Khartoum (phiên âm:Khác-tum;tiếng Ả-rập:الخرطومal-Kharṭūm nghĩa đen là "vòi convoi") là thủ đôSudan cùng là lỵ sở tiểu bang Khartoum. Với vị trí nơi sôngNin Trắng từUganda phía nam vàNin Xanh từEthiopia phía đông dồn về, Khartoum nằm trên dẻo đất hẹp kẹp giữa hai con sông nên mới có tên là "Vòi con voi".
Nội thành Khartoum có hơn một triệu dân nhưng nếu tính thêm vùng phụ cận gồm al-Khartum Bahri và Umm Durman thì Khartoum có hơn tám triệu dân.
Năm 1821 Ibrahim Pasha, phụ chính nướcAi Cập cho khai sinh Khartoum làm tiền đồn cho quân đội Ai Cập chiếm đóng Sudan. Vì vị trí thuận lợi, thị trấn đó nhanh chóng biến thành chỗ giao thương kể cả nạn buônnô lệ.
Tháng Ba năm 1884 trong khi quân đội hỗn hợp Anh-Ai Cập dưới sự chỉ huy của tướngCharles George Gordon chiếm đóng Khartoum thì Mahdi Muhammad Ahmad dấy quân vây đánh thị trấn này. Tháng Giêng năm sau Khartoum thất thủ và phe bại trận bị tàn sát.
Tháng Chín năm 1898 tướng Horatio Kitchener dẫn đoàn quânAnh phản công, đánh một trận quyết liệt ở Umm Durman (Omdurman) và chiếm lại Khartoum. Từ đấy Khartoum biến thành thủ phủ xứSudan thuộc Anh-Ai Cập. Khi Sudan được trao trả độc lập năm 1956 thì Khartoum chuyển tiếp thành thủ đô.
Khartoum từng chứng kiến nhiều biến động như năm 1973 nhómkhủng bố "Tháng Chín Đen" (munattamat aylul al-aswad) bắt 10 nhân viên ngoại giao sứ quánẢ Rập Xê Út làmcon tin. Đại sứ và phó đại sứMỹ cùng đại diệnBỉ đều bị sát hại.
Sang thập niên 1980, hàng trăm nghìn dântỵ nạn từ các nướcUganda,Ityoppya,Ertra vàTchad đổ về Khartoum lánh nạn chiến tranh ở các nước lân bang đó. Thêm vào đó khi cuộc Nội chiến Sudan lan rộng và chiến tranhDarfur bùng nổ, số dân tản cư về Khartoum càng đông, sống chen chúc ở ngoại vi thành phố.
Khartoum bước sang thời kỳ căng thẳng quốc tế năm 1998 khi hai tòa đại sứ Mỹ tạiTanzania vàKenya bị nổbom. Hoa Kỳ kết tội tổ chứcal Qaeda doOsama bin Laden điều khiển từ Khartoum nên bắnhỏa tiễn cruise phản công, phá sập xưởng dược chế al-Shifa ở al-Khartum Bahri.
Khartoum phát triển mạnh sau hòa bình được tái lập với hòa ước giữa chính phủ Khartoum và lực lượng quân đội của Phong trào Giải phóng Dân tộc Sudan (SPLA). Tuy vậyhạ tầng cơ sở thành phố còn rất kém và mức sống người dân vẫn thấp.
Công nghiệp thành phố có kỹ nghệ ấn loát, sản xuấtthủy tinh, chế biến thực phẩm, và ngànhdệt. Ngànhdầu lửa gồm xưởnglọc dầu cùng xưởng chế biến các phụ sản dầu lửa đóng một vai trò lớn trong nền kinh tế Khartoum.
Viện Bảo tàng Quốc gia Sudan thành lập năm 1971 có trụ sở chính ở Khartoum. Viện có bộ sưu tập với nhiều vật cổ đại Ai Cập kể cả hai ngôi đền Buhen và Semna được chuyển từ miền bắc về Khartoum để tránh ngập lụt vì hậu quả việc xâyđập Aswan.
^"Klimatafel von Khartoum / Sudan"(PDF).Baseline climate means (1961-1990) from stations all over the world (bằng tiếng Đức). Deutscher Wetterdienst.Bản gốc(PDF) lưu trữ ngày 5 tháng 3 năm 2017. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2016.
^"Ankaranın Kardeş Şehirleri".ankara.bel.tr (bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ). Ankara.Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 10 năm 2020. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2020.
^"Cidades Irmãs".internacional.df.gov.br (bằng tiếng Bồ Đào Nha). Escritório de Assuntos Internacionais, Governo do Distrito Federal.Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 12 năm 2021. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2020.
.svg)
