Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Kontent qismiga oʻtish
Vikipediya
Qidiruv

Osiyoda islom

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Bu maqolabirortaturkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling.(2024-11)

OsiyogaIslom dini VII asrlarda, paygʻambarMuhammad paygʻambar hayotligida kirib kelgan. 2020-yilgi statistik maʼlumotlarga koʻra,Osiyodagimusulmonlarning umumiy soni 1,3 milliardga yaqinni tashkil etadi. Islom dini Osiyoda eng keng tarqalgan din hisoblanadi. Butun dunyo boʻyicha Osiyo dunyodagi eng koʻp musulmon aholi istiqomat qiluvchi qitʼa sanalib[1], butun dunyo musulmonlarining qariyb 62 foizi aynan shu qitʼada yashaydi.Indoneziya,Pokiston,Hindiston vaBangladesh kabi mamlakatlar esa eng koʻp musulmon aholiga ega davlatlar sanalishadi.Gʻarbiy Osiyo,Markaziy Osiyo,Janubiy Osiyo vaJanubi-Sharqiy Osiyo hududlari, ayniqsa, musulmon aholiga ega muhim mintaqalardir.Islom tarixining eng boshidan buyon Osiyo qitʼasida, xususan, Gʻarbiy va Janubiy Osiyoda koʻplab islom tarafdorlari yashab kelishgan.

Tarixi

[tahrir |manbasini tahrirlash]

Islom dininingArabiston yarimorolidan tashqarida va qitʼaning boshqa qismlarida keng tarqalishi Gʻarbiy OsiyoniXitoy bilan bogʻlovchi keng savdo yoʻllari bilan bogʻliq boʻlishi mumkin.

Barmakiylar oilasiAbu Muslim HarakatiningUmaviylarga vaAs-Saffohga qarshi dastlabki tarafdori edi. Bu Xolid ibn Barmakiyga katta taʼsir koʻrsatadi, uning oʻgʻliYahyo ibn Xolid (vafoti: 806) xalifaal-Mahdiy (hukmronligi: 775—785) vaHorun ar-Rashidning (hukmronligi 786—809) vaziri boʻlgan. Yahyoning oʻgʻillari al-Faxl va Jaʼfar (767—803) Horun ar-Rashidning qoʻl ostida yuqori lavozimlarda ishlaganlar.Barmakiylarning koʻplab vakillari ilm-fan homiylari va namoyondalari boʻlishgan, bu esa qoʻshni Gundishapur akademiyasidan arab dunyosiga hind ilmi va ilm-fanining tarqalishiga katta yordam bergan. BarmakiylarJobir ibn Xayyom va Jabril ibn Buxtishu kabi olimlarga homiylik qilganlar.Bagʻdodda ilk bor qogʻoz fabrikasining tashkil etilishida ham ularning katta hissasi bor. Barmakiylarning oʻsha davrdagi kuchi"Ming bir kecha kitobi"da oʻz aksini topgan.

Xalifalikning ilk hukmdorlarining aksariyati barmakiylar boʻlgan. Xolid ibn BarmakMansura,Sind vaBagʻdod shaharlarini bunyod ettirgan. Uning oʻgʻli esa hozirgiOzarbayjonning hokimi boʻlgan.

Demografiyasi

[tahrir |manbasini tahrirlash]

Markaziy Osiyo

[tahrir |manbasini tahrirlash]
Registon va uning uchta madrasasi,Samarqand, Oʻzbekiston
MamlakatJami aholi soniMusulmonlar ulushi (foizda)Musulmon aholi soni
 Qozogʻiston18,744,54870.2%[2]13,158,672
 Qirgʻiziston6,019,48090.6%5,194,811
 Tojikiston8,734,95198.0%[3]8,560,251
 Turkmaniston5,851,46696.1%5,459,417
 Oʻzbekiston32,653,90096.5%[4]31,511,013
Markaziy Asia72,004,34590.6%66,884,164

Sharqiy Osiyo

[tahrir |manbasini tahrirlash]
Guanchjoudagi Huaisheng masjidi,Xitoydagi eng qadimgi masjid
MamlakatJami aholi soniMusulmonlar ulushi (foizda)Musulmon aholi soni
 Xitoy1,447 620,3501,8%[5][6][7]30,000,000
 Hong Kong7,448, 9004,1%305,404
 Makao658,9001,5%[8]10,000
 Yaponiya126,420, 0000,19%[9]230,000
 Shimoliy Koreya25,610, 6720,01%[10]3,000
 Janubiy Koreya51,635, 2560,38%[11]196,454
 Mongoliya3,231, 2005,0%161,560
 Xitoy Respublikasi23,577, 4880,3%70,732
Sharqiy Osiyo1,633, 202,4163,13%30,977,150

Janubiy Osiyo

[tahrir |manbasini tahrirlash]
PokistonningLohur shahridagiBadshahi masjidiRamazon hayiti paytida. Ushbu yodgorlikJanubiy Osiyodagi ikkinchi tarixiy yirik masjiddir
MamlakatJami aholi soniMusulmonlar ulushi (foizda)Musulmon aholi soni
 Afgʻoniston31,575,01899,7%[12]31,260,000
 Bangladesh165,000,00090,4%149,100,000
 Butan727,1450,2%[13]7,000
 Hindiston1,338,270,00015,6%[14]213,000,000
Maldivalar bayrogʻiMaldiv378,114100%[15]378,114
   Nepal29,218,8674,4%1,285,630
 Pokiston231,085,59096,50%200,400,000
 Shri Lanka21,444,0009,7%2,080,068
Janubiy Osiyo1,799,355,75532,43%601,939,417

Janubi-Sharqiy Osiyo

[tahrir |manbasini tahrirlash]
MamlakatJami aholi soniMusulmonlar ulushi (foizda)Musulmon aholi soni
 Bruney460,34582,7%380,705
 Kambodja16,204,4862%[16]312,540
 Sharqiy Timor1,291,3580,3%4,000
 Indoneziya266,500,00086,7%[17]231,070,000
 Laos7,126,7060,1%8,000
 Malayziya32,730,00063,5%20,623,140
 Myanma55,123,8144,15%2,300,000
 Filippin112,018,29311%[18][19]12,322,012
 Singapur5,888,92615,6%918,672
 Tailand68,414,1355,0%3,420,706
 Vyetnam96,160,1630,1%[20]196,000
Janubi-Sharqiy Osiyo679,726,70040,8%277,346,378

Gʻarbiy Osiyo

[tahrir |manbasini tahrirlash]
Kaʼba,Makka shahridagiMasjidal-Haramning ichida joylashgan,Saudiya Arabistonidahaj ziyoratini ado etayotgan ziyoratchilar, musulmonlar Kaʼbaga yuzlangan holdaAllohga ibodat qilishadi
Al-Masjid an-Nabaviy,Madina
MamlakatJami aholi soniMusulmonlar ulushiMusulmon aholi
 Armaniston2,975,0000,03%[21]1,000
 Ozarbayjon10,027,87496,9%[22]9,727,038
 Bahrayn1,496,30081,2%[23]1,214,995
 Kipr854,80025,4%217,119
 Gruziya3,723,46410,7%463,062
 Eron81,871,50099%[24]81,052,785
 Iroq39,339,75398,0%[25]38,552,957
 Isroil8,930,68017,7%1,580,730
 Iordaniya10,261,30094,0%9,645,622
 Quvayt4,226,92085,0%3,592,882
 Livan6,093,50954,0%3,200,000
 Ummon4 651,70699,0%[26]4,605,188
 Falastin4,816,50393,0%[27]4,479,347
 Qatar2,561,64377,5%[28]1,985,273
 Saudiya Arabistoni33,413,660100,0%[29]33,413,660
 Suriya18,284,40787,0%[30]15,907,434
 Turkiya80,810,52599,8%[31]80,648,903
 Birlashgan Arab Amirliklari9,582,34080,0%7,665,872
 Yaman28,915,28499,5%[32]28,915,284
Gʻarbiy Osiyo352,837,16879,45%326,869,151

Manbalar

[tahrir |manbasini tahrirlash]
  1. ↑„The Global Religious Landscape“. Pewforum.org. 2017-yil 25-yanvarda asl nusxadanarxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-may.
  2. ↑„The results of the national population census in 2009“. Agency of Statistics of the Republic of Kazakhstan (2010-yil 12-noyabr). 2011-yil 22-iyulda asl nusxadanarxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 21-yanvar.
  3. ↑„Tajikistan“. U.S. Department of State. Qaraldi: 2015-yil 14-fevral.
  4. ↑„The Future of World Religions: Population Growth Projections, 2010–2050“. Pew Research (2015-yil 2-aprel). 2018-yil 24-dekabrda asl nusxadanarxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 2-aprel.
  5. ↑„East Asia/Southeast Asia :: China — The World Factbook – Central Intelligence Agency“. www.cia.gov. Qaraldi: 2018-yil 14-dekabr.
  6. ↑„China Religion Facts & Stats“. www.nationmaster.com. Qaraldi: 2018-yil 14-dekabr.
  7. ↑Refugees, United Nations High Commissioner for. „Refworld | 2010 Report on International Religious Freedom – China (includes Tibet, Hong Kong, Macau)“ (en).Refworld. Qaraldi: 2018-yil 15-oktyabr.
  8. ↑„MACAU DAILY TIMES - Being a Muslim in Macau: Indonesian community holds triple celebration“ (2013-yil 16-oktyabr). 2013-yil 16-oktyabrda asl nusxadanarxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 15-oktyabr.
  9. ↑„The number of Muslims in Japan is growing fast“.The Economist (2021-yil 7-yanvar). Qaraldi: 2021-yil 9-yanvar.
  10. ↑„Table: Muslim Population by Country“. Pew Research Center (2011-yil 27-yanvar). Qaraldi: 2017-yil 14-mart.
  11. ↑„"Many Koreans have big misunderstandings about Islam," says a Muslim convert in South Korea“ (2021-yil 31-may). Qaraldi: 2021-yil 28-may.
  12. ↑„Afghanistan Religion | Afghanistanʼs Web Site“. www.afghanistans.com. Qaraldi: 2018-yil 15-oktyabr.
  13. ↑Pew Research Center’s Religion & Public Life Project: Bhutan (Wayback Machine saytida 2018-11-13 sanasidaarxivlangan).Pew Research Center. 2010.
  14. ↑„Muslim Population in India - Muslims in Indian States“. www.indiaonlinepages.com. 2017-yil 8-sentyabrda asl nusxadanarxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 4-oktyabr.
  15. ↑„The World Factbook — Central Intelligence Agency“ (en). www.cia.gov. Qaraldi: 2018-yil 15-oktyabr.
  16. ↑„East Asia/Southeast Asia :: Cambodia — The World Factbook – Central Intelligence Agency“. www.cia.gov. Qaraldi: 2018-yil 14-dekabr.
  17. ↑„Statistik Umat Menurut Agama di Indonesia“ (id). Kementerian Agama Republik Indonesia (2018-yil 15-may). — „Muslim 231 Million (86.7), Christian 20.45 Million (7.6), Catholic 8.43 million (3.12), Hindu 4.65 million (1.74), Buddhist 2.03 million (0.77), Confucianism 76.630 (0.03), Others/Traditional faiths 126.51 (0.04), Total 266.5 Million“. 2020-yil 3-sentyabrda asl nusxadanarxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 15-noyabr.
  18. ↑"Table 1.10; Household Population by Religious Affiliation and by Sex; 2010". 2015 Philippine Statistical Yearbook (East Avenue, Diliman, Quezon City, Philippines:Philippine Statistics Authority): 1–30. October 2015. ISSN 0118-1564. Archived fromthe original on 11 October 2016. https://web.archive.org/web/20161011010131/https://psa.gov.ph/sites/default/files/2015%20PSY%20PDF.pdf#56. Qaraldi: 15 August 2016. Osiyoda islom]]
  19. ↑„Philippines“.
  20. ↑„Only Few Know Of The Cham Muslims – Vietnam's Isolated Islamic Community“,Mvslim (inglizcha), 2018-11-18, 2019-01-10daasl nusxadan arxivlandi, qaraldi:2019-01-09
  21. ↑Miller, Tracy, muh. (October 2009),Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population(PDF),Pew Research Center, 31-bet, 2009-10-10daasl nusxadan(PDF) arxivlandi, qaraldi:2009-10-08
  22. ↑„Mapping The Global Muslim Population“. 2011-yil 19-mayda asl nusxadanarxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 22-may.
  23. ↑„Bahrain Religion Facts & Stats“. www.nationmaster.com. Qaraldi: 2018-yil 15-oktyabr.
  24. ↑„Iran Religion Facts & Stats“.
  25. ↑„The World Factbook — Central Intelligence Agency“ (en). www.cia.gov. Qaraldi: 2018-yil 18-oktyabr.
  26. ↑„Oman Religion Facts & Stats“. www.nationmaster.com. Qaraldi: 2018-yil 15-oktyabr.
  27. ↑„Are all Palestinians Muslim?“. Institute for Middle East Understanding. 2014-yil 13-aprelda asl nusxadanarxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 16-aprel.
  28. ↑„Qatar | The World Almanac of Islamism“ (en). almanac.afpc.org. 2018-yil 15-oktyabrda asl nusxadanarxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 15-oktyabr.
  29. ↑„Saudi Arabia“ (en-US).U.S. Department of State. Qaraldi: 2018-yil 15-oktyabr.
  30. ↑„Syria Religions - Demographics“. www.indexmundi.com. Qaraldi: 2018-yil 15-oktyabr.
  31. ↑„Turkey“. World Factbook. CIA (2007). 2021-yil 10-yanvarda asl nusxadanarxivlangan.
  32. ↑„Yemen“ (en).WikiShia. Qaraldi: 2018-yil 18-oktyabr.
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Osiyoda_islom&oldid=5433208" dan olindi
Yashirin turkum:
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp