| Kyū | |||||
 Các đai có màu được đeo bởi các võ sinh được xếp hạng kyū trong nhiều môn võ thuật, bao gồmjudo,karate,Kuk Sool Won vàtaekwondo. | |||||
| Tên tiếng Nhật | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kanji | 級 | ||||
| Hiragana | きゅう | ||||
| |||||
Kyū (級 (cấp), Kyū?phát âm tiếng Nhật:[kʲɯː]) là một thuật ngữtiếng Nhật được sử dụng trong các bộ mônvõ thuật hiện đại, cũng như trong nghệ thuậttrà đạo,cắm hoa, các bộ môncờ vây vàshogi, các bài kiểm tra học thuật và các hoạt động tương tự khác để chỉ cáccấp bậc,trình độ,mức độ thành thạo hoặc kinh nghiệm khác nhau. TạiTrung Quốc, kyū (級) được gọi là "ji", và nó được sử dụng cho các bài kiểm tra học thuật. TạiHàn Quốc, thuật ngữgeup (급) được sử dụng (cũng được chuyển dịch làgup hoặckup). Trongvõ thuật Việt Nam, để chỉ khái niệm tương đương, người ta sử dụng âm Hán Việt của từ này làcấp (khớp).
Năm 1883,Kanō Jigorō, người sáng lậpjudo, đã thành lập hệ thống xếp hạng theodan để đánh giá khả năng của các học viên Judo.[1] Hệ thống này bắt nguồn từ hệ thống xếp hạng theo dan củacờ vây, một môn thể thao từ xa xưa. Một số tổ chức kiểm tra học thuật bắt đầu sử dụng hệ thống xếp hạng theokyū để đánh giá khả năng của ứng viên.[2]
Tương tự,Sở cảnh sát Thủ đô Tokyo bắt đầu đưa vào sử dụng một hệ thống xếp hạng sử dụngkyū để đánh giá khả năng của cảnh sát vềkendo. Các thứ hạng bao gồm từ kyū thứ 8 đến kyū thứ nhất.[3]
Trong thập niên 1890,Hiệp hội Đạo đức Võ đường Đại Nhật Bản đã giới thiệu hệ thống xếp hạng theodan vàkyū cho các bộ môn võ thuật khác ởNhật Bản.[4]
Trongvõ thuật Nhật Bản hiện đại, các võ sinh được xếp hạng theokyū giữ các thứ hạng dướidan hoặcđai đen. Hệ thống xếp hạng theokyū có sự khác biệt giữa các bộ môn võ thuật, cũng như giữa các hệ phái trong mỗi bộ môn võ thuật đó. Trong một số môn võ, tất cả các võ sinh xếp hạng theokyū đều đeo đai trắng, trong khi ở một số môn khác được đeo một loại đai có màu khác, hoặc có sọc hay được đánh dấu bằng các miếng vải; ví dụ, trongkendo không sử dụng hệ thống đai. Mặc dù một số hệ phái aikido có sử dụng một hệ thống đai có màu, tiêu chuẩn cho các cấp độkyū nói chung chỉ đeo đai trắng, và với các cấp độdan thì đeo đai đen.[5]Các võ sinh được xếp hạngkyū thường được gọi làmudansha (無段者 (vô đoàn giả), mudansha?), "người không códan" và được coi là người đã có sự thọ giáo chứ không phải là võ sinh mới nhập môn. Khi các học viên đạt đến bậc nhất của đai đen, họ trở thànhshodansha (初段者 (sơ đoàn giả), shodansha?). Người giữ đai đen ở bất kì cấp độ nào được gọi là mộtyūdansha (有段者 (hữu đoàn giả), yūdansha?), "người códan".
Các tổ chức võ thuật không phải là nơi duy nhất sử dụng hệ thống dạng này. Một vài tổ chức học thuật và chuyên nghiệp cũng sử dụngkyū vàdan như các cách để đánh giá khả năng của con người. Ví dụ,Bài kiểm tra Năng lực Kanji Nhật Bản kiểm tra khả năng đọc, viết và sử dụngkanji một cách chính xác, được phân cấp dựa trênkyū.[6]
Một số môn võ gọi tên các thứ hạngkyū hoàn toàn bằng tiếng Nhật. Các thứ hạngkyū đánh giá sự tiến bộ bằng cách sử dụng một hệ thống thứ tự giảm dần, do đókyū thứ nhất là thứ hạng cao nhất. Chẳng hạn,kyū thứ nhất có thứ hạng cao hơnkyū thứ 2. Hệ thống xếp hạng theodan bắt đầu sau cấp bậckyū thứ nhất. Về cơ bản,kyū là số bậc phải vượt qua trước khi đạt đến sự thành thạo trong các động tác, trong khidan là số bậctrong quá trình thành thạo.
"Chuẩn"kyū thứ nhất và "chuẩn"kyū thứ hai là các cấp bậc sử dụng trong các bài kiểm tra ngôn ngữ, bởi vì thường khó có thể vượt qua kỳ thi ở thứ hạngkyū thứ nhất và thứ hai.
| Cấp bậc | Phiên âm | Tiếng Nhật |
|---|---|---|
| Nhất cấp (thứ nhất - cao nhất) | Ikkyū | 1級 / 一級 |
| Chuẩn nhất cấp | Jun'ikkyū | 準1級 / 準一級 |
| Nhị cấp (thứ hai) | Nikyū | 2級 / 二級 |
| Chuẩn nhị cấp | Junnikyū | 準2級 / 準二級 |
| Tam cấp (thứ ba) | Sankyū | 3級 / 三級 |
| Tứ cấp (thứ tư) | Yonkyū | 4級 / 四級 |
| Ngũ cấp (thứ năm) | Gokyū | 5級 / 五級 |
| Lục cấp (thứ sáu) | Rokkyū | 6級 / 六級 |
| Thất cấp (thứ bảy) | Nanakyū | 7級 / 七級 |
| Bát cấp (thứ tám) | Hakkyū / Hachikyu | 8級 / 八級 |
| Cửu cấp (thứ chín) | Kyūkyū | 9級 / 九級 |
| Thập cấp (thứ mười) | Jikkyū / Jukkyū | 10級 / 十級 |
| Vô cấp (không xếp hạng) | Mukyū | 無級 |
Thứ hạng thấp nhất trongkyū đôi khi được gọi là "Mukyū" (無級), nghĩa là "không xếp hạng". Thứ hạngkyū thấp nhất phụ thuộc vào các tổ chức. Ví dụ,Liên đoàn Judo Hoa Kỳ đặtkyū thứ 12 là cấp bậc thấp nhất trong lớp thiếu niên, vàkyū thứ bảy là thấp nhất trong lớp trưởng thành.
Tại Nhật, độ khó được phân thành ba loại như trong danh sách sau đây.
| Cấp bậc | Phiên âm | Tiếng Nhật |
|---|---|---|
| Thượng cấp (cao nhất) | Jōkyū | 上級 |
| Trung cấp (hạng trung) | Chūkyū | 中級 |
| Sơ cấp (mới bắt đầu) | Shokyū | 初級 |
Hệ thống phân cấp kyū cũng được sử dụng ởTrung Quốc. Kyū (級) ở Trung Quốc được gọi là "ji" (với cùng kí tự nhưng khác cách phát âm), và thứ tự giảm dần được sử dụng tương tự như ở Nhật Bản.
Trong một sốphong cách, võ sinh đeo đai trắng cho tới khi nhận được thứ hạngdan đầu tiên hoặc đai đen, trong khi ở các môn khác một loạt các màu sắc được sử dụng cho các cấp bậckyū khác nhau. Việc đeo các đai có màu sắc thường được gắn liền với các thứ hạngkyū, đặc biệt trong các môn võ thuật hiện đại như karate và judo (là nơi bắt nguồn tục lệ này). Tuy nhiên, không có sự liên kết mang tính tiêu chuẩn nào của các màu sắc của đai với các cấp bậc cụ thể và các hệ phái cũng như các tổ chức khác nhau mà phân định màu sắc một cách độc lập; xemXếp hạng trong judo cho các ví dụ của biến thể trong khuôn khổ một môn võ thuật. Tuy nhiên, màu trắng thường là đai có thứ hạng thấp nhất và màu nâu là màu có thứ hạngkyū cao nhất, và thường thì màu sẫm hơn thì có thứ hạng cao hơn, nghĩa là gần với đai đen hơn.
Hệ thống sử dụng các đai màu khác nhau để đánh dấu thứ hạng không được chấp nhận rộng rãi trong võ thuật. Những người ủng hộ các màu sắc của đai chỉ ra sự sử dụng của họ như là một dấu hiệu thị giác đơn giản thể hiện kinh nghiệm, như kết hợp các đối thủ đểthi đấu tự do, cho phép các đối thủ đánh giá kỹ năng của nhau một cách chính xác và phân chia chúng cho các cuộc thi.[7]Những người phản đối việc sử dụng đai có màu cũng thường lo ngại rằng võ sinh sẽ lo lắng quá nhiều về các thứ hạng mang tính tương đối, và trở nên kiêu ngạo với sự quảng bá và sự khác biệt không đáng kể,[8] trong khi những người ủng hộ cảm thấy rằng bằng cách cung cấp những dấu hiệu nhỏ cho thấy sự thành công và được công nhận, võ sinh sẽ cảm thấy tự tin hơn, và việc đào tạo của họ sẽ có cấu trúc hơn, và rằng hệ thống xếp hạng khuyến khích võ sinh đạt đến trình độ cao hơn để hỗ trợ những người có trình độ thấp hơn và những võ sinh có thứ hạng thấp hơn tôn trọng người cao cấp hơn.
