Đơn vị 731 (731部隊 (Thất Tam Nhất bộ đội)/ななさんいちぶたい,Nana-san-ichi butai?,tiếng Trung:731部队) là một đơn vị nghiên cứu và phát triển vũ khí hóa-sinh của Quân đội Hoàng gia Nhật Bản, đơn vị này đã tiến hành nhiều thí nghiệm nguy hiểm trên cơ thể người trongchiến tranh Trung-Nhật lần thứ hai (1937-1945) vàchiến tranh thế giới thứ hai đội lốt dưới dạng thử nghiệm y khoa. Nó được coi là một trong những tội ác chiến tranh khét tiếng nhất của Nhật Bản trong Thế chiến thứ 2.
Đơn vị được công bố rộng rãi là ''Cục phòng chống dịch bệnh và xử lý nướcĐạo quân Quan Đông (関東軍防疫給水部本部,Kantōgun Bōeki Kyūsuibu Honbu?)''. Được thành lập bởiHiến binh củaĐế quốc Nhật Bản từ năm1935, đơn vị 731 được quản lý và điều hành bởi tư lệnhIshii Shiro đến tận khi kết thúc chiến tranh vào năm1945.
Đơn vị 731 được thành lập vào năm 1935 đặt căn cứ tại quậnBình Phòng của thành phốCáp Nhĩ Tân, thành phố lớn nhất trongchính quyền bù nhìnMãn Châu Quốc (giờ làĐông Bắc Trung Quốc). Tiền thân của đơn vị này là Đơn vị Togo, được thành lập vào năm 1934 tại làng Zhongma, Mãn Châu Quốc thuộc Nhật. Mục đích chính mà đơn vị này được thành lập là tập hợp các nhà khoa học Nhật Bản phục vụ cho các chương trình nghiên cứu, phát triển và chế tạo các loại vũ khí hóa-sinh trong chiến tranh. Các thử nghiệm "đồ tể" của đơn vị này đều xoay quanh vấn đề "Kiểm tra sức chịu đựng của cơ thể sống trước các yếu tố tác động từ môi trường (cả môi trường bên trong lẫn bên ngoài cơ thể)". Kẻ chỉ đạo tất cả các thử nghiệm này chính làIshii Shiro.
Hơn 10.000 người—tức là khoảng 600 người mỗi năm bịHiến binh Nhật bắt giữ để làm vật thí nghiệm cho đơn vị 731 trong 9 năm tồn tại (1936-1945).
TheoHội thảo quốc tế về tội ác của chiến tranh vi khuẩn năm 2002, số người bị giết bởiQuân độiĐế quốc Nhật qua thử nghiệm vi khuẩn trên người là khoảng 580.000. Theo các nguồn khác, “hàng chục ngàn, và có lẽ có tới 400.000 người Trung Quốc đã chết vì bệnh dịch hạch, bệnh tả, bệnh than và các bệnh khác” do chiến tranh sinh học.[1]
Trong vài tháng đầu chiến tranh vớiHoa Kỳ sau vụ tấn côngTrận Trân Châu Cảng, Nhật Bản cũng đã lên kế hoạch sử dụngvũ khí sinh học chống lại người Mỹ. TrongTrận Bataan vào tháng 3 năm 1942, người Nhật toan tính thả hơn 90 kgbọ chét mang mầm bệnhdịch hạch và khoảng 150 triệucôn trùng. Tuy nhiên, sự đầu hàng của các lực lượng Mỹ khiến kế hoạch không cần thiết.
Đầu tháng 7 năm 1944 trongTrận Saipan,bọ chét bị nhiễm bệnhdịch hạch một lần nữa được dự định sẽ sử dụng để tấn côngquân đội Hoa Kỳ. Tuy nhiên, chiếc tàu ngầm của Hải quân Đế quốc Nhật Bản mang theo bọ chét kia đã bị tàu ngầm Swordfish của Hải quân Mỹ phát hiện ra và đánh chìm cùng với đống bọ chét mang mầm bệnh dịch hạch kia ở ngoài khơi đảoChichi-jima nằm trongQuần đảo Ogasawara ởThái Bình Dương vào khoảng 4h sáng ngày 22-7 năm 1944. TrongTrận Iwo Jima, một cuộc tấn công sinh học khác được cân nhắc để chống lại người Mỹ. Nhưng kế hoạch lại nhanh chóng bị hủy bỏ vì sự thất thủ của lính Nhật ở đảo Iwo Jima.
KhiĐức Quốc Xã đầu hàng vàĐế quốc Nhật Bản chuẩn bị đối đầu toàn diện vớiHoa Kỳ, theo yêu cầu củaThiên hoàng về việc phát triển một kế hoạch tấn công quy mô lớn làm tê liệt quốc gia địch, các chuyên gia quân sự đã phát triển một kế hoạch có tên mã là “Chiến dịch Hoa anh đào vào ban đêm” - một kế hoạch sẽ gây chết chóc khủng khiếp vùngMiền Nam California bằngchiến tranh sinh học.Đế quốc Nhật Bản hy vọng Chiến dịch Hoa anh đào vào ban đêm có thể xoay chiều Chiến tranh thế giới lần 2 và đi đến một kết thúc khác, trong đó Nhật Bản sẽ là phía chiến thắng. Chiến dịch Hoa anh đào vào ban đêm dự kiến sẽ bắt đầu vào ngày 22 tháng 9 năm 1945 nhưng cuối cùng toàn bộ kế hoạch đã không bao giờ hoàn thành bởi vìNhật Bản đầu hàngKhối Đồng Minh vào ngày 15 tháng 8 năm 1945.[1]
Theo kế hoạch, 5 chiếcTàu ngầm lớp I-400 rời khỏi bờ biển Nhật Bản và đi quaThái Bình Dương, mỗi chiếc mang theo 3 máy bayAichi M6A. Khi đến gầnSan Diego vào ban đêm, các tàu ngầm sẽ nổi lên và phóng máy bay về phía bờ biển. Khi ở trên không, các máy bay sẽ thả những quả bom chứa đầybọ chét mang bệnhdịch hạch.
Vào cuốiChiến tranh thế giới thứ hai, các nhà khoa học thuộc Đơn vị 731 đã sử dụng thuốc nổ phá hủy hầu hết bằng chứng của chương trình. Tuy nhiên, một số động vật thử nghiệm bị nhiễm bệnh đã được thả ra gây bệnh dịch hạch cho khoảng 30.000 người tạiBình Phòng (Cáp Nhĩ Tân) trong vòng 3 năm đầu tiên sau chiến tranh.[1]
Sau khi Nhật Bản đầu hàng, Mỹ bắt đầu cảm thấy hứng thú với những “thí nghiệm” của Đơn vị 731. Để đổi lấy thông tin, chính quyền Mỹ đã chôn vùi tội ác của Đơn vị 731 đồng thời miễn truy cứu trách nhiệm đối với tướng Ishiiro cùng với những kẻ liên quan bất chấp sự phản đối của Liên Xô. Tướng Shiro Ishii qua đời trong yên bình ở tuổi 67. Nhiều nhà khoa học tham gia Đơn vị 731 đã có những sự nghiệp nổi bật về chính trị, học thuật, kinh doanh và y tế.[1]
Đếnthập niên 1950, khi Giáo sư Nhật BảnTsuneishi Keiichi, người đã nghiên cứu rất nhiều về vấn đề này thuyết phục được nhà vănMorimura Seiichi viết cuốn sách tựa đề “The Devils gluttony” (Quỷ dữ háu đói), sự thật mới được phơi bày. Liên Xô cũng mở một phiên tòa xét xử tội ác chiến tranh để đáp trả việc rất nhiều người Nga trở thành nạn nhân nghiên cứu của Đơn vị 731. Phiên tòa tội ác chiến tranh Khabarovsk năm 1949 buộc tội tất cả 8 nhà nghiên cứu Nhật Bản và 4 quân nhân và kết án họ làm việc trong các trại lao động Liên Xô trong 2 đến 5 năm. Là một phần của thỏa hiệp chính trị, các tù nhân Nhật Bản còn lại đã được thả ra và trở về Nhật Bản vào năm 1956.[1]
Trong phimSinh vật Gyeongseong công chiếu trên Netflix vào ngày 22 tháng 12 năm 2023. Unit 731 được thể hiện với hình ảnh Bệnh viện Ongseong - nơi quân đội Nhật Bản bí mật tiến hành những thí nghiệm trên người.