«Ирбиш» деп сөстү орус хуу садыгжылар XVII векте тюрк аңчылардан өтүнүп адап эгелээнер.Тывага ол амытанныирбиш деп адаар турган, Семиречьеге онуильберс деп турган,Алма-Атының чөөн чүгүндеКыдат-биле кызыгаарынга —ирвиз деп турган, тюрктар литературлуг дылга —ирбиз деп адаар. Ынчангаш ол сөс орус дыл кырынга артып каан, чүгле сөөлгү үжүү «з» өскерли берген, «с» апарган[1].
XVIII векте, азы, ооң мурнунда Сибирьге, а ооң соонда Семиречьеге болгаш Ортуку Азиияга «барс» деп сөс, леопарты адап турган, ирбиске (Uncia uncia) хамаарыштыр база адаар апарган, чуге дизе овур хевири дөмей боорга. Ынчалза-даа XVII векте алгы-түк садыгжылга үезинде «ирбиз» деп база адаар турган. XIX — XX вектиң эгезинде орус зоология литературазындаUncia uncia «снежный барс» деп ат ызыртынып артып каан (утказы англий, немец болгаш француз аттарга дөмей боорга) база ирбис (тюрк болгашмоол).
Бир дугаар ирбис дугайында чугаалап база Once деп аттыг чурукка көргүскен кижи Жорж Бюффон 1761 чылда. Бюффон ирбистиПерсияда чурттап турар деп турган база аңнаарынга өөредип болур деп турган[2].
Бир дугаар эртем ажылга ирбис дугайында бижээн эртемден немецэмчи болгаш натуралист Иоганн Шребер 1775 чылдаFelis uncia деп адап бижип турган[2]. Ооң соонда 1830 чылда ол амытаның хевирин дугайында Христиан ЭренбергFelis irbis деп адап бижип турган. 1855 чылда Томас Хорсфилд ол хевир дугайындаFelis uncioides деп адап шинчилел ажылдар кылып турган[3].
Биологтуг болгаш кайы-хре тарамык чурттап турарын дугайында эртем билиглер ийи век тургузунда тургустунган. Ирбисти шинчилээр ажылдарга көвей алдарлыг эртемденер киржип турган, чижелээрге, Петер Симон Палласа болгаш Николай Михайлович Пржевальский[4]. XX вектиң эгезинде ирбистиң хевирин дугайында немелде билиглерни А. Я. Тугаринов, С. И. Огнев болгаш оон-даа өскелер кылган. Сөөлүнде ирбис дугайында кол чаартылгаларны В. Г. Гептнер болгаш А. А. Слудскийниң ажылдары болган 1972 чылда. Тараазында биологиязы дугайында ажылдарны киирген улус: Л. В. Сопин, М. Н. Смирнов, А. К. Федосенко, В. Н. Никифоров, Д. Г. Медведев, Г. Г. Собанский, В. А. Шилов, Б. В. Щербаков, Н. П. Малков, Н. С. Сочина, А.Н. Куксин[5] база оон-даа өселер.
Ирбис в естественной среде обитания (англ.). siwild.si.edu. — Фотографии, сделанные в рамках проекта WILD, курируемого Смитсоновским институтом. Дата обращения 1 января 2013.