![]() Tàu sân bay HMSIllustrious vào khoảng năm 1942 | |
Lịch sử | |
---|---|
![]() | |
Đặt hàng | 13 tháng 1 năm1937 |
Xưởng đóng tàu | Vickers-Armstrongs |
Đặt lườn | 27 tháng 4 năm1937 |
Hạ thủy | 5 tháng 4 năm1939 |
Hoạt động | 25 tháng 5 năm1940 |
Ngừng hoạt động | 1954 |
Xóa đăng bạ | 3 tháng 11 năm1956 |
Biệt danh | Lusty |
Số phận | Bị bán để tháo dỡ năm1956 |
Đặc điểm khái quát | |
Lớp tàu | Lớp tàu sân bay Illustrious |
Trọng tải choán nước |
|
Chiều dài | 226,7 m (743 ft 9 in) |
Sườn ngang | 28,9 m (95 ft) |
Mớn nước | 8,5 m (28 ft) |
Động cơ đẩy |
|
Tốc độ | 56,5 km/h (30,5 knot) |
Tầm xa |
|
Tầm hoạt động | 4.854 tấn dầu đốt |
Thủy thủ đoàn |
|
Vũ khí |
|
Bọc giáp |
|
Máy bay mang theo |
HMSIllustrious (87) là mộttàu sân bay củaHải quân Hoàng gia Anh trong giai đoạnChiến tranh Thế giới thứ hai, là chiếc tàu chiến thứ tư của Anh Quốc mangcái tên này, và là chiếc dẫn đầu tronglớp tàu sân bay mang tên nó vốn bao gồm những chiếcVictorious,Formidable vàIndomitable. Nó từng hoạt động tại nhiều chiến trường khác nhau trong Thế Chiến II:Địa Trung Hải,Ấn Độ Dương vàThái Bình Dương. Sau khi chiến tranh kết thúc, nó phục vụ trong vai trò huấn luyện cho đến khi được cho ngừng hoạt động vào cuối năm1954, và được bán để tháo dỡ vào ngày3 tháng 11 năm1956.
Illustrious được chế tạo tại xưởng đóng tàu của hãngVickers-Armstrongs tạiBarrow-in-Furness, được hạ thủy vào năm1939, và được đưa ra hoạt động vào ngày16 tháng 4 năm1940. Chiếc tàu sân bay mới có trọng lượng rẽ nước 28.000 tấn và có khả năng mang đến 52 máy bay, một số lượng bị giảm đáng kể so với những tàu sân bay đương thời do nó được trang bị sàn đáp bọc thép. Nó được thủy thủ đoàn đặt cho tên lóng làLusty.
Illustrious gia nhập hạm đội vàotháng 8 năm1940. Nhiệm sở đầu tiên của nó là tạiĐịa Trung Hải, nơi nó được sử dụng trong vai trò hộ tống các đoàn tàu vận tải, tấn công tàu bè đối phương, và không kích các vị trí mục tiêu tạiBắc Phi. Vào ngày31 tháng 8, nó được sử dụng trong cuộc tấn công các sân bay tạiMaritza. Vào ngày11 tháng 11 năm1940, nó trở thành chiếc tàu sân bay đầu tiên trong lịch sử đã tung ra một cuộc tấn công lớn vào hạm đội đối phương, khi đã tấn công vào hạm độiÝ trú đóng tại cảngTaranto. Hai mươi mốt máy bay thuộc các phi đội 813, 815, 819 và 824 xuất phát từIllustrious đã tấn công hạm đội Ý vào ban đêm. Người Ý hoàn toàn bị bất ngờ và không phòng bị, khiến mộtthiết giáp hạm bị đánh chìm và hai chiếc khác bị hư hại nặng.
Vào ngày10 tháng 1 năm1941, trong khi đang hộ tống một đoàn tàu vận tải ở về phía Đông đảoSicilia,Illustrious bị tấn công bởi nhữngmáy bay ném bom bổ nhàoSavoia-Marchetti SM.79 vàJu-87 "Stuka" của phe Trục, bị đánh trúng tám quả bom gây ra những hư hại đáng kể. Trong khi đang ở lạiMalta để sửa chữa, nó lại bị trúng bom một lần nữa, gây ngập nước phòng động động cơ và bị nghiêng sang một bên. Công việc sửa chữa tại chỗ đã khắc phục được độ nghiêng của con tàu, nhưng nó được sơn ngụy trang sao cho xem như vẫn còn bị nghiêng một phần hầu có thể tránh được những đợt ném bom kế tiếp.[1] Vào ngày23 tháng 1, nó khởi hành điAlexandria,Ai Cập để được sửa chữa tạm thời, đến nơi vào giữa trưa ngày25 tháng 1, và sau đó đi đếnVirginia để được sửa chữa triệt để tại một nơi an toàn hơn làXưởng hải quân Norfolk. Một trục chân vịt đã phải được cắt bỏ và vận tốc tối đa của con tàu bị giảm còn 42,6 km/h (23 knot).
Illustrious quay trở lại hoạt động vàotháng 5 năm1942, và lập tức được bố trí đếnẤn Độ Dương; nơi nó cùng chiếc tàu chị emIndomitable tham giaChiến dịch Ironclad, hỗ trợ cho cuộc đổ bộ của lực lượng Đồng Minh lênDiego Suarez thuộc đảoMadagascar vẫn còn do phechính phủ Vichy kiểm soát. Vào năm1943, chiếc tàu sân bay quay trở lạiĐịa Trung Hải, tham gia hoạt động cùng Lực lượng H đặt căn cứ tại lãnh thổGibraltar thuộc Anh. Nó đã giúp hỗ trợ cho cuộc đổ bộ của lực lượng Đồng Minh lên Sicilia vàotháng 9 năm1943.
Vào năm1944,Illustrious gia nhậpHạm đội Viễn Đông, nơi nó tham gia các cuộc không kích xuống các hòn đảoIndonesia:Sabang vào ngày22 tháng 7 năm1944 vàPalembang vào các ngày24 và29 tháng 1 năm1945. Sau đó, chiếc tàu sân bay đi đếnFremantle,Australia, để nghỉ ngơi và tiếp liệu. Sau đó nó khởi hành cùng với phần còn lại củaHạm đội Thái Bình Dương vào ngày4 tháng 3 đếnđảo Manus, rồi lại từ đây lên đường vào ngày19 tháng 3 đi đếnUlithi. Trong thành phần của Hạm đội Thái Bình Dương Anh Quốc, được đặt tên Lực lượng đặc nhiệm 57 bởiĐô đốc Nimitz,Illustrious hỗ trợ cho cuộc đổ bộ lênOkinawa cùng các tàu sân bayHMSIndomitable,HMSIndefatigable vàHMSVictorious. Trong khi hoạt động tạiThái Bình Dương, nó đã hai lần bị máy bay tấn công cảm tửkamikaze đâm trúng, nhưng nhờ cấu trúc vững chắc của kiểu sàn đáp bọc thép, đã có thể chịu đựng được cú va chạm mà không gây hư hại nặng và vẫn có thể tiếp tục thường trực ở vị trí chiến đấu. Tuy nhiên, một cú tấn công kamikaze khác suýt trúng vào ngày6 tháng 4 đã gây ra những hư hỏng về cấu trúc thân tàu nghiêm trọng bên dưới mực nước; và sau các hoạt động tác chiến tạiĐài Loan, nó được chiếc tàu sân bay chị emHMSFormidable thay phiên vào ngày14 tháng 4 và khởi hành điPhilippines để khảo sát các hư hỏng. Những hư hại trong chiến đấu đã tỏ ra nghiêm trọng hơn dự đoán và chiếc tàu chiến bị buộc phải quay vềSydney và sau cùng làRosyth để sửa chữa và tái trang bị. Công việc này chỉ hoàn tất vàotháng 6 năm1946, khi chiến tranh đã kết thúc.[2]
Sau chiến tranh,Illustrious được giao các vai trò huấn luyện và thử nghiệm, với vận tốc tối đa bị giới hạn còn 41 km/h (22 knot) do những hư hại tích lũy trong chiến đấu. Nó được tái trang bị và hiện đại hóa từtháng 1 đếntháng 8 năm1948, được cho ngừng hoạt động vào cuối năm1954, được bán vào ngày3 tháng 1 năm1956, và cuối cùng nó được tháo dỡ tạiFaslane sau một cuộc đời phục vụ thành công. Những chiếc tàu chị em với nóFormidable vàIndomitable cũng bị tháo dỡ trong những năm1950; vàVictorious, chiếc cuối cùng trong lớp, bị tháo dỡ vào năm1969.