| Laysan albatros | |
|---|---|
 | |
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | Eukariotlar |
| Tip: | Xordalilar |
| Sinf: | Qushlar |
| Oila: | Albatrossimonlar |
| Urugʻ: | Shimoliy Tinch okean albatroslari |
| Turlari: | P. immutabilis |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Phoebastria immutabilis (Rothschild,1893) | |
| Sinonimlari | |
| Diomedea immutabilis | |
 | |
Laysan albatros[1] (lotincha:Phoebastria immutabilis) —albatrossimonlar oilasiga mansub dengiz qushi. Ularning 99,7% Shimoli-gʻarbiy Gavayi orollarida istiqomat qiladi. Bu albatros Gavayi orollarida ikkinchi eng keng tarqalgan dengiz qushi boʻlib, taxminan 1,18 million qush yashaydi va hozirda oʻz hudud doirasini yangi orollargacha kengaytirmoqda. Laysan albatros birinchi marta 1893-yilda Laysan orolidan olingan namuna asosida Lionel Valter Rotshild tomonidan Diomedea immutabilis sifatida tasvirlangan[2].
Laysan albatrosining oʻrtacha uzunligi 81 sm[3] va qanotlari kengligi 195 dan 203 sm gacha[4]. Ogʻirligi 2,4 dan 4,1 kg gacha boʻlgan erkaklar urgʻochilarga qaraganda kattaroqdir, ularning vazni 1,9 dan 3,6 kg gacha[5][6]. Bu albatros qora-kulrang ustki qanoti, orqa, yuqori dumga ega, boshi, pastki dumi va pastki qismlari oq rangga ega. Uning koʻz atrofida qora dogʻlar bor va uning qanotlari naqshlari boshqa turlar orasida farq qiladi, ba'zilarida esa torroq qora qirralar va oʻzgaruvchan miqdorda qora ranglar mavjud. Voyaga yetmaganlarning tumshugʻi kulrang va ustki dumlari qoramtir[3] Bu turning naslchilik patlari yoʻq[5].
Laysan albatrosni aniqlash odatda oson. Shimoliy Tinch okeanida boshqa nisbatan keng tarqalgan albatrosdan, ya'niqora oyoqli albatrosdan ajratish oson. Uni juda kam uchraydigankalta dumli albatrosdan butunlay toʻq rangdagi orqa tomoni va kichikroq oʻlchamlari bilan ajratish mumkin. Laysan albatrosning patlari ikki xil rangli, uski orqa qismi va qanoti toʻq kulrang, pastki tomoni va boshi oq rangda.
Gavayi orollarida koʻpayadi[7], migratsiya davrida u ShimoliyTinch okeani boʻylab (shimoldaKomandor va gʻarbdaSaxalingacha) katta chuqurlikdagi sovuq oqimlar zonasida tez-tez uchraydi.
U ham barcha albatroslar singari ochiq okeanda yashaydi va quruqlikda faqat uy qurish davrida paydo boʻladi. U asosan sefalopodlar, kamroq baliq va qisqichbaqasimonlar bilan oziqlanadi. Kemalar bu oilaning boshqa qushlariga qaraganda kamroq taʻqib qilinadi. U jim, faqat vaqti-vaqti bilan boʻkirgan faryodni chiqaradi va laylak kabi tumshugʻini uradi. Koloniyalarda koʻpayadi. Uyada faqat bitta oq (baʼzan qora dogʻlar bilan) tuxum boʻladi. Tuxumni ikkala ota-ona ham 65 kun davomida inkubatsiya qiladi. Joʻja uyada olti oygacha qoladi. Ba'zidaqora oyoqli albatros bilan chatishishi mumkin.
Ular kamida 5 yoshda, lekin koʻpincha 8-10 yoshda koʻpaya boshlaydi.
2011-yildaMidway atollida 60 yoshdan oshgan Laysan albatros urgʻochisi tuxum qoʻyib, joʻja ochdi. U 1956-yilda raqamlanib hisobga olingan[8].
