Helen Hayes Brown (10.10.1900 – 17.3.1993) là nữdiễn viênngười Mỹ có sự nghiệp kéo dài tới gần 80 năm. Bà từng được mệnh danh là "Đệ nhất phu nhân của Kịch nghệ Hoa Kỳ" và là một trong số 12 diễn viên đã đoạt 4 giải quan trọng làGiải Oscar,Giải Emmy,Giải Grammy vàGiải Tony. Bà cũng đượctổng thống Ronald Reagan trao tặngHuân chương Tự do Tổng thống - một huy chương cao quý nhất dành cho một thường dân (civilian) - trong năm 1986.[1] Năm 1988, bà được traoHuy chương quốc gia về Nghệ thuật (National Medal of Arts). Tên bà được đặt choGiải Helen Hayes, một giải thưởng hàng năm dành cho những diễn viên kịch nghệ chuyên nghiệp xuất sắc ở vùngWashington, D.C. từ năm 1984. Năm 1955 tên của "Nhà hát Fulton" trên đường 46thành phố New York thuộc khuBroadway được đặt lại là "Nhà hát Helen Hayes" theo tên bà. Khi nhà hát này bị phá bỏ 1982, thì "Little Theatre" gần bên đã được đặt lại theo tên bà.
Helen Hayes sinh tạiWashington D.C. ngày 10.10.1900. Mẹ của Hayes - Catherine Estelle (nhũ danh Hayes), hoặc Essie – là một nữ diễn viên có triển vọng, làm việc trong các công ty du lịch[2][3], còn cha là Francis van Arnum Brown, làm một số công việc khác nhau, trong đó có chân thư ký tại Cơ quan môn bài Washington, người quản lý và làm nhân viên bán hàng cho một cửa hàng bán buôn thịt[3][4]. Ông bà ngoại của Hayes là ngườiCông giáoIreland nhập cư vàoHoa Kỳ trong thời kỳ Ireland bị "Nạn đói lớn" (1845-1852)[5].
Hayes bắt đầu sự nghiệp kịch nghệ từ khi mới 5 tuổi khi làm ca sĩ ở Nhà hát Belasco của Washington D.C.(trên quảng trường Lafayette, đối diện với Nhà Trắng)[7] Khi 10 tuổi, bà đã làm một phim ngắn tên làJean and the Calico Doll.
Hayes trở lại Hollywood trong thập niên 1950, tham gia các phimMy Son John (1952) và phimAnastasia (1956). Việc diễn xuất của bà ở phimAnastasia được coi là sự trở lại với điện ảnh—Bà đã ngưng đóng phim nhiều năm do cái chết của cô con gái Mary, và sức khỏe sa sút của ông chồng bà.
Năm 1955Nhà hát Fulton được đặt theo tên bà. Tuy nhiên, vì lợi ích kinh doanh, trong thập niên 1980 người ta muốn phá nhà hát này cùng 4 nhà hát khác để xây một khách sạn lớn vớiNhà hát Marquis. Để thực hiện ý muốn phá nhà hát này cùng 3 nhà hát khác, cũng nhưkhách sạn Astor, gìới kinh doanh đã được sự đồng ý của Hayes trong việc phá nhà hát mang tên bà, tuy bà không làm chủ nhà hát này. Phần đất của nhà hát Helen Hayes ở Broadway đã được sử dụng để xâyTrung tâm Shakespeare ở Khu đất cao phía tây của Manhattan. Trung tâm này được hiến tặng cho Hayes vàJoseph Papp năm 1982.[8] Năm 1983 Little Theater ở phía tây đường phố 45 được đặt tên lại làNhà hát Helen Hayes để vinh danh bà, cũng như nhà hát ở Nyack, từ đó được đặt tên lại là Riverspace-Arts Center.
Không biết rõ từ lúc nào và ai đã gọi Hayes là "Đệ nhất phu nhân của sân khấu" (First Lady of the Theatre). Người bạn của bà, nữ diễn viênKatharine Cornell cũng mang danh hiệu này, và người ta cho rằng cả hai người đều xứng đáng với danh hiệu đó[9][10] Một nhà phê bình đã nói rằng Cornell đóng vai mỗi nữ hoàng như thể bà là một phụ nữ, còn Hayes đóng vai mỗi phụ nữ như thể bà là một nữ hoàng[9].
Hayes đã viết 3 quyển hồi ký:A Gift of Joy,On Reflection vàMy Life in Three Acts. Một số đề tài trong các hồi ký này là sự trở lại đạoCông giáo (bà đã bị Giáo hội khước từ sự thông công khi kết hôn với MacArthur, một tín đồTin Lành đã ly dị vợ); và về cái chết vì bệnhbại liệt của người con gái duy nhất của bà là Mary - một nữ diễn viên có triển vọng - ở tuổi 19. Người con nuôi của Hayes -James MacArthur – cũng theo nghề diễn viên, đã diễn xuất trong phimHawaii Five-O trên truyền hình. (bản thân Hayes cũng là diễn viên khách trong tậpHawaii Five-0 năm 1975, đóng vai người cô/dì của nhân vật MacArthur).
Hayes đã phải vào bệnh viện nhiều lần do bịsuyễn, bệnh càng trầm trọng hơn do nhiễm bụi ở sân khấu, buộc bà phải rút lui khỏi sân khấu vào năm 1971, ở tuổi 71[15][16].
Lần trình diễn cuối cùng của bà trên sân khấu Broadway là trong năm 1970 trong vởHarvey, đóng cặp vớiJames Stewart. Những năm cuối đời bà đã dành thời giờ để viết hồi ký và gom góp tiền cho các tổ chức đấu tranh chống bệnh hen suyễn.
Abigail Adams, Dolley Madison, Edith Wilson, Julia Grant, Leonora Clayton, Mary Todd Lincoln, Mrs. Benjamin Harrison, Mrs. Franklin Pierce, Mrs. Grover Cleveland, Mrs. James G. Blaine, Mrs. Theodore Roosevelt, Rachel Jackson
