Gary Cooper (talaffuzi: Gari Kuper; asl ismiFrank James Cooper (talaffuzi: Frank Jeyms Kuper) 1901-yil 7-may – 1961-yil 13-may) amerikalik aktyor boʻlib, oʻzining kuchli, sokin ekran xarakteri va bejirim aktyorlik uslubi bilan tanilgan. U ikki marta eng yaxshi erkak roli uchun Akademiya mukofotini qo'lga kiritdi va yana uchta nominatsiyaga ega bo'ldi, shuningdek, 1961-yilda o'zining aktyorlik yutuqlari uchun Akademiyaning faxriy mukofotiga sazovor bo'ldi. U23 yil ketma-ket 10 ta kino arbobi va 18 yil davomida eng yaxshi mablag' ishlab topuvchi yulduzlardan biri boʻlgan. Amerika kino instituti (AFI) Kooperni Klassik Gollivud kinosining 25 ta eng buyuk erkak yulduzlari ro'yxatida 2-o'ringa qo'ydi.
Kooperning faoliyati 36 yilni, 1925-yildan 1961-yilgacha davom etgan va 84 ta badiiy filmda bosh rollarni ijro etgan. U "jim kino" davrining oxiridan klassik Gollivudning oltin davrining oxirigacha boʻlgan yirik kino yulduzi edi. Uning ekrandagi personaji erkaklarga ham, ayollarga ham yoqdi va uning diapazoni aksariyat kino janrlarida rollarni o'z ichiga oldi. Uning o'z shaxsiyatini o'zi o'ynagan qahramonlarga aks ettirish qobiliyati uning ekranda tabiiy va haqiqiy ko'rinishiga yordam berdi. Faoliyati davomida u ideal amerikalik qahramonni aks ettiruvchi ekran shaxsini saqlab qoldi.
Kooper o'z faoliyatini filmda qo'shimcha va kaskadyor sifatida boshlagan, ammo tez orada aktyorlik rollarini o'ynagan. Dastlabki ovozsiz filmlarida o'zini G'arb qahramoni sifatida ko'rsatgandan so'ng, u Virjiniyalik sifatida paydo bo'ldi va 1929-yilda o'zining birinchi ovozli "The Virginian" filmi bilan kino yulduziga aylandi. 1930-yillarning boshlarida u oʻzining qahramonlik qiyofasini kengaytirib, sarguzasht filmlari va "A Farewell to Arms" (1932) va "The Lives of a Bengal Lancer" (1935) kabi dramatik filmlarda ehtiyotkorroq obrazlarni ijro etdi. Faoliyatining eng yuqori cho'qqilarida Kooper "Mr. Deed Goes to Town" (1936), "Meet John Doe" (1941), "Sergeant York" (1941),“The Pride of the Yankees” (1942) va“For Whom The Bell Tolls” (1943) kabi filmlarda turli qahramonlarni tasvirladi. Keyinchalik u "The Fountainhead" (1949) va "High Noon" (1952) kabi filmlarda dunyoga zid boʻlgan yetuk qahramonlarni tasvirladi. O'zining so'nggi filmlarida u "Friendly Persuasion" (1956) va 'Man of the West" (1958) kabi filmlarda zo'ravonliksiz qahramonlarni o'ynadi.
Frank James Cooper 1901-yil 7-maydaMontana shtatining Xelena shahrida tug'ilgan, ingliz ota-onasi Alice (1873–1967) va Charles Henry Kooperning (1865–1946) ikki o'g'lining kenjasi[2]. Uning akasi Arthur undan olti yosh katta. Kooperning otasi Houghton Regis, Bedfordshire dan kelgan taniqli advokat[3], chorvador va Montana Oliy sudi sudyasiga boʻlgan[4]. Uning onasi Kent Gillingham shahridan boʻlgan va Montana shtatida Charlesga turmushga chiqqan[5].
Alice o'g'illarini ingliz tilini o'rganishini xohladi, shuning uchun u ularni 1909-yilda Bedfordshirdagi Danstable shahridagi Danstable grammatika maktabiga kiritish uchun ularni Angliyaga olib ketdi. U yerda Kooper va uning akasi otalarining amakivachchalari William va Emily Barton bilan Xoughton Regisdagi uyida yashagan[6][7]. Kooper 1912-yilgacha Danstableda lotin, fransuz va ingliz tilini o‘rgangan[8]. Uning onasi 1912-yil avgust oyida o'g'illari bilan AQShga qaytib keldi va Kooper Xelenadagi Jonson Grammatika maktabida o'qishni davom ettirdi[9][10][11].
Kooper o'zining bo'lajak rafiqasi, Nyu-Yorklik 20 yoshli debyutant Veronica Balfe bilan 1933-yil Pasxa yakshanbasida amakisi, badiiy direktor Sedric Gibbons tomonidan berilgan kechada rasman tanishishgan[12][13][14]. Oilasi va do'stlari tomonidan "Rocky" deb atalgan Park Avenueda o'sgan va maktablarni bitirgan[15]. Uning o'gay otasi Wall Street magnati Paul Shields edi[16]. Kooper va Rocky 1933-yil 15-dekabrda ota-onasining Park Avenue qarorgohida turmush qurishdi[17]. Do'stlarining so'zlariga ko'ra, nikoh Kooperga ijobiy ta'sir ko'rsatgan, u o'tmishdagi beparvoliklardan yuz o'girib, hayotini nazorat ostiga olgan[18]. Atletik va ochiq havoni yaxshi ko'radigan Rocky Kooperning ko'plab qiziqishlariga, jumladan, ot minish, chang'i uchish va skeyt otish bilan shug'ullandi[19]. U ularning ijtimoiy hayotini tashkil qildi va uning boyligi va ijtimoiy aloqalari Kooperga Nyu-York oliy jamiyatiga kirish imkonini berdi[20][21]. Kooper va uning rafiqasi Los-Anjeles hududidagi Encino (1933–1936)[22], Brentwood (1936–1953) va Holmby Hills (1954–1961) da uylariga ega boʻlgan va Aspen, Kolorado (1949–1953) ularda dam olish uyi boʻlgan[23][24].
.jpg)
