| Morten Meldal | |
|---|---|
| Tavalludi | 16-yanvar1954-yil (1954-01-16) (71 yosh) |
| Fuqaroligi | Daniya[1] |
Morten Piter Meldal (1954-yil 16-yanvarda tugʻilgan) — daniyalik kimyogar.DaniyaningKopengagen shahridagi Kopengagenuniversitetida kimyo professori[2]. Eng yaxshi CuAAC-klik reaksiyasini ishlab chiqishi bilan mashhur[3][4] bilan bir vaqtda, lekin ular mustaqil Valeriy V. Fokin vaK. Barri Sharpless[5].
MeldalCarolyn R. Bertozzi vaKarl Barry Sharpless bilan birgalikda „Klik kimyosi va bioortogonal kimyoni rivojlantirgani uchun“ kimyo boʻyichaNobel mukofotiga sazovor boʻldi[6].
Meldal Daniya Texnika Universitetida (DTU)kimyo muhandisligi boʻyicha bakalavr va PhD darajalarini olgan. Ilmiy ishi Klaus Bock tomonidan nazorat qilingan va oligosakkaridlarning sintetik kimyosiga qaratilgan. 1983—1988-yillarda DTU vaKopengagen universitetida organik kimyo boʻyicha mustaqil ilmiy xodim boʻlgan. 1985—1986-yillar davomidaKembrij universitetida doktorlik ishini himoya qilgan. Tibbiy tadqiqot kengashi markazi, molekulyar biologiya laboratoriyasida ilmiy xodim boʻlgan[7]. 1996-yilda DTU dotsenti lavozimiga tayinlangan. 1998-yildan Karlsberg laboratoriyasi[8] kimyo kafedrasida sintez guruhini boshqargan va 1997-yildan buyon qattiq fazali organik kimyo va fermentativ reaktsiyalar markazi (SPOCC) boshligʻi boʻlib ishlagan.
Meldal oʻz faoliyatining boshlanishiga yaqin peptid sintezi uchun bir nechta texnika va asboblarni ishlab chiqdi. Peptid va organik sintez asboblarida, katta split-miks majmuasini yigʻishda ishlatiladigan koʻp ustunli sintezni ishlab chiqdi. Birinchi boʻlib peptid va oqsil konjugatsiyalarida, polimerlarda va materialistik fanlarida qoʻllaniladigan asetilen va azidlarning sikloadlanishini taqdim etdi. Meldal guruhi bu reaksiyani koʻpchilik funksional guruh kimyolariga toʻliq ortogonal ekanligini koʻrsatdi. Keyinchalik ular qattiq fazali peptid va peptid-organik kimyoni qattiq fazali kimyoviy biologiya va oqsil kimyosi bilan birlashtirishga yordam beradigan qattiq tayanchlarni ishlab chiqdilar.
Yaqinda Meldal optik kodlash usulini ishlab chiqdi.Organik kimyo va peptidlar kimyosini qattiq qoʻllab-quvvatlashda birlashtirishga qaratilgan. U N-asil iminium ionlarini hosil qilish boʻyicha bir qator yangi usullarni ishlab chiqdi, bu birikmalarning kombinatsiyalangan kutubxonalari hujayra asosidagi skriningda faol GPCR moddalarini yaratdi va skrining qildi.
2019-yilda Meldal beta-tanalar, yaʼniantikorlarning peptid taqlidlari kontseptsiyasiga asoslangan Betamab Therapeutics ApS kompaniyasiga asos solgan[9]. Biroq, kompaniya 2021-yilda yopilgan[10].
