José Saramago sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo ở một làng nhỏ cách thủ đôLisboa 100 km. Bố là lính pháo binh trongChiến tranh thế giới thứ nhất, quyết định bỏ công việc đồng áng lên sống ở Lisboa. Những năm tiểu học, cậu là một học sinh giỏi: hoàn thành lớp ba và lớp bốn chỉ trong một năm. Khi lớn lên, vì không có khả năng tài chính Saramago phải vào học một trường kĩ thuật để trở thành thợ cơ khí. Học xong hai năm, Saramago làm việc cho một tiệm sửa chữa xe hơi, vào buổi tối, ông thường tới một thư viện công cộng ở Lisboa để đọc sách tự học thêm.
Năm 1944, José Saramago cưới vợ, chuyển sang làm việc ở cơ quan phúc lợi xã hội. Năm 1947, ông viết xong cuốn tiểu thuyết đầu tiênViúva (Góa phụ) nhưng do yêu cầu nhà xuất bản đã đổi thànhTerra do Pecado (Mảnh đất tội lỗi). Sau đó Saramago còn bắt tay viết thêm mấy tiểu thuyết, nhưng rồi ông hiểu ra rằng mình chưa có gì để nói với thế giới nên đã lặng lẽ biến khỏi văn đàn suốt 19 năm không ai để ý.
Vì các lý do chính trị, năm 1949 Saramago bị thất nghiệp nhưng nhờ lòng hảo tâm của một thầy giáo cũ ở trường kĩ thuật, ông tìm được việc làm ở công ty hợp kim. Sau đó ông chuyển sang làm việc với nhà xuất bảnEstudios Cor. Đến năm 1966, ông xuất bảnOs Poemas Possíveis (Chùm thơ có thể) đánh dấu sự trở lại của ông với văn chương. Năm 1969 ông vàoĐảng Cộng sản Bồ Đào Nha. Năm 1970, ông xuất bản tập thơProvavelmente Alegria (Có thể đây là niềm vui). Sau khi li dị năm 1970, ông có mối quan hệ với nhà vănIsabel Da Nóbrega. Năm 1971, ông rời nhà xuất bản, làm việc trong hai năm cho tờ báo buổi tốiDiario de Lisboa. Năm 1975, Saramago xuất bản tập thơO Ano de 1993 (Năm 1993) và tiểu thuyếtManual de Pintura e Caligrafia (Tài liệu về hội họa và thư pháp, 1978); tiếp đó ông liên tiếp cho ra đời các tập truyện và tiểu thuyết nhưObjecto Quase (Mục tiêu Quase, 1978),Đêm tối (1979),Que farei com este livro? (Tôi có thể làm gì với quyển sách này?, 1980)...
Năm 1988, ông kết hôn với nhà báoPilar Del Rio. Năm 1993, ông bắt đầu viết hồi ký gồm năm tập. Năm 1995, ông được traogiải Camoes. Năm 1998 ông được traogiải Nobel Văn học, cho đến nay là người Bồ Đào Nha duy nhất được nhận giải thưởng này. Năm 2000 Saramago hoàn thành tiểu thuyếtA Caverna (Hang động), là cuốn cuối cùng trong bộ ba tiểu thuyết – 2 cuốn đã xuất bản làEnsaio sobre a Cegueira (Mù lòa, 1995) vàTodos os nomes (Mọi cái tên, 1997).
Sáng tác của Saramago đa dạng và đầy mâu thuẫn. Tiểu thuyếtPhúc âm theo Jesus Christ (1991) bị nhà thờCơ đốc giáo buộc tội "coi thường sự thật lịch sử và xuyên tạc các nhân vật chính trongTân ước" nhưng lại được tái bản hơn hai chục lần trong nước và được dịch ra 25 thứ tiếng nước ngoài.
Một trí thức tự học, gắn bó với văn chương từ trẻ nhưng phải đến sáu chục tuổi mới được thừa nhận, Saramago thường cay đắng nói: "Lênsao Hỏa còn dễ hơn là gọi được cửa trái tim của những kẻ cùng thời". Tuy vậy,giải Nobel có vẻ đã phủ nhận suy nghĩ bi quan này.
