhất.
Mùa hè ởViệt Nam là mùa mà học sinh được nghỉ học. Tại các trường tiểu học, trung học cơ sở và trung hoc phổ thông, học sinh được nghỉ học từ cuối tháng 5 và đi học trở lại vào đầu tháng 9. Các trường cấp lớn hơn thì học sinh được nghỉ học muộn hơn và bắt đầu năm học cũng sớm hơn. Đối với lứa tuổi học sinh thì nó thường được gắn liền với hình ảnh của câyphượng vĩ và conve cũng như là mùa của sự chia tay của cáchọc sinh cuối mỗi cấp học. Trong nông nghiệp, mùa này cũng là mùa thu hoạchvụ chiêm xuân. Đối với những người thích du lịch thì đây là mùa phù hợp nhất để đi tắm biển hay nghỉ mát ở những vùng núi cao để tránh cái nóng oi bức.
Trong công nghiệp điện ảnh củaHoa Kỳ, mùa hạ còn có tên riêng là "mùa của bom tấn". Nó là thời gian của các cạnh tranh và đem lại lợi nhuận nhiều nhất trong năm, trong đó một lượng lớn các bộ phim có đầu tư lớn (thông thường làphim hành động hayphim khoa học viễn tưởng) được khởi chiếu. Do điều này, mùa hạ thông thường được các nhà phê bình cũng như khán giả coi như là mùa của một số các phim thành công nhất cũng như là của một số phim thất bại nhất. "Mùa phim hè" kéo dài từ tuần đầu tiên của tháng Năm cho tới đầutháng Chín, tới ngày nghỉ cuối tuần củaNgày Lao động tại Bắc Mỹ (1 tháng 9 thay vì1 tháng 5 như toàn thế giới).
Quy ước giờ mùa hè hay làgiờ tiết kiệm ánh sáng ban ngày (DST) là quy ước chỉnh đồng hồ tăng thêm một khoảng thời gian (thường là 1giờ) so với giờ tiêu chuẩn, tại một số địa phương của một số quốc gia, trong một giai đoạn (thường là vàomùa hè) trongnăm.
Quy ước này thường được thực hiện tại các nướcôn đới hay gần cực, nơi mà vào mùa hè, ban ngày bắt đầu sớm hơn so với mùa đông vàitiếng đồng hồ.
Trongtiếng Việt hai từ "mùa hè" và "mùa hạ" (thường dùng hơn trong miền nam) được sử dụng như nhau để chỉ mùa này, nhưng ngày nay từ mùa hè có lẽ được sử dụng phổ biến hơn. Tuy nhiên, các từ "hạ" và "hè" khi nói về các vấn đề liên quan đến mùa này không phải là luôn luôn tương đương với nhau. Ví dụ người ta nóihạ chí/hạ chí tuyến mà không nói "hè chí"/"hè chí tuyến", nóilập hạ mà không nói "lập hè" hay nóinghỉ hè mà không nói "nghỉ hạ".
.jpg)
