Efiopii (amh .: የኢትዮጵያ [i.tjo.p'ja], transliteracii:ʾĪtyōṗṗyā ), oficialižikš —Efiopijan Federativine Demokratine Tazovaldkund (amh .: የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ,Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dīmōkrāsīyāwī Rīpeblīk ,orom .:Federaalawaa Dimokraatawaa Repabliikii Itoophiyaa ), om valdkund merirandpoletaAfrikan päivnouzmas. Sen enzne nimi oliAbissinii . Päine da kaikiš suremb lidn omAddis-Abeb .
Efiopii om Afrikan kahtenz' valdkund ičeze ristitišton lugun mödhe (Nigerijan jäl'ghe).
Voz'sadoil 4.-6. meiden erad ezmäine valdkund (Aksum-car'kund ) sai ičeze änikoičendad nügüd'aigaižen Efiopijan pohjoižes.
Vozil 1893−1899 Menelik II-imperator udessünduti Efiopijan valdkundan ühtmut. Efiopii ei olend nikonz kolonijan.
Jäl'gmäine Konstitucii tuli väghe vn 1995 elokus.
Efiopijan topografine kart (2007) Efiopii om mavaldkundröunoišEritrejanke pohjoižes (röunan piduz — 1033 km),Džibutinke homendezbokas (342 km),Somalinke päivnouzmas (1640 km),Kenijanke suves (867 km),Suvisudananke ehtbokas (1299 km) daSudananke lodehes (744 km). Ühthine röunoiden piduz om 5925 km. Efiopii om mererandatoi valdkund 1 104 300 km² pindanke, saum vezid — 9,4 %.
Efiopii om mägekaz valdkund tobjimalaz,Efiopijan mägišt om sen päpala. Kaikiš korktemb čokkoim omRas Dašen -mägi, 4533 m meren pindan päl. Kaikiš madalamb čokkoim omDanakil -alang (−125 m).
Londuseližed pävarad omalonduseline gaz ,kuld ,platin ,vas'k ,gidroenergii ; toižed varad omapotaš damahuz .
Federaline Ülemhaine käskuzkundAddis-Abebas , sügüz'ku 2021 Efiopii om federacii daparlamentine tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Valdkundan pämez' om prezident. Parlamentan alakodi valičeb hänen kandidaturad. Prezidentan valdatusiden strok om kuz' vot oiktusenke valičemha tošti.
Parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Federacijan Kodi (amh .: የፌዴሬሽን ምክር ቤት, vepsän kirjamilJefederešn Mekir Bet ), mülütab 108 ühtnijad. Valitas heid štatoiden suimil videks vodeks. Alakodi om Rahvahan Ezitajiden Kodi (amh. የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤትJehizbtevekajoč Mekir Bet ) 547 ristitunke, kaik rahvaz valičeb heid mugažo videks vodeks.
Parlamentan alakodin ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2015 24. päiväl semendkud. Nügüdläine prezident omSahle-Vork Zevde vn 2018 redukun 25. päiväspäi.Abii Ahmed Ali radab päministran vn 2018 sulakun 2. päiväspäi.
Kacu kirjutuz:Efiopijan administrativiž-territorialine jagand .
Administrativiž-territorialižikš Efiopii jagase üks'toštkümneks regionaks: ühesaks avtonomižeks agjaks (üks'luguamh . transliteracii:kəlləl —killil:ha , štataks etnižen tundusen mödhe) da kahteks agjaks tazostadud lidnha ičeohjandusenke (üks'luguamh . transl.:yä'städadär akkababi —astedader akababi :Addis-Abeb daDire-Dau ). Agjad alajagasoiš 68 zonaks (üks'luguamh . transl.:zonə —zoni ), ned — 770 ümbrikoks (amh . transl.:wäräda —uored , sidä kesken läz sadad oma lidnümbrikod). Ümbrikod alajagasoiš kundoikš (amh . transl.:käbäla —kebel ).
Efiopii om üks' kaikiš amuižembiš valdkundoišpäi mail'mas (10. voz'sadaspäi edel m.e.) da valdkundhristanuskondanke amussai. Uskojiden mülükund (vn 1994 rahvahanlugemižen mödhe): 60,8 % —hristanuskojad , 32,8 % —islamanuskojad ,afrikanižiden kul'toiden polenpidajad — 4,6 %, toižed uskojad — 1,8 %.
Vl 2015 valdkundan eläjiden lugun oli 90 076 012 ristitud[ 3]
Efiopijan toižed järedad lidnad (enamba 200 tuh. ristituid vl 2012[ 4] Adam (Nazret),Gonder ,Mekele ,Desse ,Bahr Dar ,Džimm . Vl 2015 kaik oli 19 sadatuhašt lidnad.
Efiopii om goll' šingotai agrarine ma.
Vl 2010 Efiopijan päeksport olikofe (28 %),voikazmusiden semned (15 %),maplodud (9 %),kuld (7%), kroksaitud veresedänikod (7 %),liha da eläbkabjživatišt (7 %),bobad (6 %); toine eksport — živatoidennahkad (3 %), varapaladkouvazmašinoiden täht (1 %),niobii (1 %).
↑ Efiopijan ristitišton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. —Cia.gov . (angl.) ↑ Article 5. //Ethiopian Constitution. —Apapeth.org . (angl.) ↑ Population Projection of Ethiopia for All Regions At Wereda Level from 2014 – 2017 //2014 Population and Housing Census of Ethiopia (Vn 2014 Efiopijan ristitišton da kodiižandusiden rahvahanlugemine). — Central Statistical Agency (Efiopii,csa.gov.et ), 2014. (angl.) ↑ Ethiopia: largest cities and towns and statistics of their population (2012-05-29). —World-gazetteer.com webcitation.org -saital. (angl.)
