Foryob,Afgʻonistonning 34 viloyatlaridan biri va mamlakatning shimolida joylashgan. Ushbu viloyatTurkmaniston bilan chegaradosh hisoblanadi. Aholisi 948 ming kishidan ortiq (2012) va koʻp millatli bir jamiyat. Bu viloyat 15 tuman va mingdan ortiq qishloqdan tashkil topgan. Shuningdek, maʼmuriy markaziMaymana shahri.
Foryob birforschatoponimika va maʻnosi "daryo suvlarini sugʻorish orqali sugʻoriladigan erlar".[1] Foryobning otisosoniylar tomonidan tashkil etilgan shahardan olingandir. bu yer Islom faylasufiForobiyning tugʻilgan joyi. bu sohabuyuk xoʻroson chegarasining bir hissasidir;mustamlaka davrasining vaqtida, Britaniya geograflari Foryobni Afgʻoniston turkistonida aytibtilar.
Foryobning turar joylik tarixi koʻp eskidir.u vaqtlarda, u yer har madaniyatning oʻlkasi edi va hama birga yashaedilar.
Maymana vaandxoʻy shahrlarining kirish tarixi 2500-yil oldinyahudiylar miloddan avvalgi 586-yilda kirishlariga qaytadi va bu yahudiylarNavuxadnazarningquddus vayron qilinishidan qochib qutulganedilar. oʻsha vaqtda bu hudud Fors qoʻlida edi va bundan soʻng miloddan avvalgi 326-yildaaleksandr u yerni zabt etdi va yunon qoʻlida tushdi.
Fors hukmronligi milodiy 3-7 asrlarda qayta tiklanganedi.[2]
Afgʻoniston shimolining musulmon arablar zabt etishlarigaIslomdan oldingi davri tugandi (651-yildan 661-yilgacha). bu hudud "bir keng urush maydoniga Arablar va Forslar orasida faqqat siyosiy va geografik ustunnlik uchun emas va ideologik ustunlik uchun qaytdi."[3] natijasida asrlar davomli dinlar yaʻnizardushtiylik,buddizm,Nestoʻrizmxristianlik vabutparastlik yoʻqoldi. musulmon sulolalar hukumatni oldilar va mahalliy aholiga taʻsir koʻrsatdilar, ular orasidaSaforiylar,Somoniylar,Gʻaznaviylar,Saljuqiylar vaGʻuriylar bor edi.
Foryobning tarixi yana bir marta 11 asrdaMongollar ishgʻol etishlarichingizxon vaavlodlari qoʻliga juda katta oʻzgartirildi. ular shimoldan u yerda harakat qilib shahrlarni (maymana ham shomil) yer bilan bir qilidilar, aholilarni qirgʻin qildilar, donlar, oʻtzorlar va chorva mollarini ogʻirlandilar va eski sugʻorish tizimlarni yoʻqoldilar. Foryob oʻzi mongollar qoʻliga 1220-yilga yoʻq qilindi.[1] Mongollarning nazorati Buxoro yokiAmudaryoning shimolidagi Samarqandning muqobil shahrlaridan kelib chiqqan. ular bir markazsizlashtirilgan usulga hukumat qiledilar, biroq, Maymana va boshqa joylarda mahalliy qabila boshliqlariga sezilarli muxtoriyat (19 asrning oxirigacha davom etadigan meros) uchun ruxsat berildi.
1500-yildabuxoro xonliginingOʼzbek shahzodalari amudaryodan oʼtib ketib 1505-yilda Foryobni oʼzi va oʼziga oʼxshagan atrofidagi joylarda erishdilar. ular bir ahmiyatga ega va koʼpincha ruhoniy arab aholisi bilan qoʼshilib 18 asrning oʼrtalaridacha oʼsha yerda boshqarishladilar.
1748-yilda bu yerniAhmadshoh durroniy fath etdi vaDurroniylar davlatining bir hissasi boʻldi. bu soha 19 va 20 asrda uchAfgʻon-Ingliz urushi boʻlganidabritanyadan tegmagan edi. 1930-yillardan to shu kungachagi mamuriy islohotlar uchun Foryob 1964-yilda viloyatga aylandi, bundan ilgari bu yer balx viloyatning bir kichik viloyati boʻlib bosh qarorgohi mozori-sharif shahriga edi va Maymana oti bilan tanilaydi.[4]
1990-yillarning davomidagi Afgʻoniston fuqarolik urushida (1990-yillarning boshlarida va1990-yillarning oxirida)Tolibon va muxolif kuchlarning orasidagi oldingi chiziqi 1990-yillarning oʻrtalarida koʻpinchaBodgʻis va Foryob viloyatlarining orasida tushdi. shuningdek,Ismoyil xon tolibon Hirot viloyatini egalab olganidan soʻng kuchlarini qayta tiklashi uchun Foryobda qochib ketdi, ammoAbdul malik pahlavon xiyonat qildi.[5]
1997-yilning may oyida, Abdul malik pahlavon tolibon bayrogʻini maymana shahrida koʻtardi va gʻarbdan bir urush toliblardan qildirdi.[6] nihoyatda bir qator oʻzgaruvchanliklar va Malikning chiqishidan soʻng toliblar u yerdan chekindilar, ammo 1998-yilda toliblarning 8000 urushchilari Foryobdan bosib oʻtib qoʻshni viloyatida yani joʻzjon viloyatidaAbdul Rashid Doʻstumning bosh qarorgohinishibirgʻon shahrida tutdilar.[7]
2001-yillarning oxirida,toliblar hukumatining qulashidan soʻng Foryob viloyati Afgʻonistoning eng tinch sohalaridan edi. viloyatdagi soʻnggi rivojlanish loyihalari viloyatning qishloq xoʻjaligi salohiyatini kengaytirishga qaratilgan, xususan, yaqin oʻtmishdagi viloyatni qayta tiklashga yoʻnaltirilgan.
2006-yilga, Abdul Malik pahlavonning boshchiligidagiAfgʻoniston Erkinlik partiyasi Foryob viloyatida, beqarorlikka olib keladigan qurolli jangarilar qanoti saqlanib qolgani haqida xabar berilgan edi.[8] Afgʻoniston Milliy xavfsizlik kuchlari kengayishni boshladi va sekinlik bilan nazoratni oʻz zimmasiga oldi. Afgʻoniston-Turkmaniston chegarasiAfgʻoniston chegara politsiyasi tomonidan saqlanadi, viloyatning qolgan sohalarini qonun va tartibiniNATOdan oʻrganganAfgʻoniston milliy politsiyasi oladi.
AfgʻonistonAmudaryo havzasida yogʻ bloklarini ishlab chiqarish uchunXitoy Milliy neft-gaz uyushmasi bilan shartnoma imzoladi, bu shartnoma ikki oʻn yillikda milliardlab dollar pul topish uchun kutilgan, shartnomaSar-Poʻl va Faryob kabi shimoliy viloyatlarda burgʻulash va neftni qayta ishlash zavodlarini qamrab olgan, bu shartnoma Afgʻoniston hukumati tomonidan bir necha oʻn yillar davomida tuzilgan birinchi xalqaro neftni qazib olish shartnomasi.[9] 2012-yilning oktabr oyidaXitoy Milliy neft-gaz uyushmasi Afgʻoniston yogʻini qazib olishini boshladi,[10] oʻsha oyda Foryob viloyatiningAndxoʻy tumanida katta gaz zaxiralari kashf etildi.[11]
qishloq xoʻjaligi vachorvachilik Foryobning asosiy iqtisodiy faoliyatlari ammo oti chiroyligilam toʻqishiga chiqqandir.[14] bu viloyatda tabiiy gaz zahiralari bor ammo ekspluatatsiya darajasi oz.[14]
u yerda bir tuz minasi davlat obod tumanida va baʻzi marmar manbalari (Abdul Rashid Doʻstum egalagandir) bor. Shuningdek, u yerda yaxshi rangli va zich lazzatli pistalari uchun oti chiqqanpista oʻrmonlari bor.[15]
Foryobning aholisi 948 ming kishidan koʻproq (2012) va koʻp millatli bir jam’iyat. Asosiy yashagan millat bu viloyatdaO'zbeklar va ulardan soʻngTurkmanlar,Tojiklar,pushtunlar,hazoralar va boshqalardir.[30] U yerda baʼzan etnik toʻqnashuvlar Oʻzbeklar va pushtunlar orasida boʻlgan.[31][32]
O'zbekcha,Dariycha vaTurkmancha asosiy gapiringan tillar bu viloyatda dirlar. Foryobning hamma xalqining diniIslom va koʻplarisunniy mazhabidadirlar, ammo birozshialar ham hazoralardan bor.
umumda bu viloyatning savodxonlik darajasi (6+ yoshda) 2011-yilida 18% edi va aniq roʻyxatda olish darajasi umumda (6-13 yoshlarda) 2005-yilidan 2011-yiligacha 53%dan 55%ga koʻproq boʻlgan edi.[33]
Toza suvli uy xoʻjaliklar foizi 2005-yildan 2011-yilgacha 23 % dan 24 % ga koʻproq boʻlgan edi. Malakali tugʻilmoqlar foizi 2005-yildan 2011-yilgacha 2 % dan 16 % ga koʻproq boʻlgan edi.[33]
↑1,01,1Balland, Daniel (15-dekabr 1999-yil). "FĀRYĀB". Encyclopædia Iranica (Online ed.). United States: Columbia University. Retrieved 25-oktabr 2016-yil.
↑Dr. Liz Alden Wily, LAND RELATIONS IN FARYAB PROVINCE: Findings from a field study in 11 villages, Afghanistan Research and Evaluation Unit, June 2004
↑"Pain, A. Livelihoods under stress in Faryab Province, Northern Afghanistan. Opportunities for Support. A Report to Save the Children (USA), Pakistan/Afghanistan Field Office. October 2001
↑„Ethnic Clashes Hit Faryab“. Institute for War and Peace Reporting (2-oktabr 2009-yil). — „Minor incident blows up into full-scale rioting between Uzbeks and Pashtuns in northern province.“. 2014-yil 1-fevralda asl nusxadanarxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 18-yanvar.(Wayback Machine saytida 2014-02-01 sanasidaarxivlangan)
