El xe considerà el "pare de ła storia" in quanto, inte ła sóa òpera de łeIstorie, che in greco el signìfega recerca, el prova a endegar łe cauxe che łe ga portà a ła guerra infrà łepoleis unìe de łaGrecia e l'inpero persian meténdose inte na prospetiva istòrega, doperando ła recerca e no fidàndose miga de łe incerte opinion de quei chei vegniva prima.
I eo consìdera anca el "pare del'etnografia" grasie a łe sóe descrision dei pòpołi ciamadi bàrbari (Persiani,Egisiani,Medi eSciti) che, anca se co parece svariada, łe mostra un pensièr verto e na granda capasità de ispesionar. Sta vertura mental e curioxità verso culture miga greche ła pol eser spiegada pensando al lógo de nàscita del' istòrego. Alicarnaso el gera, infati, na sittà greca da łe desferénte tradision e in forte contato col mondo bàrbaro. Ła stesa biografia del'istòrego ła porta el segno de sto intreso de culture.
Erodoto el xe nasuo inte el484 a.C. inte na famégia aristocràtega deAlicarnaso (Axia menor), da mare greca, Dryò, e pare axiàtico, Lyxes. In połìtega nemigo, insieme al xermanPaniassi, a Ligdami II, tirano deAlicarnaso, chel governava ła sità grasie al'agiuto del "Gran Re". Paniassi, acuxà da Ligdami de averghe tolto parte a na congiura de aristocràteghi par coparlo, el xe stà meso a morte. Erodoto el xe stà, invese, bon a scapar aSamo, sità che ła partegniva a łaLega delio-àtica, che ła gera nemiga dei persiani (457 a.C. a ocio). El xe tornà indrio in patria datorno al455 a.C. cusì in maniera da véder Ligdami mandà via, forse anca agiutando quei chei eo ga fato. Inte el454 a.C. Alicarnaso ła xe intrada inte ła sfera de influénsa ateniexe, deventando trabutaria de ła sitààtica.
Daspò poco ténpo el ga viaxà e vixità na granda parte delMediteràneo oriental, in particołar manièra l'Egito indove, fasinà da quea siviltà, el xe restà par quatro méxi. Scopo dei viaxi el xe stà forse sunar i materiałi ùtiłi par scrìver ła sóa òpera (łeIstorie). Dal447 a.C. el xe stà aAtene, indove el ga cognosùoPericle, el poeta tràxicoSofocle, l'architetoIppodamo de Mileto, e i sofistiEutidemo eProtagora; inte el445 a.C., el ga partesipà a łePanatenee, inte łe cuałi el ga łeto al pùblico la sua opera (vadagnando par sta letura diéxe tałénti).
Daspò el xe 'nda inte ła cołonia panelènica deThurii (inMagna Gresia, sul posto del'antigaSìbari), e'l gà agiutà a fondarla, datorno al444 a.C.. Ła tradision ła vol che el ghe sia morto inte i ani daspò co łaGuera de ła Morea ła xe scomensada (per convension inte el425 a.C.). Par el vèro no semo oncora boni a saver łógo, data e circostanse de ła sóa morte. Savémo poco de altro su ła vita del'istòrico.
L'òpera "Istorie" (Ἱστορίαι,Historìai) ła xe divixa in 9 libri: sta divixion ła xe stada fata da gramàtisi lisandrini (inetà ełenìstega,III sècoło a.C.).
I primi quatro libri i se divide in:
introdusion mitołòxica (archaiologhia)
logos lìdico (indove se parla del reCreso e se fa dónca riferimento a łe colonie greche che łe ghe partegniva (560 a.C.))
logos persian
logos egisio
logos scìtico
logos lìbico
Elproemio: Inte el proemio, daspò chel gà endicà el só nome e queo de ła sità natal, Erodoto el prexenta l'òpera, mostràndoghe el scopo xeneral e'l tema:
(VEC) «Sta qua ła xe l'espoxision de ła recerca de Erodoto de Alicarnaso, perché i evénti dei ómeni i no desparisa col ténpo e łe inprexe grade e maravegioxe, fate sia dai Gresi che dai Bàrbari, e no łe finisa sénsa gloria; in particołar łu el recerca par qual raxon sti qua i ga conbatui infrà łóri.»
L'istoria ła xe fata secondo łe manièra de contar antighe, perché ła segue i criteri de ciclisità (Ring Komposition) e asociasione perifèrega.
Ła łéngua doperada ła xe uniònico squaxi personałixà co qualche smisiamento de robe antighe e ełementi àtisi, co ogni probabiłità gałe xontae dai fiłòłoxi lisandrini (a łe cuałi se tribuise el scanbio de sità de nàsita de Erodoto inte el proemio).
.jpg)
