Ray Charles Robinson, (Albany,23 de setenbre 1930 – Beverly Hills,10 de zunjo 2004) el ze stà un cantante e pianista statunitense, considerà uno dei più grandi pionieri de ła mùzega soul.
Inte'l2004,Rolling Stone Magazine ło ga nomenà 10º tra i 100 pì grandi artisti de tuti i tenpi[3] e 2º inte ła clasifega de'l2008 dei 100 pì grandi cantanti de senpre.[4][5]
El ze nasesto da na fameja de umiłi orizene inte'l sud segregasionista deiStati Unii d'America. Só mare, Aretha Williams, ła gaveva catà łaoro in unasiegarìa, mentre só pare, Bailey Robinson, el zera un mecànego faso tuto mi inpiegà inte ła manutension de łe ferovie.[6] Ła fameja ła se ga trasferìa aGreenville, cuando Ray el zera pena nasesto. I zenitori in realtà no i ze stai mai spozài e, ansi, el pare el gaveva formà altre tre fameje, łasando presto ła conpanja e i do fiòłi. Co Ray el gaveva pena sincue ani, ga asistìo inpotente a ła morte de'l fradèło minor, George, negà in t'una tinèła par ła łìsia.
Charles no'l ze nasùo orbo. El ga scumisià aver problemi co ła vista a 5 ani e el ze deventà òrbo patòco pochi mezi drìoman.[7] Łu isteso no'l ga mai capìo ciaramente el motivo de'l só handicap; alcune ipotèze łe aferma che sia dovesto a unglaucoma, segondo altre, el motivo el ze stà na infesion mai curada cauzada da'l contato co acua saonada.[7] El ga frecuentà cuindi na scoła par sordi e orbi in Florida, da'l 1937 al 1945. A ze stà cuà che el ga conosesto łamùzega par intièro e el ga inparà a conponer, a sonar strumenti muzegałi e a zviłupar el só dono muzegałe.[7] Durando 'sto parìodo A ze morista so mare, seguìa, do ani drìo, da'l pare.
Inte'l só parìodo de scoła A ghe ze stà insenjà soło che mùzega clàsega, cuando łu el gavarìa invese vołesto sonar ciò che'l sentiva de frecuente a ła radio: elswing, eljazz e'lblues.[8]
Dapò ła morte de ła mare, Charles no'l ze tornà pì scòła. El ze ndà a viver aJacksonville, da na cubia, amiga de ła mare. Par pì de un ano el ga sonà el piano par alguni grupi, a'l Ritz Theatre de LaVilla, vadanjando cuatro dołari a sera. Drìoman el se ga spostà adOrlando, e po'Tampa, indove el ga sonà insenbre a un grupo de'l sud ciamà The Florida Playboys. A zera 'sto cua el parìodo inte'l cuało el ga tacà utiłizar i so ociàłi, creài da Billy Stickles.
Trasferìo aSeattle, inte'lStato de Washington, inte'l1947[7], el ga scominsià presto ad insider dischi (ła so prima rezistrasion ła ze stà el sìngołoI Love You, I Love You (I Will Never Let You Go) Confesion Blues, del1949) e el só primo suceso ad entrar inte łe clasifeghe de vendita el ze stà, inte'l1951,Baby, Let Me Hold Your Hand. Drìoman, coAhmet Ertegün, el ga firmà par łaAtlantic Records.Co'l ze entrà inte l'industria discografega, el só nome da artista el ze stà scurtà in Ray Charles, par evitar posìbiłi confuzion co'lpuziłeSugar Ray Robinson.
A inìsio de carièra el ze stà influensà - e cuesto ło se pol evìnser da łe prime rezistrasion - da'l stiłe vocałe de cołeghi a chel tenpo asae séłebri, comeNat King Cole eCharles Brown. El ga conpìo łe primetournée coLowell Fulson e'l ga avùo modo de laorar anca coGuitar Slim eRuth Brown.
Charles el ga afinà progresivamente un stiłe parsonałe che ło ga portà a zmisiar na conbinasion de varizènari muzegałi, intrà cui elgospel e eljazz.
Stipułà un contrato co ła Atlantic Records, Charles el ga tacà publegar łe só prime canson, cofàIt Should Have Been Me eMess Around, entranbe scriveste da Ertegün. Ła hit che ga portà Charles a'l suceso nasionałe ła ze stàI Got a Woman, scrivesta co'l só cołega Renald Richard. El sìngoło el ga scałà łe clasifegheR&B deBillboard e, da'l1955 a'l1959, el ze stà seguìo da altri sucesi comeThis Little Girl of Mine,Lonely Avenue,Mary Ann,Drown in My Own Tears eThe Night Time (Is the Right Time), canson includeste inte i só dischiHallelujah, I Love Her So, Yes Indeed! eThe Genius Sings the Blues.
Charles el ze stà de frecuente mensonà, soratuto da'l critico Victor Bollo, par l'uzo de ła só voxe «come se el fuse unsasofono». Durando 'sto parìodo de tranzision, el ga reclutà un grupo de tozec iamà The Cookies, e el łe ga includeste inte łe só canson come coriste. Drìoman, łe Cookies łe ga canbià el só nome inThe Raelettes.
Inte'l1959, in una gran mota de radio A vien trazmetesta ła cansonWhat'd I Say, devenjesta un suceso. Daspò èsar stà a łongo conosùo inte i anbienti R&B, co 'sto brano, Charles el ze riusìo finalmente a otenjer na popołarità inte l'anbiente de łamùzeca pop, contribuindo anca a l'afermasion de'l zènaresoul. Ła canson ła ze stà nomenà cofà ła dièzema mejo de tuti i tenpi inte łaŁista de łe 500 mejo canson segondo ła revistaRolling Stone.
L'ùltemo disco de Charles co ła Atlantic el ze stàThe Genius of Ray Charles, venjùo fora el médemo ano deWhat I'd Say. Drìoman el muzisista el ga firmà par łaABC Records, senpre inte'l 1959.
Canson cofàGeorgia on My Mind,Hit the Road Jack eUnchain My Heart, łe ga incrementà ultariormente el só suceso. Scrivesta inte'l1930 daStuart Gorrell (testo) eHoagy Carmichael (mùzega),Georgia on My Mind el ze devenjesto universalmente popołar pròpio grasie a Charles, che ła ga rejistrà inte'l1960 e ła ga includesta inte l'àlbunThe Genius Hits the Road. El singoło el ga ciapà ła pozision nùmaro uno de łaU.S. Billboard Hot 100 inte'l novenbre1960.
I altri dischi de'l muzeghista,Modern Sounds in Country and Western Music eModern Sounds in Country and Western Music Vol. 2, i ga jutà anca a diramàr łamùzega country.
Da'l1963 a'l1967, Charles el ga publegà altri brani de suceso comeBusted,Take these Chains from My Heart eHere We Go Again, cantada 37 ani dapò insieme aNorah Jones.
Charles al Montreal International Jazz Festival del 2003, una de łe sóùlteme ezibision publeghe
Inte el1965 Charles el ze stà arestà par poseso deeroina, droga de cui el zera dependente da sirca 20 ani. St'altro el ze stà el só terso aresto, ma el ga evità ła prezon rusindo a dezentosegarse in una clinica deLos Angeles,Całifornia. El ga pasà el1966 inłibartà viziłada, mentre el só singołoCrying Time el razonzeva ła 6ª pozision de łe clasifeghe. El brano el ga vinsùo anca elGrammy Award for Best Male R&B Vocal Performance inte'l1967.
Daspuò ła fin deiani sesanta aiani setanta, łe canson de Charles łe stà o sucesi o flop, co arcuante grande hit e łaori premiài da ła critica.
El 7 de marso1979, come sinboło de reconsiłiasion drio i ràdeghi par l'otenjimento dei deriti siviłi, Charles el ga cantàGeorgia on My Mind davanti a l'Asénblea zenarałe de łaGeorgia. Daspò ła performance de Charles, l'Asenblea ła ga adotà el brano come canson ofisiałe de'l Stato el 24 de apriłe de'l steso ano.[7] Ga avesto anca suceso ła so varsion deAmerica the Beautiful.
Inte iani otanta altri avenjimenti i ga aumentà el suceso de Charles tra'l publego pì zovane. Inte'l1980 el ze apario inte'l filmThe Blues Brothers. Inte'l1986 el ga cantàAmerica The Beautiful aWrestlemania 2. In una publisità de łaPepsi Cola deiani novanta, Charles el ga rendesto séłebre ła frazeYou Got the Right One, Baby!. Senpre de'l 1986, el ga rejistrà insenbre aBilly Joel, pianista e cantante statunitense, el singoło Baby Grand. Inte'l1985 el ga partesipà a ła rejistrasion de'l singołoWe Are the World, produzesto daQuincy Jones e insidesto a fin benefego daUSA for Africa, unsupergrup de sełebrità de łamùzega pop, riunìa segondo el modeło del łaBand Aid deDo They Know it's Christmas?. I proventi rancurài coWe Are the World i ze stà devolvesti a ła popołasion de l'Etiopia, colpia in chel parìodo da na dezastrozacarestia. El brano el ga vinsùo elGrammy Award cofà "Canson de l'ano", cofà "Disco de l'ano", e cofà "Mejo performance de un do o grupo vocałe pop".
Pur sendo stà un sostenjidor deMartin Luther King e dei deriti dei afromeregani inte i USA, Charles el ga incontrà varie controversie inte'lSudafrega inte'l1981, durando na protesta contro l'apartheid.
Inte'l1989 Charles el ga rejistrà nacover de na canson de'l grupo japonezeSouthern All Stars. Par ła só varsion, el tìtoło de'l brano,Itoshi no Ellie, el ze stà traduzesto inEllie My Love. El singoło el ga razonzesto ła 3ª pozision de łe clasifeghe nipòneghe.[10]Ellie My Love ga vendesto pì de 400.000 copie e inJapon l'è devenjesto un gran suceso. El ze stà, anca, ospite inte l''Oro, Incenso e Birra Tour deZucchero Fornaciari.
Charles el ze aparìo anca a do inaugurasion presidensiałe. Inte'l1985 el se ga ezibìo par ła reconferma deRonald Reagan e inte'l1993 el ga cantà par sełebrar ła vitoria deBill Clinton.[11]
Da finani otanta ad inisioani novanta, Charles, el ze aparìo anca in vari show tełevizivi, tra cui elSuper Dave Osbourne Show.
Inte'l1990, insenbre aChaka Khan, el ze stà includesto inte ła hit deQuincy Jones,I'll Be Good to You, trazesto da l'àlbunBack on the Block.Daspò ła morte deJim Henson inte'l medezemo ano, Charles el ze aparìo in un tributo de łaCBS,The Muppets Celebrate Jim Henson. El ga dazesto un curto descorso revardo a ła morte de Henson, dichiarando che «el ga tołesto na senplise canson e el ła ga trasformà in un momento de grando poder». Charles el se refariva a'l branoIt's Not Easy Being Green, che el ga cantà insenbre ai parsonazi dei Muppets in recordo de Henson.
Inte'l1990 el ga partesipà, insenbre aToto Cutugno, a'lFestival de Sanremo co ła cansonGood Love Gone Bad/Gli amori piasandose a'l segondo posto, ła canson no l'è stà mai insidesta.[12]
Inte'l 1999 Charles el gaveva introduzestoBilly Joel inte ła Rock And Roll Hall Of Fame. Inte'l 2001 el ga cołaborà da novo coZucchero Fornaciari inte l'àlbunShake.
Charles co el PresidenteRonald Reagan e ła segonda mujer Nancy inte'l 1984
Charles el ze stà spozà do volte e el ga avùo dòdaze fiòłi da sete done desconpanje. El só primo matrimonio co Eileen Williams el ze stà curto, da'l 31 de łujo 1951 a'l 1952. El ga avùo tre fiòłi da'l só segondo matrimonio co Beatrice Della Howard durà da'l 5 de apriłe 1955 a'l1977.
El gaveva na granda pasion par iscachi e par zogar el uzava na spesiałe scachiera.
Charles el ze morìo el 10 de zunjo2004 par łe conpleganse de na małatìa a'l figà par dòparo de droga a l'età de 73 ani. Só partner a łongo tèrmene fin a'l momento de ła morte el ze stà Norma Pinella.
Inte'l2004 A ze venjesto foraRay, film bazà so ła vita de Charles e che afronta anca i só problemi łigài a ła dependensa daeroina. Par 'sto film, l'atorJamie Foxx el ga resevùo elpremio Oscar come "Mejo ator protagonista". Inte'l 1988 el partesipa come ospite inte'l primo epizodio de ła cuarta serie deMoonlighting, mentre tra el 1997 e'l 1998 el ze aparìo come ospite in tre epizodi de ła cuinta stazon de ła serie tełevizivaLa tata,Ray Charles e Yetta: coppia perfetta,Il rap di Sam eDisaccordo par l'accordo, e in un epizodio de ła sesta stazon:Una tata miracolosa inte'l roło de'l morozo de Yetta.