Uzo Aduba | |
|---|---|
Aduba mu 2014 | |
| Kubabika | Uzoamaka Nwanneka Aduba (1981-02-10)February 10, 1981 (vyaka 44) Boston, Massachusetts, U.S. |
| Masambilo | Boston University (BM) |
| Ntchito | Actress |
| Vyaka vya ntchito | 2003–present |
| Mbumba | [1] |
Uzoamaka Nwanneka "Uzo" Aduba
(listen)[2] (/ˈuːzoʊəˈduːbə/; kubabika pa Febuluwale 10, 1981[3]) ni mwanakazi wa kuAmerica. Wakamanyikwa chomene chifukwa cha udindo wake wa Suzanne"Crazy Eyes" Warren pa Netflix original seriesOrange Is the New Black (2013 2019), chifukwa cha icho wakapokera Emmy Award for Outstanding Guest Actress in a Comedy Series mu 2014, Emmy Award for Outstanding Supporting Actress in a Drama Series mu 2015, na SAG Awards ziŵiri za Outstanding Performance by a Female Actor in a Comedy Series mu 2014 na 2015. Ni yumoza wa ŵanthu ŵaŵiri pera awo ŵali kupokera Emmy Award mu vigaŵa vya comedy na drama pa mulimo umoza.[4]
Mu 2020, Aduba wakachita Shirley Chisholm mu Hulu miniseries Mrs. America, iyo wakapokera Emmy Award ya Best Supporting Actress in a Limited Series or Movie na Critics' Choice Television Award ya Best Supporting Actress in a Movie/Miniseries. Aduba wali kuwoneka mu mafilimu nga American Pastoral (2016), My Little Pony: The Movie (2017), Candy Jar (2018), Miss Virginia (2019), na Lightyear (2022). Mu 2021, wakawoneska mu sewero la Lynn Nottage la Clyde's pa Broadway ilo wakapokera Tony Award ya Best Featured Actress mu Play nomination.
Uzo Aduba wakababikira kuBoston,Massachusetts, ku ŵapapi ŵa kuNigeria, ndipo wakakulira kuMedfield, Massachusetts. Wakamalizga masambiro ghake ku Medfield High School mu 1999.[5] Wakasambira pa yunivesite ya Boston, uko wakasambiranga sumu za sumu na kuchimbira. Iyo wakuchema mbumba yake kuti "mbumba ya maseŵero". Munung'una wake, Obi, wakaseŵera hockey pa University of Massachusetts Amherst na nyengo zinkhondi na yimoza mwa maseŵera agha.[6]
Aduba wakamba kumanyikwa mu 2003, apo wakachitanga mu filimu ya Translations of Xhosa pa Olney Theatre Center for the Arts ndipo wakapika Helen Hayes Award ya Best Supporting Actress mu Play.[7] Mu 2006, wakachita Amphiarus mu The Seven ku New York Theatre Workshop ndipo kachiŵiri mu 2008 ku La Jolla Playhouse. Mu 2007, wakachita chiwonetsero chake chakwamba pa Broadway, wakaseŵeranga Toby mu filimu ya Helen Edmundson ya Coram Boy pa Imperial Theatre. Mu 2011, wakawimba sumu yakuti "By My Side" mu filimu ya Godspell. Wakamba kuwonekera pa TV mu 2012 apo wakaŵa nesi pa TV ya Blue Bloods. Aduba wakachitaso Anna, mama wa munthu uyo wakaŵa na udindo mu Venice pa The Public Theater ku New York.[8][9]

Mu 2013, Aduba wakamba kuzunura Suzanne "Crazy Eyes" Warren mu Netflix comedy-drama series Orange Is the New Black. Apo ŵakamupanga, Aduba wakati:
Nkhajipeleka kuti niŵepo pa ungano uwu kuumaliro wa Julayi panji kukwambilira kwa Ogasiti mu 2012. Mu cihanya ici, nkhalutanga ku maungano kuti nkhawone vinandi pa TV na mafilimu. Nkhaŵazga malemba ghanandi ndipo nkhukumbuka kuti nkhaŵazga Orange Is the New Black, ndipo yikaŵa pakwamba pa mabuku ghose. Nkhukumbuka kuti nkhaghanaghananga kuti, 'Ici nchiwemi comene, nane ningatemwa kuŵa mu gulu ili.' Nkhaluta ku maudindo ghanyake, ndipo ŵantchito ŵane ŵakanichema pakati pajumpha mwezi umoza. Ŵakati: "Tili na makani ghawemi. Kasi mukukumbuka ivyo mukacita apo mukawoneleranga filimu ya Orange Is the New Black? Mukapulikiska yayi". Nkhati, "Ipo nkhani yiwemi ni nji?" Ŵakaniphalira kuti ŵakukhumba kunipako ciphalizgo cinyake, Crazy Eyes. Nkhajifumbanga kuti, "Kasi nchivici ico cikupangiska munthu munyake kughanaghana kuti ningaŵa wakwenelera kucita mulimo wa Crazy Eyes?" Kweni kuti niyowoye unenesko, apo nkhapokera nkhani iyi, nkhawona kuti yikukolerana.
Jennifer Euston, uyo ni director wa casting, wakalongosora umo Aduba wakasankhikira: "Uzo Aduba...wakaŵa na sisi lakuvwara makora chomene. Ŵakawona cinthu cinyake cakuziziswa mwa iyo ndipo ŵakakolerana na ivyo ŵakakhumbanga mu Crazy Eyes". Apo wakaŵa mu seŵero ili, Aduba wakapokera kadi lake la Screen Actors Guild, ndipo wakati: "Nkhaghanaghananga kuti, 'Wow, ichi chikung'anamura kuti sono ndine mwanakazi wakuchita maseŵero gha kuvina.' Nkhakondwa comene, ndipo nkhukumbuka kuti nkhakondwa comene".
Aduba wali kupika mbiri chifukwa cha ntchito yake ya "Crazy Eyes", kuwina Best Guest Actress mu Comedy Series pa 66th Primetime Creative Arts Emmy Awards na Best Guest Performer in a Comedy Series pa 4th Critics' Choice Television Awards. Wakasoleka kuŵa Best Supporting Actress pa 18th Satellite Awards chifukwa cha ivyo wakachita mu nyengo yakwamba.[10][11][12] Ntchito ya Aduba mu nyengo yachiŵiri yikamovwira kuti wapokere chawanangwa cha Best Performance by a Female Actor in a Comedy Series pa 21st Screen Actors Guild Awards na kupika chawanangwa cha Best Supporting Actress pa 72nd Golden Globe Awards.[13][14][15]
Aduba wakathereska Emmy wachiŵiri pa 67th Primetime Emmy Awards mu 2015, wakathereska chawanangwa cha Best Supporting Actress mu Drama Series. Ivi vikapangiska kuti waŵe mwanakazi wakwamba kuwina Emmy pa ntchito yimoza. Kuchita kwake mu nyengo yachitatu kukamovwiraso kuti wapokere mphotho ya 22nd Screen Actors Guild Awards. Aduba wakapokeraso mphaka ya Best Supporting Actress ️ Series, Miniseries or Television Film pa 73rd Golden Globe Awards.[16]
Mu March 2014, Aduba wakachita pa Broadway Cares/Equity Fights AIDS benefit concert Broadway Backwards. Wakakolerana na Rachel Bay Jones pakwimba sumu ya "Lily's Eyes" kufuma mu sumu ya The Secret Garden. Mu 2015, Aduba wakachitanga Glinda the Good Witch mu NBC live musical event special The Wiz Live!, kupokera viwemi kufuma ku ŵakususka.[17][18][19][20]
Aduba wakachita filimu yake yakwamba mu 2015 mu filimu ya nyimbo ya comedy-drama Pearly Gates. Chaka chakulondezgapo, wakawoneska pamoza na Maggie Grace mu seŵero la comedy-drama Showing Roots, ndipo wakawoneska mu Tallulah, Steven Universe, na American Pastoral yakulembeka na Ewan McGregor. Aduba wakachita ntchito yikuru mu filimu ya nyimbo ya My Little Pony: The Movie ya mu 2017, ndipo wakalizganga mazgu gha Queen Novo, mulongozgi wa gulu la hipogriffs/seaponies. Wakagwiraso nchito mu mafilimu ghaŵiri gha Netflix; Candy Jar mu 2018, na Beats mu 2019. Mu chaka cha 2019, Aduba wakachitaso ntchito ya Miss Virginia.[21][22]
Orange Is the New Black yikati yamara, Aduba wakatoleka kuti waŵe ndyali Shirley Chisholm mu Hulu miniseries Mrs. America, pafupi na Cate Blanchett na Sarah Paulson. Chisholm wakaŵa mwanakazi wakwamba wa mtundu wa chira uyo wakasoleka na chipani chikuru kuŵa pulezidenti wa United States, mwanakazi wakwamba uyo wakasoleka na chipani cha Democratic Party kuŵa pulezidenti, kweniso mwanakazi wakwamba uyo wakawonekera pa nkhani ya pulezidenti wa United States. Nkhani iyi yikamba pa April 15, 2020, ndipo yikapokelereka na ŵanthu ŵanandi. Wakaŵa na Lupita Nyong'o mu filimu ya HBO Max yakuchemeka Americanah iyo yikalembeka na Danai Gurira. Aduba nayo wakeneranga kuzakaŵa mu nyengo yacinayi ya FX Fargo, kweni wakaleka cifukwa ca "vinthu vinyake vya mbumba".[23][24] Aduba wakawoneska mu filimu ya romantic drama ya 2020 Really Love. Mu Okutobala 2020, wakasoleka kuŵa dokotala Dr. Brooke Taylor mu nyengo yacinayi ya HBO in Treatment. Mu chaka cha 2021, Aduba wakawonekera pa Broadway mu sewero la Lynn Nottage Clyde's, ndipo wakapokera chawanangwa cha Tony. Pa February 1, 2023, Netflix yikapharazga kuti Aduba wazamuwoneska mu filimu ya Shonda Rhimes yakuchemeka The Residence.[25][26][27][28][29]
Mu mwezi wa Epulero 2017, Aduba wakapokera chawanangwa cha Point Courage Award kufuma ku Point Foundation chifukwa cha wovwiri wake ku chalo cha LGBT.[30]
Mu Juni 2018, Aduba wakaŵa nthumi yakwamba ya Heifer International ku Africa. Wakawona umo Heifer wakakhwaskikira pa maulendo gha ku Uganda mu 2016 na 2018.[31]
Mu Julayi 2020, Aduba wakapharazgika kuti ni mweneko ndalama mu timu ya ku Los Angeles, iyo yikamanyikwa kuti Angel City FC, iyo yikwenera kwamba kuseŵera mu National Women's Soccer League mu 2022.[32]
| Chaka | Mutu | Luwande | Notes |
|---|---|---|---|
| 2015 | Pearly Gates | Corrie | |
| 2016 | Alvin and the Chipmunks: The Road Chip | TSA Officer | Cameo |
| Tallulah | Detective Louisa Kinnie | ||
| American Pastoral | Vicky | ||
| Showing Roots | Pearl | ||
| 2017 | My Little Pony: The Movie | Queen Novo | Voice |
| 2018 | Candy Jar | Julia Russell | |
| We Are Boats | Sir | ||
| 2019 | Beats | Carla Monroe | |
| Steven Universe: The Movie | Bismuth | Voice | |
| Miss Virginia[33] | Virginia Walden | ||
| 2020 | Really Love[34] | Chenai Hungwe | |
| 2021 | National Champions | Katherine Poe | |
| 2022 | Lightyear | Alisha Hawthorne | Voice |
| 2023 | Providence[35] | Template:TableTBA | Post-production |
| Template:TableTBA | The Supremes at Earl's All-You-Can-Eat | Template:TableTBA | Post-production |
| Chaka | Mutu | Luwande | Notes |
|---|---|---|---|
| 2012 | Blue Bloods | Nurse | Episode: "Nightmares" |
| 2013 | How to Live Like a Lady | Acting Teacher | Television film |
| 2013–2019 | Orange Is the New Black | Suzanne "Crazy Eyes" Warren | Recurring role (season 1); main role (seasons 2–7) |
| 2014 | Saturday Night Live | Daughter Dudley | Episode: "Woody Harrelson/Kendrick Lamar" |
| 2015 | Comedy Bang! Bang! | Herself | Episode: "Uzo Aduba Wears a White Blouse and Royal Blue Heels" |
| The Wiz Live! | Glinda the Good Witch | Television special | |
| 2016–2019 | Steven Universe | Bismuth | Voice, 9 episodes |
| 2018–2019 | 3Below: Tales of Arcadia | Officer Kubritz | Voice, 11 episodes |
| 2020 | Steven Universe Future | Bismuth | Voice, episode: "Bismuth Casual" |
| Mrs. America | Shirley Chisholm | Miniseries | |
| 2021 | In Treatment | Dr. Brooke Taylor | Main role[36] |
| Solos | Sasha | Episode: "Sasha"[37] | |
| Last Week Tonight with John Oliver | Herself | Episode: "Hair" | |
| 2022 | Animal | Narrator | Voice, episode: "Dolphins"[38] |
| Ada Twist, Scientist | Lifeguard | Voice, episode: "Swift The Waves" | |
| 2023 | Painkiller | Edie | Upcoming series |
| TBA | The Residence | Cordelia Cupp | Upcoming series |
| Chaka | Mutu | Luwande | Notes |
|---|---|---|---|
| 2006 | The Seven | Amphiarus | New York Theatre Workshop |
| 2007 | Coram Boy | Toby | Imperial Theatre |
| 2008 | The Seven | Amphiarus | La Jolla Playhouse |
| 2009 | Eclipsed | Helena | Woolly Mammoth Theatre Company |
| A Civil War Christmas | Hannah | Huntington Theatre | |
| 2011 | Godspell | Company | Circle in the Square Theatre |
| Prometheus Bound | Io | American Repertory Theater | |
| 2013 | Venice | Anna Monroe | The Public Theater |
| 2016 | The Maids | Solange | Trafalgar Studios |
| 2021 | Clyde's | Clyde | Hayes Theatre |
actor Uzo Aduba in 1981 (age 39)