| Lehm | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Lehm | ||||||||||||||
| Tedoklassifikacii | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Latinankel'ne nimi | ||||||||||||||
| Bos taurus (Linnaeus, 1758) | ||||||||||||||
| Areal | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
|
Lehm omkabjživat,kodihärgan (latin.:Bos taurus) emäč, kadonudenmechärgan (latin.Bos taurus primigenius) kodikoittud toižend. MülütadasPall'azsar'vižed-sugukundha (Bovidae).
Lehmän poig omvaza. Kazvanuded poigad:hartak,häčoi,härgvaza (ižačud),lähtan' (emäč). Lehm nimitaselähtan'lehmäks ezmäižen kandandan jäl'ghe. Kandand vedase ühesa kud.
Kazvatadas samhalihad,maidod inahkoid.
Udes sündutadud vaza om 18..45 kg vedutte, 60 kilogrammhasai harvoin. Suguiden tobjan palan lähtanid kazdas viž-seičemevoččehe igähäsai. Živatas oleskeldas alaigäčuikš 7..10 kus sündundan jäl'ghe. Ezmäine äikerdoičendan akt tegese 16-18-kuižes igäs[1]. Kohtusen pordon hätkeližuz jätktase 250−310 päiväd. Täuz'kaznu lehm om 200..600 kg vedutte (tuhaze kilogrammhasai harvas), se om peneb koumandeseks mi härg.
Edel vazan sündutandad lüpsandad ei ole 45..60 päivest. Maidnikan laktacijan pord om 280−320 päiväd vodes. Lehm andab maidon kaikiš surembad lugumärad videnden-kudenden laktacijan aigan, kaik oleleb 9..12 laktacijad elos. Kaikiš enamba levitadud mail'mas golštiniž-frizijan sugun lehm voib antta maidon 10 tuhad litroid vodes, erasti 30 tuhazesai. Lehmäd golliš maiš (Indii, Afrik) anttas maidon vaiše läz üht tuhad litroid vodes — bräd täudub vazan kazvatandan täht. Lehmän igä voib sadas 35 vodhesai harvoin, no 20 vot keskmäras. Kävutadas ižanduses 12..13 vodhesai, 5..10 vot äikerdoičendan täht.
- Ak da lehm, mužik da hebo.
- Ei ole kondi vär, a lehm om.
- Hüvä vaza kaht emid imeb, a paha ühten-ki kadotab.
- Kacta kuti lehm udehe kašlihe.
- Lehm tanhal — söm pertiš.
- Mužik ei ole ak, lehm ei ole hebo.
- Papile radod ei ole, ka vazoid ristib.
- Putub kondjale lehm, ka siloi i kargaidab.
- Siloi om aigad heinäd toda, konz lehm om kolnu.
- Lehm seižub tanhal, sar'ved irdal. (päč lämptäb)
- Märg vaza aidan taga. (kel' sus)
- Nell' sizart kustas ühthe vädrha. (lehmän lüpstas)
