Hưng Yên | |||
|---|---|---|---|
| Tỉnh | |||
 Biểu trưng | |||
 KĐTVinhomes Ocean Park 3 | |||
| Biệt danh | Xứ nhãn lồng Quê lúa Quê hương 5 tấn Thủ phủ bánh cáy | ||
| Hành chính | |||
| Quốc gia |  Việt Nam | ||
| Vùng | Đồng bằng sông Hồng(địa lý) Vùng thủ đô Hà Nội(đô thị) | ||
| Trung tâm hành chính | PhườngPhố Hiến | ||
| Trụ sởUBND | Số 10, đường Chùa Chuông, phườngPhố Hiến | ||
| Phân chia hành chính | 11 phường, 93 xã | ||
| Thành lập |
| ||
| Tổ chức lãnh đạo | |||
| Chủ tịchUBND | Nguyễn Khắc Thận | ||
| Hội đồng nhân dân | 53 đại biểu | ||
| Chủ tịchHĐND | Trần Quốc Văn | ||
| Chủ tịch UBMTTQ | Nguyễn Mạnh Hùng | ||
| Chánh ánTAND | Đỗ Mạnh Tăng | ||
| Viện trưởngVKSND | Nguyễn Văn Viện | ||
| Bí thưTỉnh ủy | Nguyễn Hữu Nghĩa | ||
| Địa lý | |||
| Tọa độ:20°51′16″B106°00′58″Đ / 20,85432°B 106,016006°Đ /20.85432; 106.016006 | |||
| |||
| Diện tích | 2.514,81 km²[1] | ||
| Dân số (2025) | |||
| Tổng cộng | 3.567.943 người[1] | ||
| Thành thị | 553.505 người (15,51%) | ||
| Nông thôn | 3.014.438 người (84,49%) | ||
| Mật độ | 1.418 người/km² | ||
| Dân tộc | Kinh | ||
| Kinh tế (2022) | |||
| GRDP | 131.642 tỉ đồng (5,72 tỉ USD) | ||
| GRDP đầu người | 102,3 triệu đồng (4.396 USD) | ||
| Khác | |||
| Mã địa lý | VN-66 | ||
| Mã hành chính | 33 | ||
| Mã bưu chính | 17xxx | ||
| Mã điện thoại | 221 | ||
| Biển số xe | 89, 17 | ||
| Website | hungyen | ||
Hưng Yên là mộttỉnh thuộc vùngđồng bằng sông Hồng, nằm ở miền BắcViệt Nam, với trung tâm hành chính cách thủ đôHà Nội khoảng hơn 55 km về phía Đông Nam. Đây là tỉnh duy nhất ở khu vựcBắc Bộ có địa hình hoàn toàn là đồng bằng, không có đồi núi.
Hưng Yên là vùng đất lưu giữ nhiều di tích lịch sử với truyền thống và văn hóa lâu đời, là quê hương của nhiều danh nhân và nhà lãnh đạo nhưTriệu Việt Vương,Trần Thủ Độ,Phạm Ngũ Lão,Hải Thượng Lãn Ông,Lê Quý Đôn,Hoàng Hoa Thám,Hoàng Văn Thái,Nguyễn Văn Linh,Tô Lâm...
Phố Hiến, trung tâm hành chính của tỉnh ngày nay, là một thương cảng cổ vang danh xứ Bắc ở thế kỷ XVI - XVII. Danh tiếng phồn hoa một thời được thể hiện qua câu ca: “Thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến”. Nơi đây từng được sánh ngang với kinh đôThăng Long về sự sầm uất với luồng thuyền bè và thương nhân đến từ hơn 10 quốc gia trên thế giới nhưNhật Bản,Trung Quốc,Anh,Pháp,Hà Lan,Bồ Đào Nha...
Với vị trí địa lý thuận lợi, nằm trongVùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, Hưng Yên đóng vai trò là cầu nối quan trọng giữa các trung tâm kinh tế lớn. Tỉnh hiện nay cũng đang phát triển mạnh mẽ về công nghiệp, thương mại và dịch vụ, hướng tới mục tiêu xây dựng đô thị văn minh và hiện đại, song vẫn giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống của vùng đất "Phố Hiến xưa".
Theo dữ liệuSáp nhập tỉnh, thành Việt Nam 2025, sau khi sáp nhập với tỉnhThái Bình, tỉnh Hưng Yên có diện tích: 2.514,81 km² (xếp thứ 34); dân số: 3.567.943 người (xếp thứ 16); GRDP năm 2024: 292.602.496 triệu VNĐ (xếp thứ 12); thu ngân sách năm 2024: 53.112.677 triệu VNĐ (xếp thứ 10); thu nhập bình quân năm 2024: 69,93 triệu VNĐ/năm (xếp thứ 6).[2]
.jpg)
Từ thờiHùng Vương đến thời kỳBắc thuộc, vùng đất Hưng Yên có tên là Tượng Quận. Cho đến thờinhà Triệu và sau đó lànhà Hán, vùng đất này được đổi tên thành quận Giao Chỉ. Năm607, dướitriều Tùy, đất Giao Châu được chia thành nhiều quận, Hưng Yên khi đó vẫn thuộc quậnGiao Chỉ. Năm679,triều Đường tổ chức lại đơn vị hành chính, chia Giao Châu thành các huyện, trong đó vùng Hưng Yên thuộc huyện Vũ Bình. Dướithời Ngô năm938, Hưng Yên thuộc đất Đằng Châu. Năm974, dướitriều Đinh, cả nước được chia thành các đạo, Hưng Yên thuộc Đằng Đạo.
Năm1002,thời Tiền Lê, hệ thống đạo được đổi thành lộ, phủ và châu, vùng Hưng Yên thuộc về Đằng Châu. Năm1005, vùng Đằng Châu được đổi Đằng Châu thành phủ Thái Bình. Năm1010 đến1222,thời Lý chia cả nước ra thành các lộ, và Hưng Yên thuộc Lộ Khoái. Đến năm1242,triều Trần tiếp tục cải tổ hành chính, Hưng Yên thuộc Khoái Lộ. Năm1407, khinhà Minh đô hộ,An Nam bị đổi thành Giao Chỉ, vùng Hưng Yên khi đó thuộc phủ Kiến Xương. Năm1426 đến năm1428, dướithời Hậu Lê, Hưng Yên thuộc Nam Đạo.
Tỉnh Hưng Yên nguyên thuộc thừa tuyênThiên Trường đặt vào năm Quang Thuận thứ 10đời Lê (1466). Năm1469, Hưng Yên thuộc thừa tuyên Thiên Trường đổi thànhSơn Nam. Đến năm Cảnh Hưng thứ 2thời Hậu Lê (1741), chia Sơn Nam thànhSơn Nam Thượng vàSơn Nam Hạ. Đờinhà Nguyễn năm Minh Mệnh thứ 3 (1822), Sơn Nam Thượng đổi thành trấn Sơn Nam còn Sơn Nam Hạ thì gọi là trấn Nam Định. Năm Minh Mệnh thứ 12 (1831), tên tỉnh Hưng Yên lần đầu xuất hiện, được thành lập gồm các huyệnĐông Yên,Kim Động,Thiên Thi,Tiên Lữ,Phù Dung củatrấn Sơn Nam vàThần Khê,Hưng Nhân,Duyên Hà của trấn Nam Định. Năm1842, đổi tên huyện Phù Dung thành huyện Phù Cừ. Năm Tự Đức thứ 15 (1862), đổi huyện Thiên Thi thành huyệnÂn Thi. Năm1885, đổi tên huyện Đường Hào thành huyệnMỹ Hào.[3][4]
Ngày21 tháng 3 năm1890, Toàn quyền Đông Dương ra nghị định thành lập tỉnh Thái Bình, gồm các huyện Vũ Tiên, Thư Trì, Chân Định, Tiền Hải, Đông Quan, Thuỵ Anh, Thanh Quan, Quỳnh Côi và Phụ Dực tách từ tỉnhNam Định) và huyện Thần Khê (tách từ tỉnh Hưng Yên).
Ngày25 tháng 2 năm1890, Toàn quyền Đông Dương ra nghị định thành lập đạo Bãi Sậy, gồm 4 huyện:
Trong năm1891, hai lần Toàn quyền Đông Dương ra nghị định (12-4) và quyết định (32-11) để bãi bỏ đạo Bãi Sậy, nhập các huyện Yên Mỹ, Mỹ Hào, Văn Lâm vào tỉnh Hưng Yên.
Ngày28 tháng 11 năm1894, Toàn quyềnĐông Dương ra nghị định cắt hai huyện Hưng Nhân và Duyên Hà thuộc tỉnh Hưng Yên sáp nhập vào tỉnh Thái Bình; lấy sông Luộc làm ranh giới giữa hai tỉnh Hưng Yên và Thái Bình.
Ngày4 tháng 2 năm1895, Kinh lược sứ Bắc Kỳ ra quyết định sáp nhập các làng Kỳ Bá, Bồ Xuyên vào phủ lỵ Kiến Xương để lập thị xã Thái Bình.
Sau năm1945, bỏ cấp phủ, các huyện có sở lỵ phủ thì đổi theo tên của phủ kiêm quản trước đó: Thanh Quan thành Thái Ninh, Trực Định thành Kiến Xương, Thần Khê thành Tiên Hưng, Đông Yên thành Khoái Châu.
Khi đó, tỉnhThái Bình có 13 đơn vị hành chính gồmthị xã Thái Bình và 12 huyện:Đông Quan,Duyên Hà,Hưng Nhân,Kiến Xương,Phụ Dực,Quỳnh Côi,Thái Ninh,Thư Trì,Thụy Anh,Tiền Hải,Tiên Hưng,Vũ Tiên.
Ngày15 tháng 8 năm1946, theo Nghị định số 1216 của Uỷ ban Hành chính Bắc Bộ thành lập thị xã Hưng Yên gồm 2 khu phố Đằng Giang và Đầu Lĩnh.
Tháng 2 năm1947, huyệnVăn Giang của tỉnhBắc Ninh được sáp nhập vào tỉnh Hưng Yên. Lúc này, tỉnh Hưng Yên gồm các thị xã Hưng Yên và các huyện Văn Lâm, Văn Giang, Mỹ Hào, Yên Mỹ, Khoái Châu, Kim Động, Ân Thi, Tiên Lữ và Phù Cừ.
Ngày2 tháng 12 năm1955, điều chỉnh địa giới của các huyện Đông Quan, Phụ Dực, Quỳnh Côi, Thái Ninh, Thụy Anh, Tiên Hưng, Tiền Hải.[5]
Ngày28 tháng 2 năm1958, điều chỉnh địa giới của ba huyện Phụ Dực, Quỳnh Côi và Thụy Anh.[6]
Ngày31 tháng 5 năm1961, xãVăn Đức thuộc huyện Văn Giang được sáp nhập về huyệnGia Lâm của thành phốHà Nội.[7]
Ngày19 tháng 4 năm1963, điều chỉnh địa giới hành chính huyện Vũ Tiên và Thư Trì để mở rộng thị xã Thái Bình.
Ngày26 tháng 1 năm1968, tỉnh Hưng Yên và tỉnhHải Dương được sáp nhập với nhau, lấy tên là tỉnhHải Hưng, tỉnh lỵ được đặt tại thị xã Hải Dương (nay là thành phốHải Dương).[8]
Ngày17 tháng 6 năm1969, 2 huyện Hưng Nhân, Duyên Hà và 5 xã: Bắc Sơn, Đông Đô, Hòa Bình, Chi Lăng và Tây Đô của huyện Tiên Hưng hợp nhất thành huyệnHưng Hà; huyện Đông Quan và phần còn lại của huyện Tiên Hưng hợp nhất thành huyệnĐông Hưng; 2 huyện Quỳnh Côi và Phụ Dực hợp nhất thành huyệnQuỳnh Phụ; 2 huyện Thái Ninh và Thụy Anh hợp nhất thành huyệnThái Thụy; 13 xã của huyện Vũ Tiên được sáp nhập vào huyệnKiếnXương, phần còn lại của huyện Vũ Tiên và Thư Trì hợp nhất thành huyệnVũ Thư.Tỉnh Thái Bình còn 1 thị xã và 7 huyện.[9]
Năm1975, thị xã Hưng Yên gồm 2 phường Lê Lợi, Minh Khai và xã Hồng Châu.
Ngày11 tháng 3 năm1977, hợp nhất 2 huyện Phù Cừ và Tiên Lữ thành huyện Phù Tiên; hợp nhất 2 huyện Văn Giang và Yên Mỹ thành huyện Văn Yên; hợp nhất 2 huyện Văn Lâm và Mỹ Hào thành huyện Văn Mỹ.[10]
Ngày24 tháng 2 năm1979, hợp nhất 2 huyện Kim Động và Ân Thi thành huyệnKim Thi; hợp nhất huyện Văn Mỹ và 1 phần huyện Văn Yên thành huyệnMỹ Văn; hợp nhất phần còn lại của huyện Văn Yên và huyện Khoái Châu thành huyệnChâu Giang.[11]
Ngày4 tháng 1 năm1982, điều chỉnh địa giới hành chính huyện Kim Thi để mở rộng thị xã Hưng Yên.
Ngày8 tháng 4 năm1982, điều chỉnh địa giới hành chính huyệnVũ Thư để mở rộng thị xã Thái Bình.
Ngày20 tháng 3 năm1986, điều chỉnh địa giới hành chính huyệnVũ Thư vàĐông Hưng để mở rộng thị xã Thái Bình.
Ngày27 tháng 1 năm1996, chia huyện Kim Thi thành 2 huyện:Kim Động vàÂn Thi.[12]
Ngày6 tháng 11 năm1996, tái lập tỉnh Hưng Yên từ tỉnhHải Hưng. Sau khi tách ra, tỉnh Hưng Yên có 6 đơn vị hành chính gồm thị xã Hưng Yên và 5 huyện: Ân Thi, Châu Giang, Kim Động, Mỹ Văn, Phù Tiên.[13]
Ngày24 tháng 2 năm1997, chia huyện Phù Tiên thành 2 huyện:Phù Cừ vàTiên Lữ.[14]
Ngày24 tháng 7 năm1999, chia huyện Châu Giang thành 2 huyện:Khoái Châu vàVăn Giang; chia huyện Mỹ Văn thành 3 huyện:Mỹ Hào,Văn Lâm,Yên Mỹ.[15]
Ngày23 tháng 9 năm2003, điều chỉnh địa giới hành chính huyệnKim Động vàTiên Lữ để mở rộng thị xã Hưng Yên.[16]
Ngày18 tháng 4 năm2003, thị xã Thái Bình được công nhận là đô thị loại III.
Ngày29 tháng 4 năm2004, chuyển thị xã Thái Bình thànhthành phố Thái Bình. Tỉnh Thái Bình có 1 thành phố và 7 huyện như hiện nay.
Vào ngày30 tháng 7 năm2007, thị xã Hưng Yên đã chính thức trở thành đô thị loại III theo Quyết định số 1012/QĐ-BXD ngày17 tháng 7 năm2007 củaBộ Xây dựng.
Ngày19 tháng 1 năm2009, chuyển thị xã Hưng Yên thànhthành phố Hưng Yên.[17]
Ngày6 tháng 8 năm2013, điều chỉnh địa giới hành chính huyệnKim Động vàTiên Lữ để mở rộng thị xã Hưng Yên.
Ngày12 tháng 12 năm2013, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 2418/QĐ-TTg công nhậnthành phố Thái Bình là đô thị loại II.
Ngày1 tháng 5 năm2019, chuyển huyện Mỹ Hào thành thị xãMỹ Hào.[18]
Ngày12 tháng 6 năm2025,Quốc hội ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15[1] về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 12 tháng 6 năm 2025). Theo đó, sáp nhập tỉnhThái Bình vào tỉnh Hưng Yên, trung tâm hành chính đặt tại tỉnh Hưng Yên hiện nay.
Tỉnh Hưng Yên nằm ở trung tâm vùngđồng bằng sông Hồng, có vị trí địa lý:
Tỉnh Hưng Yên thuộc quy hoạchVùng thủ đô Hà Nội. Trung tâm hành chính của tỉnh đặt tại phườngPhố Hiến, nằm cách trung tâm thủ đôHà Nội 60 km về phía Đông Nam, cách trung tâm thành phốHải Phòng 112 km về hướng Tây Nam theo đường bộ.
Sau khi hợp nhất với tỉnhThái Bình, diện tích của tỉnh Hưng Yên là 2.514,81 km², đứng hạng 34 trên tổng số 34 tỉnh/thành phố sau sáp nhập, là tỉnh códiện tích nhỏ nhất Việt Nam.
Địa hình của tỉnh Hưng Yên khá bằng phẳng, chủ yếu là đấtphù sa màu mỡ, không có đồi núi hay vùng cao, đặc trưng của vùngđồng bằng châu thổ sông Hồng. Độ cao trung bình dao động từ 2 đến 6 mét so với mực nước biển và có xu hướng thấp dần từ Bắc xuống Nam, từ Tây sang Đông. Địa hình hàng năm được bồi đắp thêm phù sa, ít bị chia cắt, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển giao thông, xây dựng cơ sở hạ tầng và tổ chức sản xuất nông nghiệp quy mô lớn.
Hưng Yên có mạng lưới ao, hồ, đầm và sông ngòi khá dày đặc với hệ thốngsông Hồng và cácphân lưu của nó nhưsông Luộc,sông Trà Lý. Bên cạnh đó, Hưng Yên còn có các hệ thống sông nhỏ hơn như:sông Cửu An, sông Tây Kẻ Sặt, sông Hoan Ái, sông Nghĩa Trụ, sông Điện Biên, sông Kim Sơn (đều thuộc hệ thốngsông Bắc Hưng Hải),sông Hóa,sông Diêm Hộ,sông Tiên Hưng... là điều kiện thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp và cả giao thông đường thuỷ.
Sau khi hợp nhất với tỉnhThái Bình, tỉnh Hưng Yên có khoảng hơn 52 km bờ biển, có nhiều cửa sông lớn đổ ra biển như cửa Thái Bình, cửa Diêm Hộ, cửa Ba Lạt, tạo nên vùng cửa sông - ven biển giàu phù sa.
Hưng Yên thuộc vùng nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh. Nhiệt độ trung bình hàng năm là 23,2 °C, nhiệt độ trung bình mùa hè 25 °C, mùa đông dưới 20 °C. Lượng mưa trung bình dao động trong khoảng 1.500 - 2.000 mm, trong đó tập trung từ tháng 5 đến tháng 10 mưa (chiếm 80 - 85% lượng mưa cả năm). Số giờ nắng trung bình hàng năm khoảng 1.400 giờ (116,7 giờ/tháng), trong đó từ tháng 5 đến tháng 10 trung bình 187 giờ nắng/tháng, từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, trung bình 86 giờ nắng/tháng.
Khí hậu Hưng Yên chia làm 2 mùa chính: mùa đông từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau vớiGió mùa Đông Bắc là chủ đạo, thời tiết nửa đầu mùa đông là kiểu thời tiết lạnh khô, nửa cuối mùa đông là kiểu thời tiết lạnh ẩm. Mùa hạ từ tháng 5 đến tháng 9 với hướng gió chủ đạo là gió mùa Đông Nam thời tiết nóng và mưa nhiều.
| Dữ liệu khí hậu của tỉnh Hưng Yên (2009) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tháng | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Năm |
| Cao kỉ lục °C (°F) | 32.0 (89.6) | 32.6 (90.7) | 37.0 (98.6) | 37.4 (99.3) | 38.5 (101.3) | 39.4 (102.9) | 38.4 (101.1) | 37.5 (99.5) | 35.2 (95.4) | 34.0 (93.2) | 34.5 (94.1) | 30.5 (86.9) | 39.4 (102.9) |
| Trung bình ngày tối đa °C (°F) | 19.5 (67.1) | 19.7 (67.5) | 22.3 (72.1) | 26.7 (80.1) | 30.9 (87.6) | 32.4 (90.3) | 32.7 (90.9) | 31.7 (89.1) | 30.5 (86.9) | 28.3 (82.9) | 25.2 (77.4) | 21.7 (71.1) | 26.8 (80.2) |
| Trung bình ngày °C (°F) | 16.2 (61.2) | 16.9 (62.4) | 19.6 (67.3) | 23.5 (74.3) | 27.0 (80.6) | 28.6 (83.5) | 29.0 (84.2) | 28.4 (83.1) | 27.1 (80.8) | 24.5 (76.1) | 21.1 (70.0) | 17.8 (64.0) | 23.3 (73.9) |
| Tối thiểu trung bình ngày °C (°F) | 14.0 (57.2) | 15.0 (59.0) | 17.8 (64.0) | 21.4 (70.5) | 24.2 (75.6) | 25.8 (78.4) | 26.3 (79.3) | 25.8 (78.4) | 24.6 (76.3) | 21.8 (71.2) | 18.4 (65.1) | 15.1 (59.2) | 20.8 (69.4) |
| Thấp kỉ lục °C (°F) | 4.9 (40.8) | 5.3 (41.5) | 6.6 (43.9) | 12.2 (54.0) | 16.5 (61.7) | 19.4 (66.9) | 20.6 (69.1) | 21.8 (71.2) | 16.5 (61.7) | 12.5 (54.5) | 8.4 (47.1) | 4.8 (40.6) | 4.8 (40.6) |
| LượngGiáng thủy trung bình mm (inches) | 26 (1.0) | 25 (1.0) | 48 (1.9) | 92 (3.6) | 172 (6.8) | 229 (9.0) | 219 (8.6) | 286 (11.3) | 261 (10.3) | 187 (7.4) | 75 (3.0) | 24 (0.9) | 1.644 (64.7) |
| Số ngày giáng thủy trung bình | 9.1 | 12.8 | 16.6 | 13.8 | 13.1 | 14.2 | 13.1 | 15.5 | 13.7 | 11.2 | 7.3 | 5.5 | 146.0 |
| Độ ẩm tương đối trung bình (%) | 85.2 | 87.6 | 90.1 | 89.8 | 86.2 | 84.4 | 84.0 | 87.1 | 86.9 | 84.8 | 82.6 | 82.4 | 85.9 |
| Số giờ nắng trung bình tháng | 75 | 42 | 49 | 93 | 187 | 178 | 205 | 179 | 179 | 173 | 139 | 127 | 1.625 |
| Nguồn: Vietnam Institute for Building Science and Technology[19] | |||||||||||||
Hưng Yên không có nhiều nguồn tài nguyên và khoáng sản. Các loại tài nguyên và khoáng sản chính gồm:cát đen,đất sét,nước khoáng,khí đốt vàthan nâu. Trong đó, cát đen là khoáng sản có trữ lượng lớn và được khai thác phổ biến nhất, tập trung ở vensông Hồngsông Luộc vàsông Trà Lý. Ngoài ra, Hưng Yên còn có mỏ than nâu ở huyệnKhoái Châu, khí đốt ở huyệnTiền Hải và nguồn nước khoáng ở huyệnVăn Lâm.
Hưng Yên là tỉnh thuộcTam giác kinh tế trọng điểm Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. Cùng với sự phát triển kinh tế của cả nước, nền kinh tế Hưng Yên đang đổi thay từng ngày và được đánh giá là một trong những tỉnh có tốc độ tăng trưởng kinh tế tương đối nhanh và cao.
Hưng Yên là tỉnh nằm trongVùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Cơ cấu kinh tế của tỉnh đang dần chuyển dịch theo hướngcông nghiệp hoá, hiện đại hoá. Công nghiệp và xây dựng có bước phát triển khá, tuy còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, nhưng tỉnh vẫn đạt được những thành tích đáng khích lệ. Một số ngành hàng tiếp tục được củng cố phát triển, lựa chọn các mặt hàng ưu tiên và có lợi thế để đầu tư chiều sâu, đổi mới công nghệ, tạo ra những sản phẩm chất lượng cao. Các sản phẩm công nghiệp chính của tỉnh là dệt may, giày dép, thép xây dựng, ô tô, xe máy, điện tử, điện dân dụng, công nghiệp thực phẩm, cơ khí chính xác, công nghiệp hỗ trợ...
Hưng Yên là một trong những địa phương có hệ thống khu công nghiệp (KCN) phát triển năng động ở vùng đồng bằng sông Hồng, đóng vai trò quan trọng trong thu hút đầu tư và phát triển kinh tế. Doanh thu từ các dự án trong khu công nghiệp năm 2022 ước đạt 5,5 tỷ USD, giá trị xuất khẩu khoảng 3,1 tỷ USD. Tính đến năm 2024, tỉnh hiện có 17 KCN được quy hoạch với tổng diện tích hơn 4.395 ha, trong đó nhiều khu đã hoàn thiện hạ tầng hiện đại, đồng bộ như KCN Thăng Long II, Phố Nối A, Phố Nối B, Yên Mỹ, Khoái Châu, Minh Đức, Minh Quang, EcoLand Hưng Yên...
Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế toàn cầu, Hưng Yên nổi lên như một điểm sáng thu hút các nhà đầu tư nước ngoài (FDI). Nhờ vị trí chiến lược, hạ tầng đồng bộ và chính sách thu hút đầu tư linh hoạt, tỉnh đang đón nhận “làn sóng” đầu tư FDI mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển bền vững. Tính đến cuối năm 2024, Hưng Yên đã đăng ký 613 dự án FDI, với tổng vốn đạt gần 8,5 tỷ USD, trong đóNhật Bản đóng góp lớn nhất (~ 3,8 tỷ USD),Hàn Quốc (~ 1,4 tỷ USD) vàTrung Quốc (~ 1,3 tỷ USD),[20] tập trung vào các ngành công nghiệp chủ lực như: cơ khí, luyện kim, sản xuất ô tô, xe máy, linh kiện điện tử...
Theo Quyết định 489/2024 củaThủ tướng Chính phủ, tỉnh có kế hoạch phát triển 35 KCN với quy mô hơn 12.000 ha, trong đó 12 khu đã được xây dựng với tổng diện tích khoảng 3.123 ha, 10 KCN đang hoạt động và tiếp nhận dự án thứ cấp, khoảng 2.500 ha đất công nghiệp sẵn sàng cho thuê.[21] Với định hướng xây dựng hệ thống hạ tầng giao thông đồng bộ và hiện đại, nhằm thúc đẩy lưu thông hàng hóa và thu hút nguồn lực đầu tư, Hưng Yên đang từng bước khẳng định vị thế là một trong những trung tâm công nghiệp quan trọng của khu vực Bắc Bộ.
Nông nghiệp của tỉnh Hưng Yên đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, mặc dù tỷ trọng trong cơ cấu kinh tế chỉ chiếm khoảng 6 - 7%. Với điều kiện tự nhiên thuận lợi, đất đai màu mỡ, hệ thống sông ngòi dày đặc, Hưng Yên phát triển nền nông nghiệp đa dạng và hiệu quả, nổi bật với các vùng chuyên canh trồng lúa, rau, cây ăn quả (nhãn, vải, chuối, ổi, cam, bưởi...) hay cây cảnh (hoa, quất, cam, bưởi...). Đặc biệt,nhãn lồng Hưng Yên từ lâu đã trở thành món đặc sản, là sản vật "tiến vua" có thương hiệu nổi tiếng cả nước và xuất khẩu ra nước ngoài.
Về cây trồng, diện tích gieo cấy lúa là 48.976 ha với năng suất trung bình đạt hơn 59,3 tạ/ha, mặc dù giảm so với kế hoạch (94,2%) và thấp hơn năm 2023.[22] Đáng chú ý, tổng diện tích cây ăn quả đạt 15.381 ha, bao gồm nhãn (5.000 ha, sản lượng 40 - 45 nghìn tấn), vải (1.300 ha, 17 nghìn tấn), chuối (2.500 ha, 50 - 70 nghìn tấn) và cam, bưởi với sản lượng từ 27 nghìn tấn trở lên.[23]
Vềchăn nuôi gia súc, gia cầm của tỉnh cũng phát triển mạnh, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân. Với đàn lợn đạt khoảng 520.000 con, gia cầm 9,4 triệu con, trâu bò 36.000 con; toàn tỉnh đạt sản lượng thịt hơi hơn 157,7 nghìn tấn và trứng trên 483 triệu quả.[23]
Trongthủy sản, diện tích nuôi trồng khoảng 5.200 - 5.750 ha, với sản lượng đạt hơn 50 - 55 nghìn tấn; đến cuối năm 2024, quy mô nuôi chuyển từ hộ cá nhân sang mô hình hợp tác, ứng dụng kỹ thuật nuôi lồng bè, ao bán nổi nhằm nâng cao hiệu quả.[24]
Trong những năm gần đây, ngành nông nghiệp tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, phát triển theo hướng “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) và sản xuất theo chuỗi giá trịVietGAP, với hơn 3.100 ha rau củ quả áp dụng VietGAP, 198 mô hình cánh đồng lớn gần 3.500 ha, và chuyển đổi hơn 1.200 ha đất trồng kém hiệu quả sang cây lâu năm giá trị cao, từng bước nâng cao giá trị sản xuất và xây dựng thương hiệu cho nông sản địa phương.[24] Tuy nhiên, tỷ lệ sản phẩm đạt chuẩn VietGAP chỉ chiếm khoảng 30 - 40% sản lượng và còn hạn chế trong khâu chế biến, liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân.[23]
Năm 2024, ngành nông nghiệp và thủy sản của Hưng Yên đạt giá trị sản xuất khoảng 14.053 tỷ đồng, giảm 1,55% so với năm 2023 - trong đó nông nghiệp đạt 12.237 tỷ đồng (giảm 1,6%) và thủy sản đạt 1.571 tỷ đồng (giảm 0,8%).[22] Dù gặp bất lợi do thiên tai như bão gây ngập úng gần 19.000 ha cây trồng và nhiều lồng bè, các biện pháp kỹ thuật và hỗ trợ đã giúp tỉnh Hưng Yên phục hồi sản xuất ổn định.
Để định hướng phát triển hệ thống hạ tầng thương mại theo quy hoạch, tỉnh đã thu hút, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư xây dựng cáctrung tâm thương mại (TTTM), siêu thị, chợ đầu mối nông sản ở các địa phương trong tỉnh, nổi bật là các dự án TTTM Vincom Mega Mall Ocean City, TTTM GO! Hưng Yên, TTTM Như Quỳnh Center, TTTM kết hợp chợ truyền thống Tiên Lữ, Trung tâm hội nghị Lam Sơn, Chợ đầu mối nông sản sông Hồng...
Trong 6 tháng đầu năm 2024, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng toàn tỉnh đạt trên 51,7 nghìn tỷ đồng. Trong đó, doanh thu bán lẻ hàng hóa đạt trên 16,5 nghìn tỷ đồng; doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống đạt trên 1,4 nghìn tỷ đồng; doanh thu dịch vụ du lịch và lữ hành đạt 34 tỷ đồng; còn lại là doanh thu các ngành dịch vụ khác. Kim ngạch xuất khẩu đạt 3.250 triệu USD.[25]
Vềthương mại điện tử (TMÐT) và kinh tế số, năm 2024, chỉ số TMĐT (EBI) của tỉnh Hưng Yên vượt lên đứng thứ 10/58, tăng 2 bậc so với năm 2023. Các hoạt động xúc tiến thương mại của tỉnh cũng được sở kết hợp ứng dụng TMÐT nhằm quảng bá nông sản đặc trưng của tỉnh đến gần hơn với khách hàng. Tỉ lệ dân số trong tỉnh tham gia mua sắm trực tuyến đạt 55%; tỉ lệ thanh toán không dùng tiền mặt trong TMÐT đạt 55%; tỉ lệ giao dịch mua hàng trên website hoặc ứng dụng TMÐT có hóa đơn điện tử đạt 70%; tỉ lệ xã và các đơn vị hành chính tương đương có thương nhân thực hiện hoạt động bán hàng hoặc cung ứng dịch vụ trực tuyến đạt 90%.[26]
Giai đoạn 2010 - 2020, tốc độ tăng trưởng quy mô tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) trung bình hàng năm của Hưng Yên duy trì ở mức cao, trên 8,25%.[27] Mặc dù chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịchCOVID-19 trong các năm 2020 và 2021, song tăng trưởng kinh tế của tỉnh vẫn đạt ở mức khá so với các tỉnh, thành phố trong cả nước, lần lượt tăng 5,97% và 6,01%. Bước sang năm 2022, kinh tế của Hưng Yên phục hồi mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng GRDP đạt 13,4% (đứng thứ 5 toàn quốc) với GRDP đạt 132.176 tỉ đồng, GRDP bình quân đầu người đạt 102,3 triệu đồng/người, tương ứng với khoảng 4.396 USD (xếp thứ 12 cả nước và thứ 6 khu vực Bắc Bộ).[28]
Năm 2024, kinh tế tỉnh Hưng Yên tiếp tục đà phát triển vững mạnh bất chấp những khó khăn từ thiên tai nhưsiêu bão Yagi và mưa lũ: GRDP tăng 7,7% so với năm trước, cơ cấu kinh tế của tỉnh chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng công nghiệp, trong đó: công nghiệp - xây dựng chiếm khoảng 62,66%; nông - lâm - thủy sản đạt 6,72%; thương mại - dịch vụ 24,85% và thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm là 5,77%. Bình quân GRDP đầu người đạt 121,27 triệu đồng (tăng gần 8,8 triệu đồng so với năm 2023). Tổng vốn đầu tư phát triển đạt 75.200 tỷ đồng, tăng 10,03%. Thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn tỉnh đạt 40.477 tỷ đồng, tăng 24,8% so với năm 2023 và đạt 123,32% kế hoạch năm, trong đó nội địa 35.811 tỷ và xuất - nhập khẩu 4.666 tỷ đồng, vượt 23 - 26% so với kế hoạch. Quy mô nền kinh tế của tỉnh đạt 159.844 tỷ đồng, là một trong những tỉnh có mật độ kinh tế cao của vùng và của cả nước, đạt 172 tỷ đồng/km².[29]
Đây là những minh chứng rõ ràng cho thấy Hưng Yên không chỉ giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô mà còn tăng trưởng nhanh về quy mô, năng suất lao động, nguồn thu ngân sách và đổi mới môi trường đầu tư.
Sau 10 năm triển khaiChương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM), đến năm 2020, tỉnh Hưng Yên đã trở thành một trong ba địa phương đầu tiên trên cả nước đượcThủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Trước đó, vào năm 2019, toàn bộ 100% số xã trong tỉnh đã đạt chuẩn NTM.[30]
Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2022, tỉnh Hưng Yên có diện tích là 930,20 km², dân số đạt 1.290.800 người, mật độ dân số cao 1388 người/km². Trong đó, dân số khu vực thành thị là 217.400 người (16,84%), còn lại khoảng 1.073.400 người sống ở nông thôn (83,16%). Dân số nam là 648.200 người, dân số nữ là 642.600 người.[31]
Về cơ cấu dân số, đồng bàoKinh chiếm áp đảo với tỷ lệ lên tới 99,15%, phần nhỏ còn lại gồm một số dân tộc thiểu số nhưTày,Thái,Mường... (mỗi nhóm dưới 0,3%). Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên và di cư giữ ở mức ổn định, tăng trưởng dân số bình quân ~ 0,98%, với tỷ số giới tính khoảng 100,9 nam trên 100 nữ.[31] Về lao động, tỉnh có hơn 51% dân số trong độ tuổi lao động, trong đó khoảng 57.000 lao động trẻ, có trình độ cao, và khoảng 25% người lao động được đào tạo, qua đó cung cấp nguồn nhân lực cho khu công nghiệp và dịch vụ địa phương.
Tỉnh Hưng Yên chia thành 104 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 11 phường và 93 xã.[32]
| Danh sách các đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh Hưng Yên[33] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Phần lớn dân số của tỉnh Hưng Yên không theo tôn giáo nào hoặc chỉ theotín ngưỡng dân gian Việt Nam. Tính đến năm 2022, trên địa bàn tỉnh Hưng Yên hiện có 3 tôn giáo hoạt động hợp pháp là Phật giáo, Công giáo và Tin lành.
Nhìn chung, hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn tỉnh Hưng Yên diễn ra ổn định và đúng định hướng. Các sinh hoạt, lễ nghi được tổ chức trang nghiêm, đúng quy định của pháp luật cũng như điều lệ của tổ chức tôn giáo, thu hút đông đảo tín đồ và người dân tham gia, góp phần gìn giữ giá trị văn hóa tinh thần.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, vẫn còn một số vấn đề cần được quan tâm, đặc biệt là sự xuất hiện của một số hiện tượng tín ngưỡng, tôn giáo mới hay "đạo lạ" hoạt động chưa được cấp phép, tiềm ẩn nguy cơ gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự và sự ổn định trong cộng đồng dân cư.
Tính đến năm 2024, toàn tỉnh có 486 trường ở các cấp học, trong đó 398 trường đạt chuẩn quốc gia (~ 82%) và 78 trường kiểm định chất lượng giáo dục. Với nhiều học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp quốc gia. Năm 2024, tỉnh có 60/90 thí sinh dự thi đạt giải trong kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia, tỉ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp THPT của tỉnh Hưng Yên là 99,53%.[35] Công tác phổ cập giáo dục, xây dựng trường học thông minh và số hóa giáo dục với hệ thống trường, lớp học được đầu tư tương đối đồng bộ, hiện đại, đáp ứng cơ bản nhu cầu giảng dạy và học tập, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho địa phương và đất nước.
Về giáo dục bậc đại học và cao đẳng, trên địa bàn tỉnh Hưng Yên hiện có một số trường và cơ sở đào tạo tiêu biểu như:
Ngoài ra, còn có hơn 10 trường đại học đã được quy hoạch xây dựng trong đề ánKhu đô thị Đại học Phố Hiến nằm ởthành phố Hưng Yên và huyệnTiên Lữ, nhưng dự án hiện đã kết thúc việc triển khai.[36]
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên là một trong những đội tuyển Robocon của Việt Nam thường xuyên góp mặt trong trận chung kết và đạt thành tích cao tại các cuộc thi trong nước và quốc tế. Đây là một sân chơi truyền thống, nơi sinh viên thể hiện kỹ năng lập trình, chế tạo, cơ khí và áp dụng trí tuệ nhân tạo vào robot. Đặc biệt, năm 2015, đội tuyển của trường đã giành chức vô địchRobocon Việt Nam (lần đầu, lần thứ 2 vào năm 2024) để giành vé đại diện cho Việt Nam tham dự vòng chung kếtRobocon Châu Á - Thái Bình Dương (ABU) năm 2015 tạiIndonesia, nơi họ trở thành quán quân để mang chức vô địch lần thứ 5 về cho Việt Nam.[37]
Đến năm 2024, toàn tỉnh có 2 bệnh viện đa khoa, 6 bệnh viện chuyên khoa cấp tỉnh, 10 trung tâm y tế cấp huyện và 155 trạm y tế xã, phường, thị trấn. Tính đến hết năm 2023, 100% trạm y tế xã thực hiện tối thiểu 90% kỹ thuật tuyến cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân; tỷ lệ người dân tham giabảo hiểm y tế đạt gần 94%; tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi của trẻ em dưới 5 tuổi đạt dưới 19,4%; tuổi thọ trung bình đạt 75,50 tuổi; tổng tỷ suất sinh đạt 2,3 con/1 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, duy trì mức sinh thay thế; tỷ lệ tăng dân số tự nhiên 0,63%; tỷ lệ khám sức khỏe định kỳ cho người cao tuổi đạt 85%.[38]
Năm 2024, UBND tỉnh Hưng Yên cũng đã ký kết hợp tác chuyển giao kỹ thuật chuyên sâu và hỗ trợ y tế vớiBệnh viện Bạch Mai; trong đó trọng tâm chuyển giao chuyên môn, kỹ thuật y học thực hành, bao gồm các lĩnh vực: Tim mạch; Tiết niệu và Lọc máu; Hồi sức cấp cứu, Xét nghiệm, Chống độc; Thần kinh, Cơ - xương khớp; Nội tiết, Tiêu hóa, Hô hấp, Dị ứng miễn dịch lâm sàng, Huyết học - Truyền máu, Phục hồi chức năng, Tâm thần, Ngoại khoa, Nhi khoa, Sản khoa, Dinh dưỡng, Truyền nhiễm, Chẩn đoán hình ảnh... Bệnh viện cam kết hỗ trợ ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và marketing; hỗ trợ, tư vấn dịch vụ y tế kỹ thuật cao; tư vấn, hỗ trợ thành lập và triển khai các dịch vụ y tế chất lượng cao tại các đơn vị y tế tỉnh Hưng Yên.[38]
Tuy vậy, ngành Y tế của tỉnh vẫn phải đối mặt với một số vấn đề và hạn chế như tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn cao; đầu tư khoa học kỹ thuật và quản lý nhân lực tại tuyến cơ sở chưa tương xứng; thiếu nguồn nhân lực đội ngũ bác sĩ chuyên sâu thuộc các chuyên ngành; thiếu thuốc, vật tư y tế trong khám, điều trị. Để khắc phục những vấn đề này, tỉnh Hưng Yên cần tiếp tục nâng cao công tác chỉ đạo - điều hành; nâng cao chất lượng khám - chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân; nâng cao nhận thức về bình đẳng giới, dân số - kế hoạch hóa gia đình và chăm sóc sức khỏe sinh sản; đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực; tiếp tục củng cố và hoàn thiện tổ chức mạng lưới y tế các tuyến; đầu tư nâng cao năng lực hệ thống y tế, ưu tiên phát triển mạng lưới y tế cơ sở...
Hưng Yên là vùng đất địa linh nhân kiệt, sản sinh ra nhiều danh nhân hào kiệt và người nổi tiếng trong suốt chiều dài lịch sử. Thời phong kiến, nơi đây còn là vùng đất khoa bảng với 8 trạng nguyên trong tổng số 53 trạng nguyên cả nước; 205 tiến sỹ được ghi danh trên biaVăn miếu Quốc Tử Giám; 228 người thi đỗ đại khoa được ghi danh ởVăn miếu Xích Đằng.[39]
Các danh nhân tiêu biểu nhất của tỉnh Hưng Yên bao gồm:Triệu Việt Vương,Ỷ Lan,Trần Thủ Độ,Phạm Ngũ Lão,Đoàn Thị Điểm,Lê Quý Đôn,Nguyễn Thiện Thuật,Hoàng Hoa Thám,Nguyễn Công Hoan,Tô Ngọc Vân,Tô Hiệu,Vũ Trọng Phụng,Lê Văn Lương,Nguyễn Văn Linh,Hoàng Văn Thái,Hoàng Minh Thảo,Nguyễn Quyết.
Trong đó, đại danh yHải Thượng Lãn Ông (Lê Hữu Trác), đã đượcUNESCO vinh danh là danh nhân văn hóa thế giới vào năm 2023.[40]
Ngoài ra, các danh nhân tiêu biểu khác của tỉnh có thể kể đến như:Triệu Túc,Trần Lãm,Phạm Thị Trân,Lã Đường,Đỗ Thế Diên,Nguyễn Trung Ngạn,Đào Công Soạn,Hoàng Đức Lương,Đỗ Nhân,Dương Phúc Tư,Lê Như Hổ,Phạm Công Trứ,Nhu Thuận hoàng hậu,Hoàng Công Chất,Đoàn Nguyễn Thục,Doãn Uẩn,Doãn Khuê,Phan Bá Vành,Phạm Thế Hiển,Nguyễn Mậu Kiến,Nguyễn Quang Bích,Bùi Viện,Tạ Hiện,Nguyễn Thiện Kế,Chu Mạnh Trinh,Kỳ Đồng,Dương Bá Trạc,Nguyễn Công Tiễu,Dương Quảng Hàm,Trần Cung,Dương Tụ Quán,Nguyễn Lân,Phó Đức Chính,Bồ Xuân Luật,Nguyễn Bình,Nguyễn Đức Cảnh,Quách Thị Hồ,Học Phi,Lê Giản,Vũ Văn Cẩn,Mai Văn Chung,Lê Quang Hòa,Phạm Huy Thông,Nguyễn Khang,Trần Vỹ,Dương Bích Liên,Tạ Quốc Luật,Đỗ Chính,Nguyễn Trọng Xuyên,Nguyễn Tài,Hoàng Quy,Lê Đức Thịnh,Trần Phương,Đặng Vũ Hiệp,Vũ Ngọc Nhạ,Đào Đình Luyện,Tô Quyền,Bùi Thị Cúc,Nguyễn Thị Chiên,Trần Đình Hoan,Dương Thị Xuân Quý,Bùi Quang Thận,Hoàng Dũng...
Tỉnh Hưng Yên là một vùng đất cổ giàu truyền thống văn hiến, nơi lưu giữ hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, đa dạng, mang dấu ấn văn hóa đặc sắc của vùng đồng bằng sông Hồng. Tính đến năm 2021, toàn tỉnh hiện có trên 1.802 di tích lịch sử - văn hóa, trong đó 172 di tích/cụm di tích xếp hạng quốc gia, 257 di tích/cụm di tích xếp hạng cấp tỉnh.[41] Đến năm 2025, tỉnh có 6 di tích - khudi tích cấp Quốc gia đặc biệt, gồm:
Hưng Yên hiện có tổng cộng 11bảo vật quốc gia (8 ở tỉnh Hưng Yên cũ và 3 ở tỉnh Thái Bình cũ) gồm: Bia "Đại Bi Diên Minh tự bi", Tháp đất nung đền An Xá, Sưu tập đĩa vàng hoa sen Cộng Vũ, Tượng Phật Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn chùa Mễ Sở, Bia "Cổ Việt thôn Diên Phúc tự bi minh", Bệ tượng sư tử đá chùa Hương Lãng, Bệ thờ đất nung đền An Xá, Hệ thống thành bậc đá chùa Hương Lãng, Hai cánh cửa chạm rồng chùa Keo, Ngai thờ gỗ sơn son thếp vàng, Hương án chùa Keo.[45]
Ngoài ra, hàng trăm di tích đã được công nhận cấp tỉnh, tạo nên một mạng lưới di tích phong phú và đa dạng. Các di tích của Hưng Yên bao gồm nhiều loại hình như: kiểu kiến trúc, nghệ thuật, đình - đền - chùa, miếu mạo, lăng mộ, nhà cổ, giếng làng... phản ánh đầy đủ các mặt đời sống vật chất và tinh thần của người Việt qua các thời kỳ.
Tỉnh Hưng Yên là vùng đất nổi tiếng không chỉ bởi bề dày lịch sử - văn hóa mà còn bởi hệ thống làng nghề truyền thống đa dạng và lâu đời, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc. Toàn tỉnh hiện nay có rất nhiều làng nghề truyền thống nổi tiếng đã được UBND công nhận. Mỗi làng nghề mang một đặc trưng riêng gắn với điều kiện tự nhiên, tập quán và lịch sử địa phương. Một số làng nghề nổi tiếng có thể kể đến như:
Không chỉ có giá trị về kinh tế, các làng nghề truyền thống ở Hưng Yên còn là kho tàng sống động của tri thức dân gian, kỹ thuật thủ công tinh xảo và đời sống văn hóa làng xã đặc trưng vùng Bắc Bộ, tạo nền tảng để phát triển du lịch trải nghiệm và gìn giữ giá trị văn hóa trên quê hương nhãn lồng.
Ẩm thực của tỉnh Hưng Yên mang đậm hương vị đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ với nhiều món đặc sản hấp dẫn từ bình dị, dân dã cho đến những món ngon công phu để "tiến vua".
Nổi bật nhất trong ẩm thực Hưng Yên là đặc sảnnhãn lồng - loại trái cây xưa dùng để "tiến vua", nổi tiếng với vị ngọt thơm, cùi dày, hạt nhỏ, được chế biến thành nhiều món như long nhãn sấy, chè hạt sen long nhãn, long nhãn hầm hạt sen, rượu long nhãn... không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng. Từ nhãn, người dân còn phát triển nghề làm long nhãn xuất khẩu mang thương hiệu quốc gia.
Hưng Yên còn được biết đến vớitương Bần - loại tương lên men từ đỗ tương, gạo nếp và muối, có màu vàng rất bắt mắt cùng với hương vị đậm đà, chua ngọt hài hòa và hương thơm đặc trưng. Trước đây, tương được dùng làm sản vật "tiến vua", ngày nay vẫn là món gia vị quen thuộc và biểu tượng ẩm thực của miền Bắc.
Một trong những sản vật "tiến vua" nức tiếng khác khiến du khách mong muốn về Hưng Yên thưởng thức chính làgà Đông Tảo - giống gà quý hiếm và đặc hữu của xãĐông Tảo, huyệnKhoái Châu, hiện đang được bảo tồn nguồn gen. Gà Đông Tảo nổi bật với đôi chân to lớn, xù xì như vảy rồng, tạo nên dáng vẻ bệ vệ, vững chãi. Gà trống trưởng thành có thể đạt trọng lượng trên 6 kg, với lớp da đỏ dày, thịt săn chắc và vị ngọt đậm đà đặc trưng. Giống gà này thường xuất hiện trong các dịp lễ, Tết, cưới hỏi, hoặc được chọn làm quà biếu cao cấp, có những con gà đẹp có thể được bán với giá hàng chục triệu đồng.
Ngoài ra, nền ẩm thực Hưng Yên còn rất nhiều món đặc sản khác có thể kể đến như:mật ong hoa nhãn Hưng Yên, rượu Lạc Đạo, bún thang lươn Phố Hiến, bánh cuốn Phú Thị, bánh khoai sọ Hưng Yên, bánh răng bừa/bánh tẻ Văn Giang, bánh cáy/ kẹo lạc làng Nguyễn, bánh chưng Cầu Báng, bánh giầy làng Gàu, giò chả Trai Trang, chả gà Tiểu Quan, giò bì Phố Xuôi, ếch om Phượng Tường, bánh khúc Hưng Yên, bột sắn dây Hưng Yên, cơm nắm Lạc Đạo, miến dong Lại Trạch, vải trứng Hưng Yên, bưởi Hoàng, ổi Bo, hồng xiêm nhót Lô Giang, táo Thiện Phiến,chuối tiêu hồng Khoái Châu, hạt sen/mứt sen Hưng Yên, cam Văn Giang, nghệ Chí Tân, chả nướng Đình Dù, đậu phụ làng Kênh, giò lây Thái Bình, nước mắm Diêm Điền, bánh giò Bến Hiệp, bánh gai Đại Đồng, bánh rắn Đô Kỳ, đậu phụ An Vĩ, củ niễng Hồng Châu, vờ vờ sông Hồng, cá mòi, canh cá rô Hưng Yên, trà hoa cúc chi Nghĩa Trai, kẹo lạc Phố Hiến, bánh cuốn Tiền Hải, chả rươi Kiến Xương, cá nướng Thái Xuyên, bánh hú Song An, bánh âm Văn Lâm, bún tươi Viên Tiêu, rượu nếp Trương Xá, tôm cuốn Yên Vĩnh, bánh tày làng Nôm, bánh đa nướng An Viên, bóng bì Tân Quang, mứt táo làng Vị, mứt bí thôn Dâu, giò lây Kim Động, gỏi cá Vũ Thắng, canh cá Quỳnh Côi,gỏi nhệch, nộm sứa Thái Thụy, bánh nghệ Tiền Hải, bánh đa làng Me, bún bung hoa chuối Thái Bình...
Tính đến năm 2024, toàn tỉnh Hưng Yên có hơn 2.000 câu lạc bộ, điểm, nhóm thể dục - thể thao (TDTT) duy trì hoạt động thường xuyên. Số người tập luyện TDTT thường xuyên của tỉnh đạt tỉ lệ 35,5% so với dân số; số gia đình tập luyện TDTT thường xuyên đạt 30% so với tổng số hộ gia đình.[46] Các bộ môn TDTT phổ biến ở tỉnh Hưng Yên gồm: bóng đá, bóng bàn, bóng chuyền, cầu lông, đá cầu, bi-a, đạp xe, pencak silat, đấu vật, đua thuyền, pickleball...
Ngày20 tháng 11 năm2017, PVF tổ chức lễ khánh thànhTrung tâm đào tạo bóng đá trẻ PVF (nay thuộc quản lý củaBộ Công an) tại xãLong Hưng, huyệnVăn Giang. Trung tâm được xây dựng trên diện tích gần 22 ha với tiêu chuẩn quốc tế: có 7 sân cỏ chất lượng FIFA Quality Pro (1 sân thi đấu 3.600 chỗ, 6 sân tập), sân cỏ trong nhà, phòng tập giả lập 360s và thiết bị PlayerTek theo dõi hiệu suất thi đấu của cầu thủ đầu tiên tại châu Á.[47] Ngoài ra, trung tâm còn sở hữu tổ hợp khoa học thể thao hiện đại (gym, phục hồi chức năng) và ký túc xá 8 tầng tích hợp đầy đủ tiện nghi: thư viện, phòng chiếu phim, nhà ăn, phòng học chiến thuật. Ngày24 tháng 9 năm2020, trung tâm đượcLiên đoàn bóng đá châu Á (AFC) cấp chứng nhậnAFC Three-Star Academy.[48] Đây là mức cao nhất trong thang điểm đánh giá chất lượng của hệ thống đào tạo bóng đá trẻ tại châu Á.
CLB bóng đá PVF–CAND (tên trước đây là CLB bóng đá Phố Hiến), là câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp đầu tiên của tỉnh Hưng Yên, hiện đang thi đấu tạiGiải bóng đá Vô địch Quốc gia Việt Nam (V.League 1), có trụ sở và sân nhà đặt tại sân vận động PVF.
Ngày28 tháng 10 năm2022, Lễ khai mạc Đại hội TDTT tỉnh Hưng Yên đã được tổ chức long trọng tại Quảng trường Nguyễn Văn Linh. Đại hội TDTT tỉnh Hưng Yên là sự kiện thể thao quy mô lớn, được tổ chức định kỳ 4 năm một lần.[49] Đây là hoạt động có ý nghĩa chính trị - xã hội quan trọng, thể hiện sự quan tâm của tỉnh đối với sự phát triển TDTT trên địa bàn. Việc tổ chức Đại hội không chỉ góp phần thúc đẩy phong trào rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại, mà còn tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức của các cấp, các ngành và toàn xã hội về vai trò, lợi ích thiết thực của TDTT trong việc nâng cao thể lực, tầm vóc và chất lượng cuộc sống của nhân dân, hướng tới phát triển con người toàn diện.
Hiện nay, Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu Thể thao tỉnh Hưng Yên đang quản lý và đào tạo 235 vận động viên thuộc 13 bộ môn thể thao khác nhau. Trong đó,pencak silat được xem là môn võ thuật thế mạnh số 1 của Hưng Yên tại đấu trường trong nước và quốc tế. Bộ môn này đã sản sinh ra nhiều vận động viên tiêu biểu như: Bùi Bá Đức, Vũ Duy Thành, Nguyễn Hữu Hùng, Nguyễn Thị Thu Hiền, Nguyễn Thị Thảo... Chỉ riêng trong năm 2024, pencak silat đã mang về cho thể thao tỉnh 37 huy chương tại các giải đấu quốc gia, gồm: 8 Huy chương Vàng, 11 Huy chương Bạc và 18 Huy chương Đồng, khẳng định vị thế vượt trội của Hưng Yên trong môn thể thao này.[46]
Tổng kết năm 2024, các vận động viên của tỉnh đã tham gia thi đấu 39 giải thể thao quốc gia, giành tổng số 140 huy chương các loại, trong đó có: 22 Huy chương Vàng, 35 Huy chương Bạc, 83 Huy chương Ðồng, vượt chỉ tiêu và kế hoạch đề ra.[46] Những thành tích này không chỉ khẳng định tiềm năng phát triển thể thao thành tích cao của Hưng Yên mà còn góp phần nâng cao vị thế của tỉnh trên bản đồ thể thao quốc gia và khu vực.
Tuy đã có những bước đầu tư, sự quan tâm, nâng cấp và cải thiện, song lĩnh vực TDTT của tỉnh vẫn gặp phải một số khó khăn và hạn chế. Hệ thống cơ sở hạ tầng TDTT tại địa phương vẫn chưa đáp ứng đủ điều kiện tập luyện, thi đấu và tổ chức các giải đấu lớn. Kinh phí dành cho lĩnh vực này còn hạn chế, dẫn đến chế độ tập luyện cho huấn luyện viên và vận động viên chưa được đảm bảo, trong khi chính sách đãi ngộ chưa thực sự hấp dẫn, không tạo được động lực thu hút và giữ chân nhân lực chất lượng cao trong thể thao thành tích cao. Bên cạnh đó, việc ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào huấn luyện và thi đấu thể thao còn chậm, chưa triển khai đồng bộ và sâu rộng.
Hưng Yên là tỉnh có vị trí trung tâm và chiến lược trong vùng đồng bằng sông Hồng, liền kề thủ đô Hà Nội, thành phố Hải Phòng cũng như các vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ như Quảng Ninh, Bắc Ninh. Điều này giúp tạo điều kiện thuận lợi cho Hưng Yên để phát triển hạ tầng giao thông, từ đó mở ra tiềm năng thu hút đầu tư, phát triển khu công nghiệp, đô thị mới, lưu thông vận tải hàng hóa nhanh chóng và thúc đẩy liên kết vùng.
Hưng Yên sở hữu hệ thống hạ tầng giao thông đường bộ khá phát triển và đang tiếp tục được nâng cấp và cải thiện. Điều này đóng vai trò quan trọng trong việc đưa Hưng Yên trở thành đầu mối lớn trong kết nối giao thương, công nghiệp và logistics với thủ đô Hà Nội, các tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và khu vực đồng bằng sông Hồng.
Các tuyến đường quốc lộ trọng điểm đi qua địa bàn tỉnh gồm:
Đầu tư và phát triển hệ thống đường cao tốc là một trong những mục tiêu trọng yếu của tỉnh Hưng Yên trong những năm gần đây. Các tuyến đường cao tốc đã, đang và sẽ được triển khai trên địa bàn tỉnh Hưng Yên bao gồm:
Tỉnh Hưng Yên nằm cạnh các hệ thống sông lớn, vì vậy các cây cầu đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong giao thông liên tỉnh và nội tỉnh. Các cây cầu vượt sông quan trọng trong mạng lưới giao thông của tỉnh Hưng Yên bao gồm:
Hiện nay, hệ thống giao thông công cộng trên địa bàn tỉnh Hưng Yên chủ yếu kết nối với Hà Nội và chưa phát triển đồng bộ, chủ yếu phục vụ nhu cầu đi lại liên tỉnh cơ bản của người dân tại các khu vực đô thị. Một số tuyến xe buýt tiêu biểu đi qua địa bàn tỉnh Hưng Yên gồm:
Trên địa bàn tỉnh Hưng Yên có tuyếnđường sắt Hà Nội - Hải Phòng dài 17 km, đi qua huyệnVăn Lâm vớiga Lạc Đạo vàga Tuấn Lương nhưng không đón trả khách. Mặc dù chưa phát triển mạnh về vận tải hành khách, tuyến đường sắt này vẫn đóng vai trò nhất định trong vận chuyển hàng hóa, đặc biệt là hàng công nghiệp, vật liệu xây dựng.
Với mạng lưới hệ thống sông ngòi dày đặc, cùng với vị trí địa lý giápVịnh Bắc Bộ (thuộcBiển Đông), Hưng Yên có điều kiện thuận lợi để phát triển giao thông đường thủy:
{{Chú thích web}}: Quản lý CS1: bot: trạng thái URL ban đầu không rõ (liên kết)
