Saksanma vaiGermanii (saks .:Deutschland , vepsän transkripcii «Doičland»), täuz' oficialine nimituz —Saksanman (Germanijan) Federativine Tazovaldkund (saksan kelel :Bundesrepublik Deutschland ); järgeližpaginas mugažo —Nemcanma , om valdkundEvropan päivlaskmas,Pohjoižen daBaltijan meriden randištoidenke. Federacijan pälidn da kaikiš suremb lidn omBerlin . Federaližen ohjastusen ministrusiden da agentusiden pala sijadase vanhasBonn -pälidnas.
Ristitišton lugun mödhe valdkund om kaikiš surembPäivlaskmaižes Evropas da otab 16:nden sijan mail'mas.
Vspäi 1955 omPAKO:n ühtnijaks (eziauguižin päivlaskmaine pala), vspäi 1958 om üks'EÜ:n alusenpanijaks da sen ühtnijaks (mugažo päivlaskmaine pala eziauguižešti).
Saksanman valdkundan aluz om pandud vn 962 2. päiväl uhokud, konzOtton I kändihePühän Rimalaižen imperijan ezmäižeks imperatoraks. Imperii oli olmas vhesai 1806, čihozi franciženNapoleon I -sodakäsknikan naprindan mödhe. Enččed federacijanmad sädihe ühtištusid: Pohjoižsaksanman ühtištuz,Avstrijan imperii ,Prussii . Vl 1870 udesnimitihe Pohjoižsaksanman ühtištustGermanijan imperijaks . Se ühtni Ezmäižhe mail'man sodaha, sai kilt, iVeimaran Tazovaldkund oli tedotadud. Vspäi 1933 nacistine Saksanma oli, se tuli lophuToižen mail'man sodan rezul'tataks.
Enččen Prussijan territorii NSTÜ i Pol'šanma jagoiba keskneze, deportiruihe saksalaižid sen agjoišpäi. Saksanman federacijanmad oliba jagadud AÜV:oiden, Suren Britanijan, Francijan i NSTÜ:n keskes. Nevondkundaline pala oli olmas eriži kutiGermanijan Demokratine Tazovaldkund i Päivnouzmaine Berlinvilusodan tagut. Päivlaskmaižed da päivnouzmaižed Saksanman palad ühtniba vn 1990 3. päiväl redukud.
Valdkundan ezmäine Konstitucii (saks .:Grundgesetz «Päkäskuz»,GG ) oli olmas vspäi 1919 vajehtusita. Nügüdläine kahtenz' lugul Konstitucii[ 4] [ 5] Saaras , vl 1990 —Berlinas da päivnouzmaižiš federacijanmaiš.
Saksanman reljefan kart vl 2011 Saksanmal om mavaldkundröunoidPol'šanmanke (piduz — 467 km) daČehanmanke (704 km pitte) päivnouzmaižes,Avstrijanke (801 km) daŠveicarijanke (348 km) suves,Francijanke suvipäivlaskmas (418 km),Lüksemburganke (128 km),Bel'gijanke (133 km) daAlamaidenke (575 km) päivlaskmas,Danijanke pohjoižes (140 km). Ühthine röunoiden piduz — 3714 km.Pohjoižen daBaltijan meriden randanpird om 2389 km.
Reljef om tazo da kukhikaz pohjoižpalas,Al'pad da sen ezimägišt sijadasoiš suvipalas. Kaikiš korktemb čokkoim om Cugšpitce-mägenpä (saks .:Zugspitze ) Avstrijan röunal, 2 962 metrad. Znamasižed joged omaRein ,Dunai ,El'b ,Vezer iOder , ned sädas ičeze basseinoid i ühtenzoittas laivkanalil.
Klimat omven meren pohjoižes i kontinentaline suvipalas.
Londuseližed pävarad omakivihil' ,bur hil' ,londuseline gaz ,raudkivend ,vas'k ,nikel' ,uran ; toižed varad —potaš ,keitandsol ,sauvondmaterialad ,mecad ,mustma .
Reihstag om Saksanman federaližen parlamentan (Bundestag:an ) pert'Berlinas , vn 2007 näguSaksanma om federativine konstitucineparlamentine tazovaldkund. Valdkundan pämez' om Federaline prezident (saks .:Bundespräsident ). Keratas Federališt Suimad (Federaližen Parlamentan da federacijanmaiden ezitajad oma ühteverzin sigä) valičemha händast videks vodeks, kahtenden strokun voimuz om olmas. Federaližen ohjastusen pämez' om federaline kancler (saks.Bundeskanzler ), prezident paneb händast radsijha.
Federaline käskusenandai tobmuz om kaks'palaine. Üks' pala om üks'kodine Federaline Parlament (saks .:Bundestag ), kaik rahvaz valičeb sen 631 ühtnijad nelläks vodeks. Federacijanmaiden suimad valitas ičeze 69 ezitajad Federaližhe Nevondkundha (saks .:Bundesrat ), sen ühtnijad ei antkoi pästta hubatajid käskusid erižiden maiden täht.
Nügüdläine prezident omFrank-Val'ter Štainmaier vn 2017 keväz'kun 19. päiväspäi. Järgenduseližed valičendadBundestag:ha oliba vn 2021 26. päiväl sügüz'kud.Olaf Šol'c radab päministran (ühesanden lugul federaližen kancleran) vn 2021 tal'vkun 8. päiväspäi. Edeline federaline kancler omAngela Merkel' , radoi vn 2005 kül'mkun 22. päiväspäi nell' strokud jäl'geten.
Valdkundan Prezidentiden nimikirjutez:
Kacu kirjutuz:Saksanman administrativiž-territorialine jagand .
Saksanma jagase 16 federacijanmaks (saks .:Bundesland vai muiteLand ). Vl 2009 ned alajagasoiš 403 ümbrikoks (saks .:Kreise ), sidä kesken om 102 lidnümbrikod da 301 küläümbrikod.
Nene rahvahad elädas Saksanmas (enamba 1 % vl 2017, ozutadud rahvahudenke):saksalaižed — 87,2 %,turkad — 1,8 %,pol'šanmalaižed — 1,0 %,sirijalaižed — 1,0 %, toižed rahvahad — 9,0 %. Vl 2017 valdkundan eläjiden lugu oli 80,594,017 ristitud. Kaikiš suremb valdkundan ristitišt om enamba 80 mln eläjid vspäi 1992 (82,536,680 rist. vl 2003).
Uskondan mödhe (2018):riman katolikad — 27,7 %,protestantad — 25,5 %,islamanuskojad — 5,1 %,ortodoksižed hristanuskojad — 1,9 %, toižedhristanuskojad — 1,1 %, toižed uskojad — 0,9 %, religijatomad — 37,8 %.
Toižed järedad lidnad (enamba 600 tuh. ristituid vl 2010, surembaspäi penembha):Gamburg ,Münhen ,Köl'n ,Frankfurt Mainal ,Štuttgart . Seičeme eläjad ühesaspäi oma lidnalaižed (2020).
Ümbriradai tegimišt otab enamba sijad ižanduses mi toižil šingotadud mail. Valdkundan tegimišton eriližuz om äisarakoižen mašiništonsauvomižen olend: avtosauvomine, tömašintegimišt, tarkoiged, elektrotehnine i transportine mašiništonsauvomine. Varatoitab ičtaze maidol da lehmänlihal täudes märas, vinan i oluden tehmine ottas znamasišt sijad maižanduses. Sil-žo aigal ižandusen nügüd'aigaine puhtaz form rippub londuseližen gazan tondaspäi, ičeze samine katab vaiše vident palad kulutusespäi. Vaiše üks' kivivoimareig om valdkundas. Elektrusen tehmine AES:oil tuli lophu vodele 2022.
Saksanma om koumanz' surtte ekonomik mail'mas kogosüdäiproduktan nominalan mödhe (4,71 trln US$ vl 2024,endustuz ) i videnz' ostmižmahtusen paritetan mödhe (4,15 trln US$ vl 2017[ 6] Pohjoine Rein da Vestfalii ,Baden-Vürtemberg ,Bavarii ,Gessen ,Gamburg .
Kogosüdäiproduktan palad: maižanduz 0,7 %, tegimišt 30,7 %, holitišiden sfer 68,6 % (vn 2017 andmused). Radajiden 1,4 % oma ottud agrokompleksha, 24,2 % ratas industrijas, 74,3 % — holitišiden sferas (2016).
Vl 2012 Saksanman päeksport oli mašiništonsauvomižen produkcii (läz 25 %, sidä kesken erazvuiččedlikutimed 4 %),avtod (11 %), toižedlikkuimed da niiden palad (11 %); toine eksport olizelläd (4 %),kuld (1 %),kivivoi (1 %). Saksanma om koumanz' surtte tegimišton produkcijan da holitišiden eksportirui mail'mas (2016, 1,6 trln US$)[ 7]
↑ Saksanman ristitišton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. —Cia.gov . (angl.) ↑ Edel 2002. vot —saksan mark . ↑ Mugažo.eu kutiEÜ:n ühtnii. ↑ Saksanman Konstitucijan tekstadconstituteproject.org -saital. (angl.) ↑ Saksanman Konstitucijan tekst vl 1991. —1000dokumente.de . (ven.) ↑ Country comparison: GDP (purchasing power parity), 2017 estimate (Valdkundoiden rindatuz: KSP ostmižmahtusen tazolugunke, vn 2017 endustuz) // Mail'man faktoiden kirj. —Cia.gov . (angl.) ↑ Exports of goods and services, current US$, 2016 (Tavaroiden da holitišiden vend, US$, 2016). — Mail'man bank (data.worldbank.org ). (angl.) Tobmuz Ühthine informacii valdkundas
