Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Skip to main content

Academia.edu no longer supports Internet Explorer.

To browse Academia.edu and the wider internet faster and more securely, please take a few seconds to upgrade your browser.

Academia.eduAcademia.edu
Ewa Młynarczyk – językoznawczyni, polonistka, profesor uczelni w Katedrze Lingwistyki Kulturowej i Komunikacji Społecznej IFP
less

Related Authors

Interests

Uploads

Papers by Ewa Młynarczyk

Research paper thumbnail of Znać pana po cholewach, czyli utrwalony w przysłowiach obraz ubioru jako symbolu hierarchii społecznej
Znać pana po cholewach, czyli utrwalony w przysłowiach obraz ubioru jako symbolu hierarchii społecznej
Research paper thumbnail of Frazeologizmy i przysłowia rzemieślnicze z komponentem animalistycznym
Jednostki wielowyrazowe motywowane realiami rzemieślniczymi i zawierające w swym składzie nazwy z... moreJednostki wielowyrazowe motywowane realiami rzemieślniczymi i zawierające w swym składzie nazwy zwierząt odnoszą się głównie do rzemiosł skórniczych (garbarstwo, kuśnierstwo, szewstwo, rymarstwo), spożywczych (rzeźnictwo, młynarstwo) oraz rzemiosła kowalskiego. Analiza tych jednostek jako nośników językowego obrazu świata pozwala na odtworzenie wielu utrwalonych w języku stereotypowych sądów, w których decydującą rolę odgrywa wartościowanie z perspektywy wykonawcy i/lub obserwatora pracy rękodzielniczej.
Research paper thumbnail of Alicja Pihan-Kijasowa, Słownictwo z zakresu handlu w prozie Bolesława Prusa (na tle XIX-wiecznej leksyki handlowej). Studia, Poznań: Wydawnictwo Sorus, 2012, ss. 268
Alicja Pihan-Kijasowa, Słownictwo z zakresu handlu w prozie Bolesława Prusa (na tle XIX-wiecznej leksyki handlowej). Studia, Poznań: Wydawnictwo Sorus, 2012, ss. 268
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Nov 1, 2014
Research paper thumbnail of Obraz narzędzi rękodzielniczych w polskich frazeologizmach i przysłowiach
Obraz narzędzi rękodzielniczych w polskich frazeologizmach i przysłowiach Słowa kluczowe: frazeol... moreObraz narzędzi rękodzielniczych w polskich frazeologizmach i przysłowiach Słowa kluczowe: frazeologia-paremiologia-językowy obraz świata-rzemiosłonarzędzia Key words: phraseology-paremiology-linguistic picture of the world-handicrafttools Jednostki frazeologiczne z komponentami w postaci nazw narzędzi stanowią istotną część zasobu nieswobodnych połączeń wyrazowych motywowanych realiami rzemieślniczymi, związanymi z tradycyjnym sposobem wytwarzania rozmaitych dóbr potrzebnych w codziennym życiu, między innymi butów, ubrań, garnków, wyrobów metalowych oraz artykułów spożywczych, a także z wykonywaniem usług, na przykład budową domów, podkuwaniem koni, garbowaniem skór. Obserwacja pracy rzemieślniczej oraz wykonywania różnych zajęć rękodzielniczych w przeciętnym gospodarstwie domowym (pieczenie chleba, wyrób tkanin, warzenie piwa) stała się podstawą obrazowania wielu nieswobodnych związków wyrazowych 1 : frazeologizmów, przysłów, porównań 2. Pozostawiły one również ślad w przenośnych znaczeniach wyrazów. Frazeologia mająca u swych źródeł realia rzemieślnicze to ważna składowa tematyczna zasobu leksykalnego polszczyzny 3. Odzwierciedla ona 1 Językowy obraz rzemiosła i rzemieślników na podstawie polskich frazeologizmów i przysłów omawiam w kilku artykułach (Młynarczyk 2011; 2012; 2013a) oraz w odrębnej monografii (Młynarczyk 2013b). W niniejszym artykule przedmiotem analizy stała się część JF omówionych w tejże monografii, przyjmuję również niektóre poczynione tam ustalenia. 2 Materiał analizowany w niniejszym artykule, zróżnicowany genetycznie i formalnie, w opisie skupionym na rekonstrukcji językowego obrazu świata jest traktowany łącznie. Podobną zasadę-wspólnego traktowania połączeń słownych o różnym statusie-przyjmują inni autorzy prac nurtu kulturowego (m.in. Jędrzejko 2002; 2007; Nowakowska 2005; 2007). 3 Materiałem w niniejszym opracowaniu stały się frazeologizmy i przysłowia zebrane głównie na podstawie Nowej księgi przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich pod red. Juliana Krzyżanowskiego (dalej NKP), zbioru o charakterze diachronicznym, obejmującego mate
Research paper thumbnail of Wybrane historycznokulturowe aspekty frazeologii rzemieślniczej
Wybrane historycznokulturowe aspekty frazeologii rzemieślniczej
Research paper thumbnail of Co jest kobietą we współczesnej polszczyźnie?
Acta Universitatis Lodziensis, Dec 30, 2021
Co jest kobietą we współczesnej polszczyźnie? Streszczenie. Celem artykułu jest charakterystyka p... moreCo jest kobietą we współczesnej polszczyźnie? Streszczenie. Celem artykułu jest charakterystyka pod względem formalnym i semantycznym metaforycznego połączenia wyrazowego Coś jest kobietą nierejestrowanego dotychczas w słownikach frazeologicznych. Autorka przedstawia konteksty, w których frazem ten został poświadczony, określa jego ustabilizowaną postać, a także najważniejsze składniki znaczenia globalnego. Słowa kluczowe: frazematyka, współczesna polszczyzna, motywacja frazeologizmów What's a woman in contemporary Polish langauge? Summary. The purpose of this paper is to characterise formally and semantically the metaphorical word combination Coś jest kobietą, which has not been registered in phraseological dictionaries yet. The author presents contexts in which this phraseme has been attested, establishes its fixed form, as well as the most important elements of the global meaning.
Research paper thumbnail of Językowo-kulturowy obraz łyka w świetle dawnych frazeologizmów i przysłów
Językowo-kulturowy obraz łyka w świetle dawnych frazeologizmów i przysłów
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Nov 1, 2015
Research paper thumbnail of Wyraz "gildia" w dawnej i współczesnej polszczyźnie
Wyraz "gildia" w dawnej i współczesnej polszczyźnie
Język Polski, Oct 1, 2020
The paper is dedicated to a close analysis of the semantic development of the lexeme "gildia... moreThe paper is dedicated to a close analysis of the semantic development of the lexeme "gildia". The author considered etymological data, lexicographic information (from historical and contemporary general dictionaries), as well as textual data (from the corpus and the Internet). From the etymological perspective, the lexeme "gildia" is derived from the same source as "giełda", but the words were dissimilated and functioned as separate units. Lexicographic data indicate that the word "giełda" is used in general Polish in a few meanings, while the word "gildia" – as ‘merchants’ association’ and ‘merchants’ class’ and is contemporarily regarded as a historicism, however, it is still present in new contexts. It is used as a component of proper names from the field of social chrematonymy (in names of associations) and marketing chrematonymy (in names of companies). Moreover, the lexeme "gildia" acquires a new additional meaning in specialist vocabulary of computer players. The development of the word discussed is an example of broader trends which are visible in the lexis of contemporary Polish.
Research paper thumbnail of Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. 107. Studia Linguistica 6, Dialog z tradycją, część 1
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. 107. Studia Linguistica 6, Dialog z tradycją, część 1
Research paper thumbnail of Nie święci garnki lepią : obraz rzemiosła utrwalony w polskiej frazeologii
Nie święci garnki lepią : obraz rzemiosła utrwalony w polskiej frazeologii
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków eBooks, 2013
Research paper thumbnail of O potrzebie badań nad dziedzictwem kultury materialnej utrwalonym w polskiej frazeologii i paremiologii
O potrzebie badań nad dziedzictwem kultury materialnej utrwalonym w polskiej frazeologii i paremiologii
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Nov 1, 2016
Research paper thumbnail of Frazemy obrazujące sposób prowadzenia gospodarstwa domowego (rekonesans)
Frazemy obrazujące sposób prowadzenia gospodarstwa domowego (rekonesans)
Ksiegarnia Akademicka Publishing eBooks, 2020
Research paper thumbnail of Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. 62. Studia Linguistica. 4
Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. 62. Studia Linguistica. 4
Research paper thumbnail of Sklep, salon, studio czy atelier – współczesne sposoby nazywania placówek handlowych
Sklep, salon, studio czy atelier – współczesne sposoby nazywania placówek handlowych
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Nov 1, 2010
Research paper thumbnail of Językowy obraz rzemiosła jako zawodu i źródła utrzymania... (w świetle polskich przysłów i frazeologizmów)
Językowy obraz rzemiosła jako zawodu i źródła utrzymania... (w świetle polskich przysłów i frazeologizmów)
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Nov 1, 2013
Research paper thumbnail of Słownictwo handlowe doby staro- i średniopolskiej
Słownictwo handlowe doby staro- i średniopolskiej
Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Praca doktorska napisana pod kie... moreAkademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Jozefy Kobylinskiej.
Research paper thumbnail of Losy frazeologizmu szewska pasja na tle zjawisk językowo-kulturowych
Język Polski, 2017
Losy frazeologizmu szewska pasja na tle zjawisk językowo-kulturowych Słowa kluczowe: frazeologia,... moreLosy frazeologizmu szewska pasja na tle zjawisk językowo-kulturowych Słowa kluczowe: frazeologia, rozwój znaczeniowy wyrazów, polisemia, stereotyp. Celem niniejszego szkicu jest próba prześledzenia losów jednego z mocno utrwalonych w polszczyźnie frazeologizmów-wyrażenia szewska pasja. Komponent przymiotnikowy łączy je tematycznie z jednostkami języka utrwalającymi realia tradycyjnego rzemiosła, rzeczownikowy zaś z leksyką dotyczącą uczuć. Dzieje frazeologizmu wiążą się z przemianami, jakie zaszły w obu sferach tematycznych polskiego słownictwa, są również świadectwem współczesnych zjawisk komunikacyjno-językowych, jak bowiem ujął to metaforycznie Wojciech Chlebda, "za każdą jednostką języka stoi [...] cała jej historia-rzadko prosta i oczywista, częściej pełna zawikłań, bocznych ścieżek, ukrytych przejść ku innym lądom i czasom" (Chlebda 2005: 275)1. W wypadku wyrażenia szewska pasja historia wydaje się "prosta i oczywista", ale bliższy ogląd ukazuje jednak pewne "boczne ścieżki", którymi podąża ten frazeologizm, zwłaszcza we współczesnej polszczyźnie. Zacznijmy zatem od historii. Jako najstarszą dokumentację omawianego frazeologizmu w polszczyźnie pisanej Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich pod redakcją Juliana Krzyżanowskiego (dalej NKP) zamieszcza cytat z końca XIX wieku2 z tekstu Michała Bałuckiego. Wyrażenia tego nie notuje Linde (L), brak go również w Słowniku wileńskim (SWil). Słownik warszawski (SW) także nie rejestruje odrębnego hasła szewska pasja, ale takie połączenie wyrazowe znalazło się w dokumentacji przymiotnika szewcki/szewczy/szewski: Szewcka pasja mię bierze3. NKP pod hasłem szewska pasja podaje kilkanaście cytatów z dzieł literatury pięknej (m.in.
Research paper thumbnail of Znać pana po cholewach, czyli utrwalony w przysłowiach obraz ubioru jako symbolu hierarchii społecznej
Znać pana po cholewach, czyli utrwalony w przysłowiach obraz ubioru jako symbolu hierarchii społecznej
Research paper thumbnail of Frazeologizmy i przysłowia rzemieślnicze z komponentem animalistycznym
Jednostki wielowyrazowe motywowane realiami rzemieślniczymi i zawierające w swym składzie nazwy z... moreJednostki wielowyrazowe motywowane realiami rzemieślniczymi i zawierające w swym składzie nazwy zwierząt odnoszą się głównie do rzemiosł skórniczych (garbarstwo, kuśnierstwo, szewstwo, rymarstwo), spożywczych (rzeźnictwo, młynarstwo) oraz rzemiosła kowalskiego. Analiza tych jednostek jako nośników językowego obrazu świata pozwala na odtworzenie wielu utrwalonych w języku stereotypowych sądów, w których decydującą rolę odgrywa wartościowanie z perspektywy wykonawcy i/lub obserwatora pracy rękodzielniczej.
Research paper thumbnail of Alicja Pihan-Kijasowa, Słownictwo z zakresu handlu w prozie Bolesława Prusa (na tle XIX-wiecznej leksyki handlowej). Studia, Poznań: Wydawnictwo Sorus, 2012, ss. 268
Alicja Pihan-Kijasowa, Słownictwo z zakresu handlu w prozie Bolesława Prusa (na tle XIX-wiecznej leksyki handlowej). Studia, Poznań: Wydawnictwo Sorus, 2012, ss. 268
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Nov 1, 2014
Research paper thumbnail of Obraz narzędzi rękodzielniczych w polskich frazeologizmach i przysłowiach
Obraz narzędzi rękodzielniczych w polskich frazeologizmach i przysłowiach Słowa kluczowe: frazeol... moreObraz narzędzi rękodzielniczych w polskich frazeologizmach i przysłowiach Słowa kluczowe: frazeologia-paremiologia-językowy obraz świata-rzemiosłonarzędzia Key words: phraseology-paremiology-linguistic picture of the world-handicrafttools Jednostki frazeologiczne z komponentami w postaci nazw narzędzi stanowią istotną część zasobu nieswobodnych połączeń wyrazowych motywowanych realiami rzemieślniczymi, związanymi z tradycyjnym sposobem wytwarzania rozmaitych dóbr potrzebnych w codziennym życiu, między innymi butów, ubrań, garnków, wyrobów metalowych oraz artykułów spożywczych, a także z wykonywaniem usług, na przykład budową domów, podkuwaniem koni, garbowaniem skór. Obserwacja pracy rzemieślniczej oraz wykonywania różnych zajęć rękodzielniczych w przeciętnym gospodarstwie domowym (pieczenie chleba, wyrób tkanin, warzenie piwa) stała się podstawą obrazowania wielu nieswobodnych związków wyrazowych 1 : frazeologizmów, przysłów, porównań 2. Pozostawiły one również ślad w przenośnych znaczeniach wyrazów. Frazeologia mająca u swych źródeł realia rzemieślnicze to ważna składowa tematyczna zasobu leksykalnego polszczyzny 3. Odzwierciedla ona 1 Językowy obraz rzemiosła i rzemieślników na podstawie polskich frazeologizmów i przysłów omawiam w kilku artykułach (Młynarczyk 2011; 2012; 2013a) oraz w odrębnej monografii (Młynarczyk 2013b). W niniejszym artykule przedmiotem analizy stała się część JF omówionych w tejże monografii, przyjmuję również niektóre poczynione tam ustalenia. 2 Materiał analizowany w niniejszym artykule, zróżnicowany genetycznie i formalnie, w opisie skupionym na rekonstrukcji językowego obrazu świata jest traktowany łącznie. Podobną zasadę-wspólnego traktowania połączeń słownych o różnym statusie-przyjmują inni autorzy prac nurtu kulturowego (m.in. Jędrzejko 2002; 2007; Nowakowska 2005; 2007). 3 Materiałem w niniejszym opracowaniu stały się frazeologizmy i przysłowia zebrane głównie na podstawie Nowej księgi przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich pod red. Juliana Krzyżanowskiego (dalej NKP), zbioru o charakterze diachronicznym, obejmującego mate
Research paper thumbnail of Wybrane historycznokulturowe aspekty frazeologii rzemieślniczej
Wybrane historycznokulturowe aspekty frazeologii rzemieślniczej
Research paper thumbnail of Co jest kobietą we współczesnej polszczyźnie?
Acta Universitatis Lodziensis, Dec 30, 2021
Co jest kobietą we współczesnej polszczyźnie? Streszczenie. Celem artykułu jest charakterystyka p... moreCo jest kobietą we współczesnej polszczyźnie? Streszczenie. Celem artykułu jest charakterystyka pod względem formalnym i semantycznym metaforycznego połączenia wyrazowego Coś jest kobietą nierejestrowanego dotychczas w słownikach frazeologicznych. Autorka przedstawia konteksty, w których frazem ten został poświadczony, określa jego ustabilizowaną postać, a także najważniejsze składniki znaczenia globalnego. Słowa kluczowe: frazematyka, współczesna polszczyzna, motywacja frazeologizmów What's a woman in contemporary Polish langauge? Summary. The purpose of this paper is to characterise formally and semantically the metaphorical word combination Coś jest kobietą, which has not been registered in phraseological dictionaries yet. The author presents contexts in which this phraseme has been attested, establishes its fixed form, as well as the most important elements of the global meaning.
Research paper thumbnail of Językowo-kulturowy obraz łyka w świetle dawnych frazeologizmów i przysłów
Językowo-kulturowy obraz łyka w świetle dawnych frazeologizmów i przysłów
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Nov 1, 2015
Research paper thumbnail of Wyraz "gildia" w dawnej i współczesnej polszczyźnie
Wyraz "gildia" w dawnej i współczesnej polszczyźnie
Język Polski, Oct 1, 2020
The paper is dedicated to a close analysis of the semantic development of the lexeme "gildia... moreThe paper is dedicated to a close analysis of the semantic development of the lexeme "gildia". The author considered etymological data, lexicographic information (from historical and contemporary general dictionaries), as well as textual data (from the corpus and the Internet). From the etymological perspective, the lexeme "gildia" is derived from the same source as "giełda", but the words were dissimilated and functioned as separate units. Lexicographic data indicate that the word "giełda" is used in general Polish in a few meanings, while the word "gildia" – as ‘merchants’ association’ and ‘merchants’ class’ and is contemporarily regarded as a historicism, however, it is still present in new contexts. It is used as a component of proper names from the field of social chrematonymy (in names of associations) and marketing chrematonymy (in names of companies). Moreover, the lexeme "gildia" acquires a new additional meaning in specialist vocabulary of computer players. The development of the word discussed is an example of broader trends which are visible in the lexis of contemporary Polish.
Research paper thumbnail of Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. 107. Studia Linguistica 6, Dialog z tradycją, część 1
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. 107. Studia Linguistica 6, Dialog z tradycją, część 1
Research paper thumbnail of Nie święci garnki lepią : obraz rzemiosła utrwalony w polskiej frazeologii
Nie święci garnki lepią : obraz rzemiosła utrwalony w polskiej frazeologii
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków eBooks, 2013
Research paper thumbnail of O potrzebie badań nad dziedzictwem kultury materialnej utrwalonym w polskiej frazeologii i paremiologii
O potrzebie badań nad dziedzictwem kultury materialnej utrwalonym w polskiej frazeologii i paremiologii
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Nov 1, 2016
Research paper thumbnail of Frazemy obrazujące sposób prowadzenia gospodarstwa domowego (rekonesans)
Frazemy obrazujące sposób prowadzenia gospodarstwa domowego (rekonesans)
Ksiegarnia Akademicka Publishing eBooks, 2020
Research paper thumbnail of Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. 62. Studia Linguistica. 4
Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. 62. Studia Linguistica. 4
Research paper thumbnail of Sklep, salon, studio czy atelier – współczesne sposoby nazywania placówek handlowych
Sklep, salon, studio czy atelier – współczesne sposoby nazywania placówek handlowych
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Nov 1, 2010
Research paper thumbnail of Językowy obraz rzemiosła jako zawodu i źródła utrzymania... (w świetle polskich przysłów i frazeologizmów)
Językowy obraz rzemiosła jako zawodu i źródła utrzymania... (w świetle polskich przysłów i frazeologizmów)
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Nov 1, 2013
Research paper thumbnail of Słownictwo handlowe doby staro- i średniopolskiej
Słownictwo handlowe doby staro- i średniopolskiej
Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Praca doktorska napisana pod kie... moreAkademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Jozefy Kobylinskiej.
Research paper thumbnail of Losy frazeologizmu szewska pasja na tle zjawisk językowo-kulturowych
Język Polski, 2017
Losy frazeologizmu szewska pasja na tle zjawisk językowo-kulturowych Słowa kluczowe: frazeologia,... moreLosy frazeologizmu szewska pasja na tle zjawisk językowo-kulturowych Słowa kluczowe: frazeologia, rozwój znaczeniowy wyrazów, polisemia, stereotyp. Celem niniejszego szkicu jest próba prześledzenia losów jednego z mocno utrwalonych w polszczyźnie frazeologizmów-wyrażenia szewska pasja. Komponent przymiotnikowy łączy je tematycznie z jednostkami języka utrwalającymi realia tradycyjnego rzemiosła, rzeczownikowy zaś z leksyką dotyczącą uczuć. Dzieje frazeologizmu wiążą się z przemianami, jakie zaszły w obu sferach tematycznych polskiego słownictwa, są również świadectwem współczesnych zjawisk komunikacyjno-językowych, jak bowiem ujął to metaforycznie Wojciech Chlebda, "za każdą jednostką języka stoi [...] cała jej historia-rzadko prosta i oczywista, częściej pełna zawikłań, bocznych ścieżek, ukrytych przejść ku innym lądom i czasom" (Chlebda 2005: 275)1. W wypadku wyrażenia szewska pasja historia wydaje się "prosta i oczywista", ale bliższy ogląd ukazuje jednak pewne "boczne ścieżki", którymi podąża ten frazeologizm, zwłaszcza we współczesnej polszczyźnie. Zacznijmy zatem od historii. Jako najstarszą dokumentację omawianego frazeologizmu w polszczyźnie pisanej Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich pod redakcją Juliana Krzyżanowskiego (dalej NKP) zamieszcza cytat z końca XIX wieku2 z tekstu Michała Bałuckiego. Wyrażenia tego nie notuje Linde (L), brak go również w Słowniku wileńskim (SWil). Słownik warszawski (SW) także nie rejestruje odrębnego hasła szewska pasja, ale takie połączenie wyrazowe znalazło się w dokumentacji przymiotnika szewcki/szewczy/szewski: Szewcka pasja mię bierze3. NKP pod hasłem szewska pasja podaje kilkanaście cytatów z dzieł literatury pięknej (m.in.

Log In



or



orreset password

Enter the email address you signed up with and we'll email you a reset link.

Need an account? Click here to sign up
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp