Burxoniylar,Sadrlar — XII asrdaBuxoroni idora qilgan vaSadri Jahon unvoni bilan mashhur boʻlgan badavlat hukmdor xonadon.[1] Burxoniylar aslida shaharningxanafiya mazhabidagimusulmonlar jamoasi boshligʻi,tasavvufningxojagon (keyinchaliknaqshbandiya) tariqati izdoshlari boʻlmish maʼrifatli kishilar boʻlish bilan birgashahar maʼmuriyati ham ularning qoʻlida boʻlgan. Shuning uchunBuxoroni bosib olganajnabiyhukmdorlar ham burxoniylarga va ularning mol-mulkiga daxl qilmaganlar. Burxoniylarning zamondoshi boʻlganBundoriy vaNizomi Aruzi Samarqandiylarning maʼlumot berishlaricha,1141-yiliqoraxitoylarSamarqand yonida,Qatavon choʻlidaSulton Sanjar (1118-1157) qoʻshinini tor-mor keltirib,Samarqand vaBuxoroniXorazmshohOtsizning qarindoshiOtmtakinga topshirgan.Otmtakinni esa burxoniylar oilasidan boʻlmishimomToj ul-islom ibn Abdulazizning ixtiyoriga topshirib, ungaimomning soʻzlaridan chiqmaslikni buyurgan.Kitobi Mullazoda muallifining aytishicha, burxoniylar xonadonigaAbdulaziz ibn Umar vafotidan keyin bu lavozim oʻgʻli Muhammadga berilgan.Abdulaziz ibn Umarning avlodlari1207-yilgachaBuxorodamustaqil hukmronlik qildilar. Soʻng Sadri JahonBurxoniddin ibn Ahmad oʻsha yiliXorazmshohTakash (1172-1193) tarafidan mansabidan tushirildi. Burxoniylarning baʼzi namoyandalari ilgarigidek nufuzga ega boʻlmasalar-da, imtiyozlarimoʻgʻullar davrida ham asosan saqlanib qolgan. Ularsomoniyamirlaridek toʻq va farovon hayot kechirganlar/Saroyi hamishaulamo,shuaro jamoasi bilan gavjum boʻlgan.
Buxoro sadrlaridan biri bunyodkorlik sohasida oʻzidan unutilmas esdalik qoldirgan. XII asr oxirida uning koʻrsatmasiga binoan Buxoro yaqinidagiVobkentda hozirda shu shahar nomi bilan atalivchiminora qurilgan.
 | Tarixga oid ushbu maqolachaladir. Siz uniboyitib,Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin. |