Các kim loại kiềm thổ được đặt tên theo cácoxide của chúng, cácđất kiềm, có tên gọi cũ là berylia, magiêsia,vôi sống, strontia và baryta. Chúng được gọi là kiềm thổ vì các thuộc tính tự nhiên trung gian của chúng giữa các chất kiềm (oxide của các kim loại kiềm) và các loạiđất hiếm (oxide của các kim loạiđất hiếm). Sự phân loại của một số chất bề ngoài trơ như là 'đất' có lịch sử hàng thiên niên kỷ. Hệ thống được biết sớm nhất được sử dụng bởi những người Hy Lạp cổ đại gồm có 4 nguyên tố, bao gồm cả đất. Hệ thống này sau đó được làm rõ hơn bởi các nhà triết học và giả kim thuật nhưAristotle (thế kỷ IV TCN),Paracelsus (nửa đầu thế kỷ XVI),John Becher (giữa thế kỷ XVII) vàGeorg Stahl (cuối thế kỷ XVII), với việc phân chia 'đất' thành ba hay nhiều loại hơn. Sự nhận thức về 'đất' không phải là một nguyên tố mà là hợp chất được đề cập bởi nhà hóa họcAntoine Lavoisier. Trong tác phẩmTraité Élémentaire de Chimie (Các nguyên tố hóa học) năm1789 ông gọi chúng làSubstances simples salifiables terreuses, tứccác nguyên tố đất tạo thành muối. Sau đó, ông thấy rằng các đất kiềm có thể là các oxide kim loại, nhưng ông thừa nhận rằng đó chỉ là phỏng đoán. Năm1808, dựa trên tư tưởng của Lavoisier,Humphry Davy trở thành người đầu tiên thu được các mẫu kim loại bằng cách điện phân các loại 'đất kiềm' nóng chảy.
Chúng là các nguyên tố hoạt động mạnh và ít khi tìm thấy ở dạngđơn chất trong tự nhiên. Trong lớp vỏ Trái Đất kim loại kiềm thổ chiếm tỉ lệ 4,16 % (trong đấy 67 % Calcium, 31 % Magnesium, 1,4 % Barium, 0,6 % Strontium và 1 lượng rất ít Berylium và Radium).
Các kim loại kiềm thổ là cáckim loại có màu trắng bạc, mềm, có khối lượng riêng thấp, có phản ứng tức thời với các nguyên tố thuộc nhómhalogen để tạo thành cácmuối điện ly và vớinước để tạo thành cáchydroxide kiềm thổ mạnh về phương diện hóa học tức cácbase (haybazơ). Ví dụsodium vàpotassium có phản ứng vớinước ở nhiệt độ phòng, cònmagnesium chỉ có phản ứng với hơi nước nóng,calcium thì phản ứng với nước nóng.
Các nguyên tố này chỉ có haielectron ở lớp ngoài cùng xs2, vì thế trạng thái năng lượng ưa thích của chúng là dễ mất đi hai electron này để tạo thànhion cóđiện tích dương 2.
