Vismutan kristallad hapandusen kertheta kubižen santimetran kohtha| 83 | 0
5
18
32
18
8
2 |
Bi
208,98040 |
| Vismut |
Vismutan spektrVismut (Bi —bisemutum vaibismuthum latinan kelel) om 83nz' himine elementhimižiden elementoiden periodižes tabludes. Sen sijaduz om videndestoštkümnendes gruppas (vanhtunuden klassifikacijan mödhe — videnden gruppan päalagruppas, VA), tabluden kudendes periodas.
Tetas vismutad amuižiš aigoišpäi jo, tehtihemekid daveičid. Ezimeletaden, latinine nimi sündui saksan kelenweisse Masse-sanoišpäi «vauged mass». Vl 1738 saksalaine Johann Genrih Pott-himik märiči vismutad erižeks elementaks.
Element om harv Man kores, 20 grammas tonnas. Ei voi vastata sidä puhthas olendas.
Puhtaz vismut om hoštai vauged räbedmetall, räzäidab i šoiduitase vitkos kandelmuses. Kändase plastižeks 150..200 C° lämudel. Diamagnetik. Kristalline segluz om romboedrine.
Atommass — 208,98040. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 9,747 g/sm³. Suladandlämuz — 544,7 K (271,5 C°). Kehundlämuz — 1837 K (1564 C°).
Londuseline vismut mülütab vaiše üks'jäižes vähäradioaktivižes209Bi-izotopaspäi 1,9 × 1019 vot pol'čihodamižen pordonke (läz sadad statjoid vodes ühtes grammas), se kändase stabiližekstallijaks-205 α-čihodamižen kal't. Sen ližaks, tetas 34 ratud radioaktivišt izotopad 184..208, 210..218 atommassanke, i niiden 50 izomärad. Niišpäi kaikiš hätkembad izotopad oma208Bi 368 tuhad vozid pol'čihodamižen pordonke,207Bi-izotop (T½= 33 vot) i vismut-205 (15,31 päivest). Kaikiš hätkembad eläjad izomärad oma210mBi (T½= koume millionad vozid, kändase tallijaks-206 α-čihodamižen kal't),201mBi (59,1 minutad) i200mBi (31 minutad). Izotopad čihotas α- i protonižen (izotop 185), α- i β-čihodamižen (izotopad 186..197, 201..203, 210..214) vai muite β-čihodamižen kal't (kaik toižed), kebnembad kändasoišhahktinaks, jüžmakombadpolonijaks, izotopad 185..197, 201..203 — hahktinaks itallijaks, izotopad 210, 211, 213 — polonijaks i tallijaks, izotopad 212 i 214 — polonijaks, tallijaks i hahktinaks.
Muigoitase nepsas il'mas honuzližel lämudel. Muigotandmärad: −3, +1, +2, +3, +4, +5.
Lämbitamižen jäl'ghe 1000 C° lämudehesai metall palab vismutan hapandusen(III) sädandanke:
Om reakcijoid galogenidenke (ftor, hlor, brom, jod), oz.:
Vismut kävutase tobjimalazmetallurgijas,medicinas,elektronikas. Se om hüvä katalizator mugažo.
Om elementan löudmižsijidSaksanmas,Mongolijas,Bolivijas,Avstralijas,Perus da toižiš valdkundoiš. Sadas kivendoišpäihahktinanke,cinkanke,vas'kenke itinanke, kulutadas läz 6 tuhad tonnoid mail'madme vodes.
