Nearktika (Nearctis — Nearktika qirolligi yoki mintaqasi) quruqlikning ikkita zoogeografik mintaqasidan biri boʻlib,Golarktika ba’zan boʻlinadi (ikkinchi mintaqa -Palearktika[1]).Yerning eng yirikbiogeografik mintaqalaridan biri sanaladi[2].
Nearktika deyarli butunShimoliy Amerika,Grenlandiya vaMeksika togʻliklarini qamrab oladi. Ikki Amerika qit’asining unga kirmagan mintaqa qismlari Neotropikka tegishli.
Bizning davrimizdaPanama yarimorollari bilan bogʻlab turuvchi Shimoliy va Janubiy Amerika 180 million yil oldin bir-biridan ajralgan. U yerda butunlay boshqa turdagi oʻsimlik vahayvonlar olami vujudga keldi. Shimoliy Amerika shimoliy superkontinent Lavraziyaning bir qismi boʻlsa, Janubiy Amerika janubiy superkontinentGondvananing bir qismi edi.Atlantika okeani paydo boʻlgandan soʻng,Shimoliy Amerika keyinchalikYevroosiyodan ajralib chiqdi, ammo u yana Bering boʻgʻozi oʻrnida joylashgan tabiiy koʻprik orqali birikadi. Bu esa har ikkala qit’aga oʻsimlik va hayvonot dunyosining koʻplab turlarini yana bir bor "tenglashtirish" imkonini berdi. Shuning uchun Nearktika va Palearktika bugungi kunda juda koʻp umumiy biologik turlarga ega va ular koʻpinchaGolarktikaning umumiy ekologik zonasiga birlashtirilgan.
Oʻsimlik dunyosi 8 taendemik oilani oʻz ichiga oladi. Ulardan bittasi - Gyrothiraceae — Kordiler mintaqasiga xos, 2 - Hydrastidaceae (ayiqtovondoshlarga yaqin) va Leitneriaceae (1tur – poʻkanak daraxtlar Leitneria floridana) Missisipi mintaqasida oʻsadi.
Sonoran hududida 5 ta endemik— Crossosomataceae, Fouquieriaceae (eng mashhur kserofil tikonli butalar "okotilo" - Fouquieria splendens), Koeberliniaceae va Pterostemonaceae turlari keng tarqalgan.
Soʻnggi muzlik davrida Nearktikadaot,tuya,mamont, mastodon, qilichtishli yoʻlbars va kichik yuzli ayiq kabi koʻplab yirik hayvonlar qirilib ketdi. Shu bilan birga, odamlarning joylashishi boshlandi. Boʻshatilgan ekologik joylar yovvoyi buqalar (bizon), grizlilar (ayiq turi) va vapitlar (kiyik) kabi turlar egallashi mumkin edi.
Nearktikadan kelib chiqqan hayvonot turkumlari:
Gepard ham dastlab Shimoliy Amerikada paydo boʻlgan,Osiyo vaYevropaga tarqalgan, ammo ayni pallada u deyarli faqatAfrikada uchraydi. Kichik yuzli ayiqlar faqatShimoliy Amerikada topilgan. Ularning bugungi kunda tirik qolgan yagona yaqin vakiliJanubiy Amerikada yashovchi koʻzoynakli ayiqdir.
Xarakterli jihati shundaki, Nearktikada sichqonlar oilasining kemiruvchilari yoʻqligi (umumiy sinantroplar - kalamushlar va uy sichqonlari bundan mustasno), xomyaklar koʻpligi va xilma-xilligi bilan ajralib turadi.
 | Bu maqolabirortaturkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling.(Aprel 2024) |
