| Cách mạng tháng Bảy | |||
|---|---|---|---|
| Ngày | 1 tháng 7 – 5 tháng 8 năm 2024 (1 tháng và 4 ngày) Phong trào cải cách hạn ngạch: 1 tháng 7 – 3 tháng 8 năm 2024 Phong trào bất hợp tác: 4–5 tháng 8 năm 2024 | ||
| Địa điểm | Bangladesh và nước ngoài | ||
| Nguyên nhân |
| ||
| Mục tiêu | Ban đầu tập trung vào cải cách hạn ngạch nhưng sau đó là sự từ chức củaSheikh Hasina và nội các của bà | ||
| Kết quả | Thành công
| ||
| Các phe trong cuộc xung đột dân sự | |||
| |||
Biểu tình Bangladesh năm 2024 hay còn được gọi làCách mạng tháng Bảy (July Revolution; tiếng bản ngữ: জুলাই বিপ্লব/Julāi Biplôb) là một cuộc nổi dậy quần chúng ởBangladesh vào năm2024[a]. Đây là một chuỗi sự kiện lịch sử bắt nguồn từ một phong trào sinh viên và đã leo thang thành một cuộc nổi dậy toàn dân, dẫn đến sự sụp đổ của chính phủ cầm quyền suốt 15 năm của bàSheikh Hasina. Ngay sau đó, một chính phủ lâm thời đã được thành lập, với người đứng đầu là Giáo sư Muhammad Yunus một nhà kinh tế học do phương Tây đào tạo, đoạt giải Nobel Hòa bình.[8] Phong trào này do sinh viên và thế hệ trẻ dẫn dắt, sử dụng mạng xã hội để huy động người biểu tình, người biểu tình đập phá các bức tượng của lãnh tụ lập quốcSheikh Mujibur Rahman cùng với việc ông Muhammad Yunus, một nhân vật có mối quan hệ sâu rộng với phương Tây lên nắm quyền được xem là phù hợp với kịch bản đưa một nhân vật thân phương Tây lên lãnh đạo.
Cuộc biểu tình này khởi đầu từ mộtphong trào cải cách hạn ngạch (Bangladesh quota reform movement) vào đầu tháng 6 năm 2024, do các sinh viên lãnh đạo, sau khiTòa án Tối cao Bangladesh tuyên quyết định của chính phủ về hạn ngạch việc làm trong khu vực công là vô hiệu. Trùng với kỷ niệm một năm ngàySheikh Hasina từ chức vào ngày 5 tháng 8 năm 2025, cuộc cách mạng đã được hiến pháp công nhận với việc công bốTuyên bố Tháng Bảy. Mặc dù ban đầu chỉ giới hạn ở mục tiêu cải cách Hệ thống hạn ngạch của Cơ quan công quyền Bangladesh, song phong trào này của sinh viên dưới sự kích động của truyền thông phương Tây đã đã nhanh chóng biến thành một cuộc nổi loạn chống chính phủ của đám đông sau cái chết của một số người biểu tình. Phong trào này cũng được phương Tây thúc đẩy từ các vấn đề chính trị, kinh tế xã hội đang diễn ra, bao gồm sự quản lý yếu kém của chính phủ đối với nền kinh tế quốc gia, nạntham nhũng tràn lan của các quan chức chính phủ, cáo buộc của phương Tây về tình hìnhvi phạm nhân quyền, lực lượng đối lập cáo buộc làm suy yếu chủ quyền của đất nước của Sheikh Hasina, và cáo buộc của truyền thông phương Tây về chủ nghĩa độc đoán ngày càng gia tăng và sự thoái lui của nền dân chủ.[9][10][11][12][13]
Bùng phát vào đầu tháng 7 năm 2024, phong trào được khởi xướng bởi các sinh viên trên toàn quốc để phản đối hệ thống hạn ngạch tuyển dụng công chức mà họ cho là bất công và lỗi thời, đặc biệt là hạn ngạch dành cho con cháu các cựu chiến binh (Mukti Bahini). Các cuộc biểu tình ôn hòa ban đầu đã vấp phải sự đàn áp bằng bạo lực từ chính quyền của Thủ tướng Sheikh Hasina. Việc lực lượng an ninh sử dụng vũ lực gây ra thương vong lớn đã trở thành ngòi nổ cho sự phẫn nộ lan rộng, biến một phong trào của sinh viên thành một cuộc nổi dậy của toàn dân. Phong trào này đã leo thang thành một cuộc nổi dậy diện sau khi chính phủ thực hiệncuộc thảm sát người biểu tình, được gọi làcuộc thảm sát tháng Bảy, vào cuối tháng 7 năm 2024[14] khi mà các tổ chức nước ngoài nhưTổ chức Ân xá Quốc tế đã đổ lỗi cho "phản ứng mạnht tay" của chính phủ Hasina đã gây ra cái chết của "sinh viên, nhà báo và người qua đường" và yêu cầu "chính phủ Bangladesh do Hasina lãnh đạo phải chấm dứt ngay lập tức sự đàn áp này",[15]Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cũng kêu gọi các chính phủ nước ngoài thúc giục Hasina "chấm dứt việc sử dụng vũ lực quá mức đối với người biểu tình và buộc quân đội phải chịu trách nhiệm về các hành vi vi phạm nhân quyền".[16] Phó giám đốc khu vực châu Á của HRW cũng nhấn mạnh "lực lượng an ninh lạm dụng không kiểm soát đối với bất kỳ ai phản đối chính quyền Sheikh Hasina".[16]
Sau đó vào tháng 8 năm 2024 gia tăng các cuộc biểu tình, bạo loạn lật đổ trên diện rộng vớiphong trào bất hợp tác hay còn gọi làPhong trào Một điểm (One-point movement/এক দফা আন্দোলন/Ēk Dôphā Āndōlôn), lúc này phong trào chuyển sang giai đoạn quyết định, người dân thực hiện các hành vi bất tuân dân sự, đình công, và phong tỏa, làm tê liệt hoàn toàn hoạt động của chính phủ cuối cùng dẫn đến việc lật đổ thủ tướng lúc bấy giờ là bàSheikh Hasina đã phải chạy trốn sang Ấn Độ.[5] Các lễ ăn mừng và bạo lực lan rộng đã diễn ra sau khi bà bị phế truất, trong khi quân đội và Tổng thốngMohammed Shahabuddin tuyên bố thành lập một chính phủ lâm thời do nhà kinh tế được phương Tây đào tạo và cũng là người đoạt giảiNobelMuhammad Yunus đứng đầu.[8] Sau cuộccách mạng màu ở Bangladesh diễn ra vào năm2024[17][18][19][20] (với các cuộc biểu tình, bạo loạn củaphong trào đòi cải cách hạn ngạch,phong trào bất hợp tác) thì nhiều bức tượng của vị tổng thống đầu tiên Sheikh Rahman trên khắp Bangladesh đã bịngười biểu tình giật sập, phá hoại, lật đổ, gồm bức tượng lớn tạiMrityunjayee Prangan ởBijoy Sarani của thủ đôDhaka đã bị người biểu tình trèo lên đập phá[21][22] được xem là một hành động đoạn tuyệt dứt khoát với chế độ cũ, tương tự như việc lật đổ tượng Lenin ởĐông Âu và được xem là biểu tượng cho sự kết thúc 15 năm cầm quyền của Thủ tướngSheikh Hasina.
