Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Bước tới nội dung
WikipediaBách khoa toàn thư mở
Tìm kiếm

Idaho

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bài viết nàycần thêmchú thích nguồn gốc đểkiểm chứng thông tin. Mời bạn giúphoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tớicác nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ. (Tìm hiểu cách thức và thời điểm xóa thông báo này)
Đối với các định nghĩa khác, xemIdaho (định hướng).
Idaho
—  Tiểu bang  —
Tên hiệu: Gem State (Tiểu bang Ngọc)
Bản đồ Idaho
Bản đồ của Hoa Kỳ với Idaho được đánh dấu
Idaho trên bản đồ Thế giới
Idaho
Idaho
Quốc giaHoa Kỳ
Ngày gia nhập3 tháng 7 năm1890 (43)
Thủ phủBoise
Thành phố lớn nhấtBoise
Chính quyền
 • Thống đốcButch Otter (Cộng hòa)
Diện tích
 • Tổng cộng83,642 mi2 (216,632 km2)
Thứ hạng diện tích14
Kích thước
 • Rộng479 mi (771 km)
 • Thứ hạng39
 • Mật độ15,6/mi2 (6,04/km2)
Ngôn ngữ
 • Ngôn ngữ chính thứcTiếng Anh
Múi giờUTC-7, UTC-8, America/Denver
 • Mùa hè (DST)PDTMDT (UTC−7/−6)
Viết tắt USPSID
Mã điện thoại208
Mã ISO 3166US-ID
Vĩ độ42°N –49°N
Kinh độ111°W – 117°W
Websitewww.idaho.gov

Idaho (có thể phát âm như "Ai-đa-hồ") là mộttiểu bang thuộcmiền Tây BắcHoa Kỳ.

Địa lý

[sửa |sửa mã nguồn]
Phong cảnh Idaho

Idaho giáp vớiWashington,Oregon,Nevada,Utah,Montana,Wyoming, và tỉnhBritish Columbia củaCanada, biên giới Idaho–BC kéo dài 77kilômét (48dặm). Phong cảnh có đất gồ ghề và vài trong những vùng lớn nhất được để yên trong nước Mỹ. Tiểu bang này thuộc vềdãy núi Rocky và có cảnh hay và rất nhiều tài nguyên. Nó có những dãy núi cao ngất có phủ tuyết, thác ghềnh, hồ yên ổn, và hẻm núi sâu. Nước củasông Snake chảy quahẻm Hells, nó sâu hơnGrand Canyon.Thác Shoshone xuống những vách đá gồ ghề từ cao hơnthác Niagara.

Nhánh sông Cong (Crooked Creek) ở vùng hoang vu Gospel Hump

Các sông lớn nhất của Idaho làsông Rắn (Snake River),sông Clearwater, vàsông Cá hồi (Salmon River). Các sông quan trọng kia cósông Boisesông Payette.

Nơi cao nhất ở Idaho (3,9 km hay 12.662foot) làđỉnh Borahdãy núi Sông Mất (Lost River Mountains) về phía bắc củaMackay. Nơi thấp nhất của Idaho nằm trongLewiston, ở đấy sông Clearwater nối với sông Rắn và chảy tiếp tớiWashington.

Phần nhiều của những thành phố lớn ở Idaho, kể thủ phủBoise,Idaho Falls,Pocatello, vàTwin Falls, thuộc vềMúi giờ dãy Rocky. Các vùng về phía bắc của sông Cá hồi, kểCoeur d'AleneLewiston, thuộc vềMúi giờ Thái Bình Dương.

Các thành phố quan trọng

[sửa |sửa mã nguồn]
Trụ sở cơ quan lập pháp tiểu bang tại Boise

Các khu vực thành thị hơn 100.000 dân:

Các khu vực thành thị hơn 10.000 dân:

Các thành phố và thị trấn nhỏ hơn:

Các hồ lớn

[sửa |sửa mã nguồn]
  • Khu giải trí Quốc gia Sawtooth
    • Hồ Redfish
    • Hồ Alturas
    • Hồ Petit
    • Hồ Sawtooth
Lưu vực Thí nghiệm Nhánh sông Reynolds ởdãy núi Owyhee cách Boise khoảng 80 km (50 dặm) về hướng tây nam

Các công viên quốc gia

[sửa |sửa mã nguồn]

Các công viên này trực thuộcDịch vụ Vườn Quốc gia (NPS) của chính phủ liên bang:

Lịch sử

[sửa |sửa mã nguồn]
Bài chi tiết:Lịch sử Idaho
Đại úyMeriwether Lewis (trái) và Thiếu úyWilliam Clark (phải)

Miền Idaho có thể có người ở từ 14.500 năm trước đây. Khi các nhàkhao cổ học đào tạihang Ụ Wilson (Wilson Butte Cave) gầnTwin Falls vào năm1959, họ tìm ra những đồ của con người, bao gồm nhữngđầu mũi tên, những trong đồ tạo tác cũ nhất tạiBắc Mỹ. Cácthổ dân Mỹ đông nhất ở vùng đó có ngườiNez Perce về miền bắc và nhánh bắc và tây của dânShoshone về miền nam.

Tuy nhiên, Idaho là tiểu bang ngày nay cuối cùng được thám hiểm bởi ngườiÂu Châu.Cuộc thám hiểm của Lewis và Clark bước chân vào miền Idaho ngày nay vào ngày12 tháng 8 năm1805 tạiđèo Lemhi. Cuộc thám hiểm đầu tiên vào miền nam Idaho được tin là một nhóm đứng đầu làWilson Price Hunt, họ đi sông Rắn River để cố gắng đặt con đường sông về hướng tây từSt. Louis, Missouri đếnAstoria, Oregon vào năm18111812. Trong lúc đó, vào khoảng 8.000 thổ dân ở miền này.

Ngành buôn bán lông thú và công việc truyền giáo mang những thực dân đầu tiên vào miền này. Năm1809,Nhà Kullyspell, nhà đầu tiên có ngườiMỹ trắng làm chủ và trạm buôn bán đầu tiên ở Idaho, được xây dựng. Năm1836,Henry H. Spalding xây mộthội truyền giáo gầnLapwai, ở đấy ông in ra cuốn sách đầu tiên của miền Tây Bắc, thành lập nhà trường đầu tiên của Idaho, xây dựng hệ thống tưới đầu tiên, và trồngkhoai tây đầu tiên của tiểu bang.Narcissa WhitmanEliza Hart Spalding là những phụ nữ da trắng đầu tiên vào miền Idaho ngày nay. Hội truyền giáo Cataldo, kiến trúc cũ nhất vẫn đứng ở Idaho, được xây dựng tạiCataldo bởidân Coeur d'Alene và các nhà truyền giáoCông giáo từ năm1848 đến1853.

Trong thời kỳ này, miền Idaho thuộc về lãnh thổ vô tổ chức được gọi Miền Oregon và bị Hoa Kỳ vàVương quốc Anh tuyên bố quyền đất này. Hoa Kỳ giành được quyền đất này doHiệp ước Oregon năm1846. Biên giới đầu tiên củaLãnh thổ Oregon vào năm1848 bao gồm cả ba tiểu bang ven biển thuộc miền Tây Bắc ngày nay và kéo dài về hướng đông tớiđường chia lục địa. Năm1853, các vùng ở bên bắc củavĩ tuyến 46° bắc được trở thành Lãnh thổ Washington, chia đôi miền Idaho ngày nay. Miền này được hợp nhất lại vào năm1859, sau khi Oregon được phong cấp tiểu bang và các biên giớiLãnh thổ Washington bị vẽ lại.

Bản đồ Đường Oregon cũ (1852–1906) doEzra Meeker vẽ

Tuy hàng ngàn người đi qua Idaho trênĐường Oregon và qua miền này do cuộcđổ xô tìm vàng ở California năm1849, nhưng chỉ có ít người ở lâu. Thị trấn đầu tiên ở Idaho làFranklin, được thành lập vào tháng 4 năm1860 bởi các ngườiMormon tin rằng họ vẫn còn ởLãnh thổ Utah (cuộc đo đạc sau đó cho rằng họ thực sự đã qua biên giới). Sau đó cùng năm, cuộc đổ xô tìm vàng đầu tiên trong một loạt đổ xô ở Idaho bắt đầu tạiPierceQuận Clearwater ngày nay. Tới năm1862, các thị trấn đã được xây dựng ở miền bắc và miền nam do công nghiệp mỏ mở mang.

Ngày4 tháng 3 năm1863,Tổng thốngAbraham Lincoln ký đạo luật thành lậpLãnh thổ Idaho từ những phần của Lãnh thổ Washington vàLãnh thổ Dakota với thủ phủ tạiLewiston. Lãnh thổ Idaho đầu tiên bao gồm phần lớn của những vùng mà tương lai được trở thành các tiểu bang Idaho, Montana, và Wyoming, và có dân số ít hơn 17.000 người. Lãnh thổ Idaho được cùng biên giới với tiểu bang ngày nay vào năm1868.

Khi Tổng thốngBenjamin Harrison ký đạo luật nhận Idaho là tiểu bang Hoa Kỳ ngày3 tháng 7 năm1890, dân số của tiểu bang là 88.548 người.George L. Shoup được trở thành thống đốc đầu tiên của tiểu bang này.

Tên gọi

[sửa |sửa mã nguồn]

Idaho có tên rất bất thường. Có lẽ là đây là tiểu bang duy nhất được đặt tên do mộttrò đánh lừa. Khi người ta đang chọn tên cho lãnh thổ mới, người vận động hành langGeorge M. Willing đề nghị "Idaho" vì cho rằng đây là một từ trong tiếng thổ dân có nghĩa "cái quý nhất của dãy núi". Sau đó, ông Willing bị phát hiện là đã tự đặt ra cái tên này, và vì thế lãnh thổ Idaho này được đổi tên thànhColorado. Cuối cùng, chuyện này bị quên lãng, và Idaho ngày nay được đặt tên này khi Lãnh thổ Idaho được thành lập chính thức năm 1863.

Tham khảo

[sửa |sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài

[sửa |sửa mã nguồn]
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện vềIdaho.
Boise (thủ phủ)
Các chủ đề
Vùng
Thành phốr
lớn
Thành phố
nhỏ
Quận
Cáctiểu bang (50)
Đặc khu liên bang
Vùng quốc hải
Tiểu đảo xa
Các khu bản địa
Quốc gia liên kết
Cổng thông tin:
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Idaho&oldid=74147590
Thể loại:
Thể loại ẩn:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp